پاورقی های کتاب

1- ناصح ناطق / زندگى مانى و پيام او (اميركبير. تهران . 1357) چاپ اول 48-1، فليسين شاله / تاريخ مختصر اديان بزرگ 216-217.، كريستن سن / ايران در زمان ساسانيان 203-222.
2- ن . ك : همان 54-55، مقايسه كنيد: كريستن سن / ايران در زمان ساسانيان 225.
3- همان 201-202، مقايسه كنيد: ايران در زمان ساسانيان 227-230.
4- همان 219-220.
5- ن . ك : فليسين شاله / همان 218-216، كريستن سن / همان 228-230.
6- ن .ك : ناصح ناطق / همان 47-48.
7- ناصح ناطق / همان 49-58، به اختصار.
8- همان 201-202.
9- همان 211، و 212.
10- همان 212.
11- همان 222.
12- همان 39.
13- همان 22.
14- فليسين شاله / همان 217-218.
15- ناصح ناطق / همان 211، 201، 202.
16- همان 213،214.
17- همان 223-224 به نقل از: تقى زاده / مانى و دين او.
18- همان 225-228.
19- ايران در زمان ساسانيان 220.
20- همان 11.
21- همان 12.
22- همان 12-13.
23- همان 131.
24- همان 132-131.
25- 133.
26- همان 134.
27- همان 134.
28- همان 158-159.
29- همان 167.
30- همان 220.
31- ن .ك : ايران در زمان ساسانيان 222-224.
32- ن . ك : شهرستانى / الملل و النحل . ترجمه پارسى . پاورقى هاى مترجم 399-410.
33- همان 411.
34- بيان الاديان ن 17.
35- تبصره العوام 19.
36- سخن گوى : مزدك
37- فردوسى / شاهنامه . چاپ آكادمى علوم اتحاد شوروى مسكو 1970، جلد هشتم ص ‍ 42-52.
38- سوار، موبد، مزدك .
39- موريس سيماشكو / مزدك . 21، 26، 35، 36، 41، 42.
40- موريس سيماشكو / مزدك ، ترجمه سهراب دهخدا (تهران ، نشر الموت 1366) 150.
41- ن .ك : كريستن سن / ايران در زمان ساسانيان . 361-363، شهرستانى / ملل و نحل / 1 / 425. پاورقى هاى مترجم كتاب .
42- همان 364، مقايسه كنيد با: موريس سيماشكو / پيشين . بخش 2/219: ((آيا مانويان ، كه مغ بزرگ مزدك پايه آئين خود را از آنان گرفته بود...))
43- ن .ك : شهرستانى / ملل و نحل / ترجمه فارسى 1/420 پاورقى هاى مترجم ، ترجمه فارسى تاريخ طبرى 144-143.
44- ناصح ناطق / مانى و پيام او 16، 30، 31.
45- فردوسى / شاهنامه / چاپ مسكو.
46- موريس سيماشكو / مزدك 238.
47- فردوسى / شاهنامه / چاپ مسسكو
48- دستكرت يا دستگرد: كاخ اشرافى كه در روستا و بيرون شهر بنا شده است .
49- گاهنامك يا گاهنامه : كتاب ويژه تشريفات دربار، مراسم و شرفيابى ها و...
50- دو چشم ((بلاش )) را كور كردند و در سياهچال به دست اهريمن سپرده شد! ((بلاش )) برادر ((پيروز)) بود كه پادشاه شد و توسط بزرگ وزير شاپور و بزرگ اسپهبد زمهر كور گرديد و خلع و...
51- ياران مزدك .
52- تمام اين تصاوير را با اندكى تغيير از رمان تاريخى و شكوهمند ((مزدك )) اثر ((موريس سيما شكوه )) به ترجمه رسا و فاضلانه آقاى ((سهراب دهخدا)) چاپ سوم . بهار 1366. تهران ((نشر الموت ))، برگرفته ام .
53- ناصح ناطق / پيشين 265 به نقل از مجله سخن ، ترجمه از متون پهلوى .
54- ن .ك : ايران در زمان ساسانيان 368.
55- ن .ك : ايران ، از زرتشت تا قيامهاى ايرانى 138.
56- ن .ك : پيشين 139.
57- ايران در زمان ساسانيان 369.
58- پيشين 369.
59- ن . ك : ايران از زرتشت ... 139-141.
60- ن .ك : ترجمه فارسى ملل و نحل 1/420، پاورقى مترجم به نقل از ترجمه تاريخ طبرى .
61- ناصح ناطق / مانى و پيام او 172-173.
62- شهرستانى / الملل 1 / 420: ترجمه فارسى . پاورقى مترجم .
63- همان 2/421 به نقل از: تاريخ بلعمى 92، 968-967.
64- همان .
65- پيشين 1/421-425 به اختصار.
66- ن . ك : عقايد مزدك 52-54.
67- ن . ك : 55-59.
68- ن . ك : ايران در زمان ساسانيان 372-373.
69- ن . ك : پيشين 383-385 به اختصار.
70- ن . ك : ملل 1/412 پاورقى مترجم .
71- ن . ك : پيشين 1/412.
72- ن . ك : اسلام و ايران 148، 149.
73- پيشين ، 149.
74- ن . ك : ايران در زمان ساسانيان 249.
75- ن . ك : پيشين 381.
76- همان 382.
77- ن . ك : دايرة المعارف دين و اخلاق 2/6.
78- ن . ك : عقايد مزدك ، 16.
79- ن . ك : سعيد نفيسى / تاريخ اجتماعى ايران 2/4 + ايران ، از زرتشت تا... 149.
