پروردگار عالم، در آیه 61 سوره مبارکه آل‌عمران، از امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) به عنوان نفس پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) یاد کرده؛ ولی همواره مبلغین اسلام اُموی سبب شده‌اند تا فضائل امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) مخفی بماند و مسلمانان از درک شخصیت مبارک نفس خاتم الانبیاء (صلی‌الله‌علیه‌وآله) محروم بمانند.
ابن‌‌ قیم جوزی مشهورترین شاگرد ابن‌تیمیه، هنگامی‌که به واقعه‌ی مباهله می‌رسد، در یک دشمنی آشکار با مولای عالم (علیه‌السلام) نام ایشان را با وجود تواترحدیث، حذف می‌کند و منکر حضور ایشان می‌شود. او در کتابش می‌نویسد: هنگامی‌که آیه مباهله نازل شد، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فاطمه و حسن وحسین (علیهم‌السلام) را فراخواند و برای مباهله راهی شدند.[1]
ابن‌ابی‌شیبه محدّث مشهور اهل‌سنت که شاگردانی هم‌چون محمد بن اسماعیل بخاری پای درس او حاضر بوده‌اند، در دشمنی خود با اهل‌بیت (علیهم‌السلام) کوتاهی نکرده و نام مولا علی (علیه‌السلام) را حذف و واقعه‌ی مباهله را این‌چنین در کتابش بیان می‌کند: هنگامی‌که رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) راهی مباهله شدند، دستان حسن وحسین (علیهما‌السلام) را گرفتند و فاطمه (سلام‌الله‌علیها) پشت سر ایشان حرکت می‌کرد.[2]
ابن‌ حجرعسقلانی نیز مانند این روایت را در کتاب فتح‌الباری که شرح صحیح‌ بخاری است[3] ذکر می‌کند، ولی جالب آن‌جاست که علاوه بر تقطیع اصل این روایت، در کتاب دیگرش نام افرادی که اصلا حضور نداشتند را نیز به حاضران در مباهله اضافه می‌کند. او می‌نویسد: عمر بن خطاب از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) پرسید: برای مباهله چه کسانی را با خود همراه می‌کنید؟ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: علی، فاطمه، حسن وحسین (علیهم‌السلام) و عائشه و حفصه را با خود همراه می‌کنم.[4]
در پاسخ به عناد و دشمنی پیروان بنی‌امیّه، روایتی که مُسلم بن حجاج، محدّث مشهور اهل‌سنت در کتاب خود ذکر کرده را به عنوان حدیث صحیح از کتاب صحیح بیان می‌کنیم. او می‌نویسد: هنگامی‌که آیه مباهله نازل شد، رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، علی، فاطمه، حسن و حسين را فرا خواندند و آن‌گاه چنين دعا كردند: خداوندا! اينان خاندان من هستند.[5]
ابن‌تیمیه، تئوریسین وهابیت، هنگامی‌که به آیه مباهله می‌رسد، حضور حضرات اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و عدم حضور دیگران را تأیید می‌کند و می‌نویسد: آن‌چه که مُسلم در کتاب خود بیان کرده، حدیث صحیح است و فقط علی، فاطمه، حسن و حسین (علیهم‌السلام)، همراه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده‌اند[6] امّا ریشه‎‌ی تمامی مخالفت‌ها با فضائل امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) صفت نفاقی هست که یادگار منحوس معاویه و برجای مانده از اوست. از گذشته تا امروز به فرموده‌ی خاتم الانبیاء (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نشانه‌ی شناخت مؤمن از منافق، تنها به‌وسیله‌ی سنجش میزان محبت هر فرد، نسبت به امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) است. در این‌باره احمد بن حنبل از پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل می‌کند که حضرت فرمودند: ای علی! تو را دوست نمی‌دارد، مگر مؤمن (به خدا و رسولش) و با تو دشمنی نمی‌کند، مگر انسان دورو و منافق.[7]

پی‌نوشت:

[1]. جلاء الأفهام في فضل الصلاة على محمد خير الأنام، محمد بن أبي بكر أيوب الزرعي أبوعبدالله، (المتوفى 751هـ)، ج1، ص264، دار العروبة - الكويت - 1407 - 1987، الطبعة الثانية، تحقيق: شعيب الأرناؤوط - عبد القادر الأرناؤوط «(ولما انزل الله سبحانه آية المباهلة ) فمن حاجك فيه من بعد ما جاءك من العلم فقل تعالوا ندع أبناءنا وأبناءكم (دعا النبي صلى الله عليه وسلم فاطمة وحسنا وحسينا وخرج للمباهلة)» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. المصنف في الأحاديث والآثار، أبو بكر عبد الله بن محمد بن أبي شيبة الكوفي، (المتوفى 235هـ)، ج7، ص426، مكتبة الرشد - الرياض - 1409، الطبعة الأولى، تحقيق: كمال يوسف الحوت. «لما أراد رسول الله (ص) أن يلاعن أهل نجران قبلوا الجزية أن يعطوها..... ولما غدا إليهم رسول الله (ص) أخذ بيد حسن وحسين ، وكانت فاطمة تمشي خلفه.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. فتح الباري شرح صحيح البخاري، أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي، (المتوفى 852هـ)، ج8، ص94، دار المعرفة - بيروت، تحقيق: محب الدين الخطيب، «أن النبي قال لقد أتاني البشير بهلكة أهل نجران لو تموا على الملاعنة ولما غدا عليهم أخذ بيد حسن وحسين وفاطمة تمشي خلفه للملاعنة» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. العجاب في بيان الأسباب، أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي، (المتوفى 852هـ)، ج2، ص686، دار ابن الجوزي،  أن عمر قال للنبي صلى الله عليه وسلم: لو لاعنتهم بيد من كنت تأخذ؟ قال: "بيد علي وفاطمة والحسن والحسين وعائشة وحفصة". جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. صحیح مسلم، مسلم بن الحجاج النيسابوري (المتوفى: 261هـ)، ج4، ص1871، دار إحياء التراث العربي – بيروت، «عَنْ عَامِرِ بْنِ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: أَمَرَ مُعَاوِيَةُ بْنُ أَبِي سُفْيَانَ سَعْدًا فَقَالَ: مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسُبَّ أَبَا التُّرَابِ؟... وَلَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ: {فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ} دَعَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلِيًّا وَفَاطِمَةَ وَحَسَنًا وَحُسَيْنًا فَقَالَ: «اللهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلِي»
[6]. منهاج السنة النبوية، ابن تيمية الحراني الحنبلي الدمشقي، (المتوفى 728هـ)، ج7، ص123، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية، الطبعة الأولى، 1406 هـ - 1986 م، «أَمَّا أَخْذُهُ عَلِيًّا [وَفَاطِمَةَ] وَالْحَسَنَ وَالْحُسَيْنَ فِي الْمُبَاهَلَةِ فَحَدِيثٌ صَحِيحٌ»
[7]. فضائل الصحابة، أحمد بن حنبل أبو عبد الله الشيباني، (المتوفى 241هـ)، ج2، ص648، مؤسسة الرسالة - بيروت - 1403 - 1983، الطبعة الأولى، تحقيق : د. وصي الله محمد عباس، «عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ قَالَتْ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ لِعَلِيٍّ: «لَا يُحِبُّكَ إِلَّا مُؤْمِنٌ، وَلَا يُبْغِضُكَ إِلَّا مُنَافِقٌ»

محمد مهریار