80- ن . ك : تاريخ تمدن ايران ساسانى 1/166 + ايران ، از زرتشت تا... 152. + مجمل التواريخ و القصص . به تصحيح بهار 80.
81- تاريخ مختصر اديان ، ص 219، 220، 223، خلاصه شده .
82- تاريخ مختصر اديان بزرگ ، ص 229-227.
83- تاريخ مختصر اديان بزرگ - ص 233-230 خلاصه شده .
84- تاريخ مختصر اديان بزرگ ص 235.
85- تاريخ مختصر اديان ص 252 و 253.
86- تاريخ مختصر اديان بزرگ : ص 252-262، جهت اطلاع بيشتر به كتاب نامبرده با برگردان دكتر منوچهر خدايار محبى مراجعه شود.
87- فرعون و فرعونيان را قبطى مى گفتند، كه از نژاد سام بن نوح اند.
88- واژه اسرائيل لقبى است كه بنا به گفته تورات موجود، پس از اين كه يعقوب با خدا كشتى گرفت و بر او پيروز شد، يهوديان بر خود نهادند.
89- ن .ك : طبرى ، تاريخ 1/272، 273، فليسين شاله / تاريخ مختصر اديان بزرگ 293. جان ناس / تاريخ جامع اديان 331.
90- طبرى / همان ، فليسين شاله / همان ، جان ناس / همان ، خلاصة الاديان 120، كودك نيل 20.
91- ن .ك : ابن اثير / الكامل فى التاريخ 1/96.
92- ن .ك : كودك نيل 24، اثبات الوصية 134.
93- ن .ك : مجلسى / بحارالانوار 13/25.
94- سپهر/ ناسخ التواريخ 1/336، روضة الصفا 1/249، كودك نيل 29، تاريخ انبياء 2/494، ابن اثير/ كامل 1/95.
95- ن .ك : پيشين .
96- اثبات الوصية 137، فليسين شاله / همان 295.
97- ن .ك : تاريخ انبياء 495. فليسين شاله / همان 295، روضة الصفا 1/250، بحارالانوار 13/54.
98- ن .ك : بحار 13/26.
99- ناسخ 1/337.
100- ن .ك : روضة الصفا 1/250، كودك نيل 48-49، تاريخ انبياء سلف 2/269، جان ناس / تاريخ جامع اديان 331.
101- ن .ك : طبرى 1/274.
102- كودك نيل . 9، تاريخ انبيا سلف 2/269.
103- اثبات الوصية 36.
104- بحار 13/40، تاريخ انبياء سلف 2/272.
105- كودك نيل 62-69.
106- بحار 13/26
107- ناسخ 1/331 فليسين شاله 294.
108- ن .ك : ابن اثير / الكامل 1/98، طبرى 1/274، تاريخ انبياء 2/498، انبياء سلف 2/272، كودك نيل 77.
109- حيوة القلوب 1/306، 307.
110- روضة الصفا 1/252، كودك نيل 88.
111- ن .ك : ناسخ التواريخ 1/344، اثبات الوصية 36، روضة الصفا 1/252، كودك نيل 96، فليسين شاله / تاريخ مختصر اديان بزرگ 295.
112- ن .ك : ناسخ 1/346، حيوة القلوب 1/304، تاريخ انبياء 2/499، كودك نيل 100.
113- ن .ك : طبرى / تاريخ 1/279، تاريخ انبيا 2/500، فليسين شاله 295.
114- ن .ك : بحار 13/20، تاريخ انبيا 2/500، انبيا سلف 2/282، قصص قرآن 180، تاريخ مختصر اديان بزرگ 295. و نيز: روايت ديگر همين داستان : انبياء سلف 2/287.
115- ن .ك : تاريخ انبياء سلف 2/287، كودك نيل 105.
116- منابع پيشين .
117- منابع پيشين .
118- ن .ك : تاريخ انبياء 2/502، قصص قرآن 129، انبيا سلف 2/291، كودك نيل 109.
119- ن .ك : اثبات الوصيه 37، بحار 13/60-61، تاريخ انبياء 2/503.
120- ن .ك : ناسخ 1/365، كامل 1/100.
121- ن .ك : قرآن كريم ، سورة قصص 34، 35، سوره طه 25-35، 41-44، قصص 36، طه 12-14، قصص 30.
122- ن .ك : فليسين شاله / همان 220-221.
123- ن .ك : قرآن كريم ، سوره الصافات ، آيات 104-106.
124- همان 66، جان ناس / تاريخ جامع اديان 331.
125- بدون شك اين وجه تسميه اساطيرى انگيزه سياسى داشته و دارد يعنى توسعه و تجاوز از فرات تا نيل . يعنى هر جا كه ابراهيم پاگذاشته از اور تا اورشليم !! و در آينده اى نزديك چنين خواهند كرد با بلعيدن اردن به فرات خواهند رسيد، نيل كه در دسترس است .
126- ن .ك : تاريخ انبيا 47، اليهود فى القرآن 15.
127- ن .ك : فليسين شاله / پيشين 287، جان ناس / پيشين 326، ترابى / تاريخ اديان 289.
128- ترابى / تاريخ اديان 289-291.
129- ن .ك : جان ناس / پيشين 326-327.
130- ن .ك : فليسين شاله / پيشين 288.
131- ن .ك : خلاصة الاديان 116-117.
132- ن .ك : تاريخ دو اقليت مذهبى يهود و نصارى در ايران 7.
133- ن .ك : ملل و نحل . ترجمه فارسى . پاورقى 295.
134- فخر رازى / تفسير كبير 1/549 به نقل از: دو اقليت مذهبى 8.
135- ملل و نحل / ترجمه فارسى / 1/292.
136- ن .ك : خلاصة الاديان 114.
137- ن .ك : سير تحول در دينهاى يهود و مسيح 57، 58، 59، جان ناس / پيشين 326، خلاصة الاديان 116 و...
138- ن .ك : تورات ، صحيفه يوشع باب 18، آيات 16ن 28. به نقل از: فليسين شاله / همان 278.
139- ن .ك : تورات / همان باب 15. آيه 63. به نقل از فليسين شاله / همان 278.
140- ن .ك : تورات / همان ، سفر اوران باب 1. آيه 8، سفر ورود، باب 1. آيه 21، باب 19. آيه 11، يوشع باب 1. آيه 28. به نقل از: فليسين شاله / همان 278-279.
141- ن .ك : تايخ بيت المقدس و مسئله فلسطين 9.، تورات ، صحيفه يوشع - باب 9. آيه 16-25.
142- ن .ك :تورات ، سِفْرِ تثنيه . باب 7. آيه 1-2.
143- تورات . سِفْرِ تثنيه باب 2. آيه 16-17.
144- ن .ك : تورات ، كتاب اول پادشاهان بنى اسرائيل باب 14. آيه 25-26، تاريخ بيت المقدس 12-13، قاموس كتاب مقدس 931، 118، الاردن ؛ حقايق و معلومات 21-25.
145- ن .ك : تاريخ بيت المقدس 14-15.
146- ن .ك : همان 16. به نقل از: طبرى / تاريخ 3/609. حوادث سال 15 هجرى .
147- ن .ك : تاريخ بيت المقدس 17.
148- پيشين 18-20.
149- ن .ك : تاريخ پيامبران اولوالعزم 41، دينهاى يهود و نصارى 62. به نقل از: تاريخ يهود در ايران 1/15.
150- ن .ك : قرآن كريم ، سوره يوسف آيات 53، 83-90، 92، 97 و...
151- ن .ك : دينهاى يهود و نصارى 63، خلاصة الاديان 120.
152- ن .ك : تمدن اسلام و عرب 59.
153-گ ن .ك : تاريخ بشر 31.
154- آثار الباقيه 270، مقايسه كنيد: تاريخ ابوالفدا 42، 115، 216، دو اقليت 54، 55.
155- ن .ك : مسعودى / التنبيه و الاشراف 249، تاريخ مختصر الدول 154.
156- ن .ك : مغازى 3/754.
157- ن .ك : اورشليم يا بيت المقدس 56.
158- ن .ك : فليسين شاله / پيشين 300-293، خلاصة الاديان 120، جان ناس / پيشين 333 و 331.
159- فليسين شاله / پيشين 300-301 به نقل از تورات : سِفْرِ خروج ، باب بيستم . آيات 1-18.
160- خلاصة الاديان 124، ملل و نحل 296.
161- تاريخ انبياء اولوالعزم 52.
162- تورات سِفْرِ خروج به نقل از: خلاصة الاديان 124.
163- ن .ك : خلاصة الاديان 122، قرآن كريم ، سوره اعراف 132، سوره طه 77-79.
164- دينهاى يهود و مسيح 69 به نقل از: احمد بهمنش / تاريخ مصر 2/68.
165- سِفْرِ خروج باب 12. آيه 37.
166- ن .ك : تاريخ مصر 2/76.
167- ن .ك : ويل دورانت / تاريخ تمدن . كتاب اول 448 به نقل از سير تحول دينهاى يهود و نصارى 70.
168- حبيب لوى / تاريخ يهود ايران 1/35.
169- دكتر احمد بهمنش / تاريخ ملل قديم 217 به نقل از دينهاى يهود و مسيح 71.
170- اورشليم يا بيت المقدس 58-59. به نقل از باستان شناسى كتاب مقدس .
171- ن .ك : قرآن ، سوره بقره 60-61، مائده 25.
172- معرفى كتب آسمانى 80.
173- ن .ك : فليسين شاله / پيشين 300، 303، كتاب اسرائيل تاءليف لودز 365 ن 358، 360.
174- جان ناس / پيشين 335-336. داستان صندوق در قرآن : سوره بقره 246-248: ((تابوت )) آمده است .
175- ن .ك : جان ناس / همان 333، سير تكامل دينهاى يهود و نصارى 73.
176- ن .ك : تاريخ يهود در ايران 1/17، سير تكاملى دينها 75، ابوالفدا تاريخ 29، رازى / تفسير كبير 3/574، آثارالباقيه 271.
177- ن .ك : فليسين شاله / تاريخ مختصر اديان 269-273.
178- همان 273-274، 275، 276، 277.
179- ن .ك : جان ناس / همان 368-369، خلاصة الاديان 140-141.
180- ن .ك : خلاصة الاديان 139، اسلام و عقايد بشرى 401.
181- ن .ك : اسلام و عقايد بشرى 405-408.
182- ويل دورانت / تاريخ تمدن 1/486.
183- ن .ك : قاموس كتاب مقدس 719.
184- ن .ك : معرفى كتب آسمانى 22-37.
185- ن .ك : معرفى كتاب آسمانى 35-45.
186- ن .ك : معرفى كتب آسمانى 46-47.
187- ن .ك : سفر پيدايش باب 6/19، باب 7/1-3، سفر اعداد 13/1، سفر تثنيه 1/22، سفر اعداد 33/37، 21/28، سفر تثنيه 10/6، سفر پيدايش 15/13، سفر خروج 12/40، 46/27، 33/11، 20، 34/1، 34/27. به نقل از: كتب آسمانى 49-50، 51، 52، سفر پيدايش 4/33.
188- تورات ، سفر پيدايش 2/18-25.
189- تورات . سفر پيدايش 3/1-11. مقايسه كنيد با قرآن ، داستان خلقت .
190- تورات / سفر پيدايش 9/19-25. مقايسه كنيد با قرآن . داستان نوح .
191- تورات . سفر پيدايش 19/31-38. مقايسه كنيد با قرآن . داستان لوط.
192- سفر خروج 32.
193- ن .ك : تورات . كتاب اول پادشاهان باب 11. مقايسه كنيد با قرآن ، داستان سليمان و داود.
194- سفر پيدايش 32/25-32. مقايسه كنيد: قرآن . يعقوب .
195- تورات . سفر خروج 24/9-11. مقايسه كنيد: قرآن . بقره 52-53.
196- تورات . سفر اعداد 21/17-18.
197- سفر تثنيه 2/34.
198- سفر اعداد 21/34، سفر تثنيه 20/16-17.
199- ن .ك : مدرسه سيار 114.
200- ن .ك : داستان بشر 39.
201- ن .ك : ويل دورانت / تاريخ فلسفه 227.
202- همان 227.
203- همان 227.
204- ويل دورانت / تاريخ تمدن 1/486.
205- همان .
206- ن .ك : اسلام و عقايد بشرى 406-407.
207- ن .ك : ترجمه فارسى ملل و نحل 1/297: پاورقى مترجم .
208- تبصرة العوام 22.
209- تورات ، سفر خروج 22/26، سفر پيدايش 3/21، سفر خروج 26/24.
210- تورات ، سفر خروج 16، 11، سفر اعداد 25/1 ن سفر لاويان 20/10، سفر تثنيه 22/13، سفر لاويان 18/23، به نقل از كتب آسمانى 67-68.
211- ن .ك : تورات ، سفر خروج 2/5، 24/7، سفر اعداد 26/2، سفر خروج 4/25، سفر اعداد 16/49، كتاب يوشع 6/21، كتاب داوران 9/45.
212- تواريخ ايام 2/5، تورات ، سفر لاويان 6/18، سفر تثنيه باب 7، 8، 11، 28، سفر اعداد 13/14، سفپر تثنيه 1/22، معرفى كتب آسمانى 72.
213- ن .ك : تورات ، سفر تثنيه 13/7، 17/5، 7/12، 20، 21/18، سفر لاويان 24/16، 24/17-21، سفر خروج 22/20، 21/12، سفر اعداد 35/16.
214- ن .ك : تورات : سفر خروج 21/14، سفر لاويان 20/16، سفر خروج 22/19، سفر لاويان 20/23، 20/18، سفر تثنيه 23/23، سفر لاويان 20/12، 21/9، سفر تثنيه 23/23، 22/23، سفر اعداد 15/33، سفر خروج 21/16، 21/29، 21/13، 22/18، سفر اعداد 35/11، سفر خروج 21/16، 21/29، 21/13، 22/18، سفر اعداد 35/11، سفر تثنيه 4/42، 19/4، سفر لاويان 21/27، سفر تثنيه 3/11، سفر لاويان 27/29. به نقل از: كتب آسمانى 80-84، سفر تثنيه 17/18، سفر اعداد 5/2، سفر تثنيه 25/11، سفر لاويان 24/11، سفر خروج 21/23، سفر تثنيه 19/18، 25/2، 22/28، 22/13، سفر خروج 21/18، 21/30.
215- كليه اين احكام را ن .ك . در تورات : سفر تثنيه 17/18، سفر اعداد 5/2، سفر خروج 21/23.
216- ن .ك : تورات سفر داوران 21/21، سفر تثنيه 22/29، سفر خروج 22/16.
217- ن .ك : تورات ، سفر تثنيه 7/30، عزرا باب 10/11، سفر اعداد 30/12.
218- ن .ك : معرفى كتب آسمانى 98.
219- همان ، 95 به نقل از: تورات ، سفر اعدا 27/8.
220- ن .ك : معرفى كتب آسمانى 95-103.
221- ن .ك : معرفى كتب آسمانى 109-108 به نقل از تورات : سفر خروج 23/19.
222- ن .ك : معرفى كتب آسمانى 100-108 به نقل از: تورات : سفر تثنيه 27/7، اعداد 9/12، 15/33، خروج 12/15.
223- ن .ك : معرفى كتب آسمانى 99-110.
224- قرآن كريم . اعراف 163، بقره 66، نسا 47، 154، نحل 124.
225- ن .ك : معرفى كتاب آسمانى /109-110
226- ن .ك : همان ، به نقل از: سفر خروج 22/21، 23/9، لاويان 19/33، تثنيه 9/19، 94/18.
227- همان ، به نقل از: سفر تثنيه 24/14.
228- همان ، به نقل از: خروج 22/22، تثنيه 24/19.
229- همان ، به نقل از: لاويان 19/18، 32.
230- همان ، به نقل از: تثنيه 3/19.
231- همان ، به نقل از: خروج 22/25.
232- تثنيه 3/19.
233- خروج 22/25.
234- تثنيه 14/21.
235- خروج 23/5.
236- تثنيه 23/21.
237- لاويان 19/16.
238- خروج 23/1.
239- لاويان 19/11.
240- خروج 23/7.
241- امثال سليمان 12/17. به نقل از كتب آسمانى 110-115.
242- امثال سليمان 1/8.
243- همان 13/10.
244- همان 16/19.
245- همان 15/25.
246- همان 18/12.
247- همان 22/4.
248- همان 12/18.
249- همان 29/23. به نقل از: معرفى كتب آسمانى 110-111.
250- ن .ك : معرفى كتب آسمانى ، 112 به نقل از: سفر پيدايش 35/23.
251- همان ، به نقل از: سفر پيدايش 25/12. اسامى فرزندان يعقوب و فرزندان اسماعيل در اين سفر آمده است .
252- همان خروج 15/27.
253- تثنيه 1/22.
254- خروج 28/21.
255- اعداد 7/18.
256- اعداد 7/12.
257- پيدايش ، 7/4، 11.
258- پيدايش 5/2.
259- تثنيه 2/7.
260- اعداد 32/14، 34.
261- خروج 24/17، 34/28.
262- تثنيه 9/9، 25.
263- خروج 35/28.
264- اعداد 13/25.
265- پيدايش 26/34، تثنيه 25/2، يونس 3/4. به نقل از: معرفى كتب آسمانى 125-126.
266- پيدايش 1/2.
267- پيدايش 7/3.
268- همان 7/4.
269- همان 29/10.
270- همان 31/23.
271- همان 50/10.
272- همان 26/33.
273- 41/2.
274- قرآن / يوسف 42.
275- خروج 29/29.
276- خروج 29/29.
277- همان 12/15.
278- همان 13/7.
279- لاويان 23/39.
280- همان 22/27، اعداد 19/11، لاويان 16/14. به نقل از معرفى كتب آسمانى 126-129.
281- پيدايش 46/27.
282- همان 50/3.
283- اعداد 11/16.
284- قرآن / اعراف 154.
285- ارميان 25/22.
286- استر 9/16. به نقل از معرفى كتب آسمانى 129 ا، 131-132.
287- ن .ك : قرآن ، سوره مائده 11، آل عمران 111، ابوالفدا 57، دو اقليت 67.
288- ن .ك : فخر رازى / تفسير 3/563.
289- ن .ك : تورات . سفر پيدايش باب 25 آيه 13، سفر خروج باب 15 آيه 27، 12، سفر تثنيه باب 1 آيه 22، سفر اعداد باب 13 آيه 1 سفر خروج باب 28 آيه 12، سفر اعداد باب 13 آيه 25. به نقل از: كتب آسمانى 21، ن .ك : تاريخ ابوالفدا 57.
290- ن .ك : سفر تثنيه باب 34.
291- ن .ك : قرآن . بقره 241-259.
292- صحيفه يوشع باب 11. بند 12 و 15.
293- ن .ك : تاريخ يهود در ايران 1/48، دين هاى يهود و مسيح 77.
294- ن .ك : خلاصة الاديان 127.
295- ن .ك : سير تحول دينها 78-81، ن . ك : اورشليم يا بيت المقدس 72.
296- ن .ك : سير تكاملى دينها 87.
297- ن .ك : قرآن . بقره 247-257.، مائده 84، انبيا 78، نحل 11.
298- ن .ك : تاريخ دو اقليت 71، سير تكاملى دينها 82.
299- ن .ك : تاريخ اورشليم 78-79.
300- ن .ك : خلاصة الاديان 128، سير تكاملى دينها 147-148.
301- ن .ك : تاريخ انبياء سلف 55-56، سير تحول دينها 83-86، مقايسه كنيد: يعقوبى / تاريخ 1/42-44.
302- ن .ك : قرآن سوره انبياء، آيه 80-81، بقره آيه 248، سوره نمل ، آيه 16-17.
303- ن .ك : تورات ، كتاب اول پادشاهان ، باب 7. آيه 4، تاريخ اورشليم 28، سير تحول 145-147.
304- ن .ك : تاريخ انبياء 57 .
305- ن .ك : ابوالفدا 65-99، دو اقليت 77، تاريخ قدس 14-13، رازى / تفسير كبير 5/548.
306- ن .ك : تاريخ ابوالفدا 65-99، رازى ، تفسير كبير 5/548.
307- دو اقليت 78، ابوالفدا 100-102، بيرونى / آثار الباقيه 398-399، آثار الباقيه 384-385، دهخدا / لغت نامه 130-132.
308- ن .ك : دهخدا / لغتنامه 130-132.
309- ن .ك : سير تحول دينهاى يهود و مسيح 88.
310- ن .ك : دو اقليت 82 به نقل از تورات ، كتاب عزرا باب اول ، مقايسه كنيد: سرگذشت دينهاى بزرگ 175-176.
311- قرآن كريم ، سوره بقره 86-87، نساء 163، آل عمران 44-51.
312- جان ناس / تاريخ جامع اديان 341.
313- ن .ك : تاريخ يهود در ايران 1/153، سير تحول دينها 94، جان ناس / همان 341.
314- ن .ك : جان ناس / همان 341-342.
315- همان 343.
316- همان 344 به نقل از اشعياء نبى باب 1 / آيه 17-19.
317- همان 346.
318- همان ، 347.
319- همان 350.
320- همان 350.
321- ن .ك : گنجينه تلمود 141.
322- گنجينه تلمود 141، اعمال رسولان باب 21 / آيه 9.
323- نبوت اسرائيلى و مسيحى 102، تكوين ، باب 3/21.
324- پيدايش 22/1.
325- سفر خروج 2/4-10 ، سفر اعداد 12/1-15، سفر تثنيه 24/9، سفر اعداد 2/1. به نقل از: نبوت اسرائيلى 104.
326- سفر اعداد 12/1-15.
327- خلاصة الاديان 126.
328- سفر داوران 5/2-21.
329- سفر داوران 5/2-21، به نقل از نبوت اسرائيلى 105.
330- كتاب اول سموئيل 25/24-42. نبوت اسرائيلى 105.
331- كتاب دوم تواريخ ايام 24/20-38.
332- ن .ك : كتاب دوم تواريخ ايام 24/20-28.
333- ن .ك : تلمود: باب 7/ الف .
334- همان 16 / الف به نقل از نبوت اسرائيل و مسيح 107.
335- ن .ك : تاريخ اورشليم 120، هخامنشيان 114.
336- ن .ك : قرآن كريم ، سوره كهف ، آيات 83-98.
337- ن .ك : تاريخ اورشليم 123، 124، 125، مجمل التواريخ 158-204، تاريخ بلعمى 701، آثار الباقيه 60، 64، 65، مروج الذهب 1/57.
338- ن .ك : اخبار الطوال 31، 32، حيات مردان نامى 3/333، ذوالقرنين ياتسن چى هوانگ تى 15.
339- ن .ك : قرآن ، سوره انبياء 96، كهف 93، ن .ك : تاريخ اورشليم 130، ذوالقرنين يا كورش 140، تورات . كتاب حزقيل 38/1، 3، 29/1-16.
340- ن .ك : جان ناس / تاريخ جامع اديان 349، تورات / كتاب ارميا 34/18.
341- ن .ك : خلاصة الاديان 136، سير تكاملى دينهاى يهود و مسيح 159، جان ناس / تاريخ جامع اديان 363، دو اقليت يهود و مسيح 14.
342- ن .ك : تكامل دينها... 160، خلاصة الاديان 136.
343- ن .ك : تاريخ دو اقليت ... 15، قرآن كريم ، يونس 92.
344- ن .ك : تاريخ دو اقليت مذهبى يهود و مسيحيت در ايران 16، فيليسين شاله / تاريخ مختصر اديان 320، تكامل دينها... 163.
345- ن .ك : جان ناس / همان 366.
346- همان 365.
347- همان 366.
348- همان 367.
349- همان 368.
350- ترجمه ملل و نحل 1/298 به نقل از پاورقى .
351- ترجمه ملل و نحل 1/303، دو اقليت 19، ابوالفدا 353-354، بيان الاديان 13، خلاصة الاديان 148.
352- خلاصة الاديان 137.
353- ترجمه ملل و نحل 2/306، دو اقليت 21.
354- همان .
355- بغدادى / الفرق بين الفرق 254، دو اقليت 21.
356- بيان الاديان 14.
357- ترجمه ملل و نحل 1/310 پاورقى .
358- ن .ك : ترجمه ملل و نحل 1/310، دو اقليت 17.
359- ابوالفدا 354.
360- همان .
361- آثارالباقيه 31 ن 318.
362- دو اقليت 18.
363- ملل و نحل 1/307.
364- همان .
365- ملل و نحل 1/308.
366- اسلام و عقايد بشرى 411.
367- همان .
368- ن .ك : بيان الاديان 14.
369- تورات . كتاب پادشاهان 18/11.
370- تاريخ يهود 1/175.
371- همان ، تاريخ ايران باستان 1/170.
372- ن .ك : دو اقليت 11.
373- دو اقليت 38-44.
374- سير تحولى در دينهاى يهود و مسيح 175-176.
375- ن .ك : خلاصة الاديان 154.
376- اديان زنده جهان 338، انجيل متى باب 3/1.
377- همان 340، انجيل لوقا 4/18.
378- اديان زنده جهان 342-341، اعمال رسولان 2/34.
379- انجيل يوحنا 10/2، 16/6-1، 15/25، 14/6.
380- انجيل يوحنا 8/46، اديان زنده جهان 334.
381- ن .ك متى 13/54-57، يوحنا 7/5، مقرس 3/21.
382- يوحنا 10/21، 5/18، 10/33، 19/7، اديان زنده جهان 346.
383- ن .ك : دكتر ترابى / تاريخ اديان 304-310، تاريخ اديان زنده جهان 346.
384- دكتر ترابى / تاريخ اديان 308.
385- همان 311، 312.
386- همان 327، 318، 313، 311.
387- ن .ك : فليسين شاله / تاريخ مختصر اديان بزرگ 104.
388- ن .ك : جان ناس / تاريخ جامع اديان 382.
389- ن .ك : قرآن كريم ، سوره مريم 27-33، تفسير فخر رازى 2/694، ابوالفداء 105.
390- ن .ك : تاريخ مسيح 1،3، 7.
391- قرآن كريم ، آل عمران 47.
392- ن .ك : خلاصة الاديان 154، نبوت اسرائيلى و مسيحى 154، انجيل لوقا 1، 2.
393- تاريخ ابوالفداء 146-147. مقايسه كنيد: تاريخ دو اقليت 188.
394- ن .ك : سرگذشت دينهاى بزرگ 194-193.
395- ن .ك : انجيل متى . همان .
396- ن .ك : تاريخ دو اقليت 189.
397- ن .ك : تاريخ مسيح 8، 31.
398- ن .ك : ترجمه ملل و نحل 1/316، تاريخ دو اقليت 189.
399- ن .ك : لوقا/ فصل 8/1، 11/20 به نقل از: ترجمه ملل و نحل 1/217.
400- انجيل لوقا 24/45-1.
401- همان .
402- همان ، متى 13/55.
403- يوحنا 7/15.
404- متى 13/55.
405- لوقا 2/41-47، مرقس 4/3.
406- متى 1/23، لوقا 1/34.
407- ن .ك : فليسين شاله / پيشين 425، 426، 427، مووازنه بين اديان 75!
408- ن .ك : اشعيا نبى 7/14
409- ن .ك : كتاب ميكاء 5/1، لاويان 13/5.
410- قرآن كريم ، آل عمران 48-49.
411- ن .ك : كتاب اشعياء 8/55، سفر پيدايش 1/147.
412- يوحنا 1/14-1 به نقل از: نبوت اسرائيل 236-238.
413- ن .ك : نبوت اسرائيل 238.
414- ن .ك : خلاصة الاديان 222.
415- ن .ك : سير تحول دينها...191.
416- ن .ك : جان ناس / تاريخ جامع اديان 394.
417- همان 394، دو اقليت 192.
418- همان .
419- ن .ك : مرقس 1/16، اناجيل اربعه .
420- همان 394، دو اقليت 192.
421- ن .ك : متى 7/36.
422- لوقا 6/37.
423- مرقس 1/16.
424- ن .ك : لوقا 6/36.
425- انجيل متى .
426- انجيل يوحنا 8/13.
427- همان .
428- همان .
429- ن .ك : جان ناس / پيشين 391، نبوت اسرائيلى و مسيحى 162.
430- ن .ك : تاريخ جامع اديان 393.
431- ن .ك : متى 13/57، لوقا 4/24.
432- ن .ك : يوحنا 5/29-30.
433- لوقا 17/20، متى 13/18.
434- متى 13/118 به نقل از: معرفى كتب آسمانى 181.
435- ن .ك : لوقا 9/59.
436- ن .ك : متى 8/11، تاريخ مسيح 8 .
437- همان .
438- ن .ك : تاريخ مسيح 24.
439- ن .ك : انجيل يوحنا، باب 1/17.
440- ن .ك : نامه به روميان 6/15.
441- ن .ك : نامه روميان 7/12.
442- ن .ك : نامه به روميان 3/10.
443- ن .ك : متى ، باب 6/9، مرقس 12/29، لوقا 1/17.
444- ن .ك : متى 7/3، 19/11، لوقا 12/1، 17/12.
445- نامه به كرنتيان 7/7.
446- متى 91/21.
447- متى 10/10، 19/23.
448- ن .ك : قرآن كريم . سوره نساء 156-158.
449- متى 1/21.
450- ن .ك : تاريخ مسيح 34-55.
451- ن .ك : سرگذشت دينهاى بزرگ 206.
452- ن .ك : انجيل مرقس 11/18.
453- همان 14/49.
454- ن .ك : خلاصة الاديان 158، جان ناس / پيشين 404.
455- ن .ك : لوقا 13/31-23.
456- ن .ك : مرقس 11/45.
457- ن .ك : جان ناس / همان 407.
458- لوقا 73/53.
459- مرقس 16/14.
460- ن .ك : ترجمه ملل و نحل 1/318.
461- ن .ك : خلاصة الاديان 162.
462- ن .ك : سير تكاملى 202.
463- ن .ك : متى 15/2.
464- ن .ك : ترجمه ملل و نحل 1/318.
465- ن .ك : انجيل متى 16/18-19.
466- ن .ك : نبوت اسرائيلى 197.
467- ن .ك : جان ناس / همان 411-413.
468- ن .ك : سلطان الواعظيم / صد مقاله 67.
469- ن .ك : كتاب اعمال رسولان 9/26-31.
470- برگرفته شده از: نبوت اسرائيلى 208.
471- ترجمه ملل و نحل 1/321، نبوت اسرائيلى 176.
472- ن .ك : يوحنا 6/48-51.
473- ن .ك : اديان بزرگ 557.
474- همان .
475- ن .ك : دكتر ترابى / تاريخ اديان 308.
476- ن .ك : فليسين شاله / پيشين 433-435.
477- همان .
478- همان .
479- همان .
480- ن .ك : خرافات تورات وانجيل 277.
481- جان ناس / تاريخ جامع اديان 433.
482- ن .ك : ترجمه ملل و نحل 1/325.
483- انجيل مرقس 13/27.
484- انجيل متى 4/1.
485- انجيل لوقا 11/18.
486- انجيل مرقس / 9/20-25.
487- انجيل متى 8/16.
488- انجيل متى 8/16.
489- ن .ك : رساله روميان 2/2.
490- متى 8/12، 11/14، 13/50، 32/13، 25/3.
491- مكاشفات 19/20، 14/10.
492- مرقس 9/43.
493- متى 11/33.
494- رساله 2 / پطرس 2/4.
495- يوحنا 5/7، 29.
496- متى 25/31-35.
497- لوقا 13/24. برگرفته شده از: سير تحول دينها 255.
498- ن .ك : جان ناس / تاريخ اديان 320.
499- ن .ك : مدرسه سيار 2/25، اسلام و عقايد بشرى 459.
500- ن .ك : همان ، موازنه بين اديان 88-90.
501- مشاهدات مؤ لف در كليساى سنت پطرز، رم .
502- ن .ك : اسلام و عقايد بشرى 446.
503- فليسين شاله / تاريخ مختصر اديان بزرگ 403-405.
504- همان 406.
505- تاريخ ابوالفداء، 370.
506- براهين ساباطيه 19.
507- ن .ك : تاريخ دو اقليت 213.
508- ن .ك : بيرونى / آثار الباقيه 23.
509- ن .ك : تاريخ دو اقليت 214.
510- ترابى / تاريخ اديان 314-315، مقايسه كنيد: مشكور/ خلاصة الاديان 168.
511- ن .ك : مشكور/ خلاصة الاديان 168.
512- همان .
513- همان .
514- همان .
515- همان ، سير تحول دينهاى يهود و مسيح 218-219.
516- ن .ك : نورى / اسلام و عقايد بشرى 453، شهرستانى / ترجمه ملل و نحل 1/318.
517- ن .ك : كتاب اعمال رسولان 4/36-37، 11/22-24.
518- مدرسه سيار 41-46، سير تحول دينها 216.
519- ن .ك : وجدى / دايرة المعارف قرن بيستم 1/655، مسيح در قرآن 77، سير تكامل دينها 216.
520- ن .ك : فليسين شاله / همان 406-409، مدرسه سيار 132-137، معرفى كتب آسمانى 149.
521- همان ، خلاصة الاديان 172-173. اسلام و عقايد بشرى 447.
522- ن .ك : معرفى كتب آسمانى 219.
523- همان .
524- همان .
525- جان ناس / همان 409، اسلام و عقايد بشرى 461-463.
526- همان ، تاريخ دو اقليت 219.
527- ن .ك : خلاصة الاديان 176، تايخ اديان 322، فليسين شاله 452، ترجمه ملل و نحل 1/323.
528- ن .ك : دو مذهب 14، فليسين شاله 451-453، جان ناس 427، موازنه بين اديان 111، اسلام و عقايد 461.
529- تاريخ تحولات اجتماعى 2/163.
530- جان ناس / تاريخ جامع اديان 428-427.
531- تاريخ روم 352.
532- سير تحول دينهاى يهود و مسيح 283.
533- ن .ك : سير تحول 226-227.
534- ن .ك : كريستن سن / ايران در زمان ساسانيان 290-293.
535- همان 446، 294.
536- ن .ك : خدمات متقابل اسلام و ايران 177، 182، 181.
537- ن .ك : ايران در زمان ساسانيان 510، خدمات متقابل 182.
538- ايران در زمان ساسانيان 512.
539- تاريخ تمدن ايران 190، تحول دينها255-256.
540- ن .ك : تاريخ كليسا 268، سير تحول دينها 257.
541- همان 284، سير تحول 361، تاريخ ايران قديم 200.
542- سير تكاملى دينها 363.
543- تاريخ كليسا 298.
544- سير تكامل 264.
545- ن .ك : تاريخ دو اقليت 150 به نقل از لغت نامه دهخدا 1/1894.
546- تاريخ دو اقليت 144: به نقل از دهخدا. حرف الف 1892-1894.
547- همان 146: به نقل از جغرافياى ايران 86.
548- تاريخ ارمنستان 4-12.
549- ن .ك : تاريخ بشر 20، تاريخ دو اقليت 175، المنجد 24، ايران قديم 28.
550- ن .ك : برهان قاطع 3/675، تاريخ بشر 30، فخر رازى / تفسير 1/638، المنجد 442، تاريخ دو اقليت 178-259.
551- ن .ك : سياست و مذهب عصر صفوى .
552- تمام مطالب از: خلاصة الاديان 175، تاريخ جامع اديان 425، موازنه بين اديان 83، نقل شده است .
553- جان ناس / همان 422.
554- همان 426، موازنه بين اديان 84.
555- ن .ك : موازنه بين اديان 84.
556- ن .ك : سير تحول 293، تاريخ بيزانس 49.
557- جان ناس / تاريخ جامع اديان 421، 422، 423.
558- مشكور/ خلاصة الاديان 180، دكتر ترابى / تاريخ اديان 326.
559- ن .ك : تاريخ دو اقليت 228.
560- ن .ك : خلاصة الاديان 178، تاريخ اديان 324، جان ناس / همان 437.
561- پيشين ، فليسين شاله / پيشين 45، سير تحول دينها 342.
562- ن .ك : جان نانس / پيشين 461.
563- ن .ك : فليسين شاله / پيشين 456.
564- ن .ك : سير تحول 301-303.
565- ن .ك : فليسين شاله / پيشين 455-457.
566- ن .ك : تاريخ دو اقليت 250، اصلاحات كليسا 84-87.
567- همان .
568- ن .ك : ترجمه ملل و نحل 334.
569- ن .ك : تاريخ قرون جديد 137-131.
570- ن .ك : خلاصة الاديان 182-183.
571- ن .ك : ملل و نحل 1/330.
572- ن .ك : اسلام و عقايد بشرى 17-19.
573- ن .ك : جان ناس / همان 454.
574- ن .ك : براهين ساباطيه 40-41.
575- ن .ك : فليسين شاله / پيشين 457.
576- ن .ك : جان ناس / همن 457.
577- ن .ك : ملل و نحل 1/336-335، سير تحول دينها... 352.
578- ن .ك : ملل و نحل 1/335.
579- ن .ك : ملل ونحل 1/335.
580- از: ذكر مشكور/ خلاصة الاديان 220-190.
581- ن .ك : تاريخ پيامبران اوالو العزم 15-17، فرهنگ انجمن آراى ناصرى 135، بستان السياحه .
582- ن .ك : فرهنگ قصص قرآن 320-328.
583- ن .ك : تاريخ پيامبران اولوالعزم 41-43.
584- ن .ك : قرآن / ابراهيم 16-18.
585- قرآن / انبيا 62-64.
586- ن .ك : قرآن / بقره 260 و... .
587- ن .ك : طبرى 1/179-180.
588- قرآن / صافات 101-107.
589- ن .ك : تاريخ انبيا 203.
590- ن .ك : قرآن ، بقره 125-129.
591- ن .ك : قصص قرآن 314-313.
592- ن .ك : معين / فرهنگ 6 جلدى فارسى 5/1156.
593- ن .ك : جامعه شناسى دينى جاهليت قبل از اسلام 122-123.
594- ن .ك : بلوغ الارب 1/241.
595- خلاصة الاديان ص 264 تاريخ اسلام ص 12 و 13.
596- ن .ك : نهج البلاغه ، خطبه قاصعه .
597- محققان ايرانى هنوز خلق و خوى اسلاف شعوبى خود را از دست نداده اند.
598- ن .ك : خلاصة الاديان 264.
599- ن .ك : مسعودى / مروج الذهب 1/74.
600- ن .ك : خلاصة الاديان 283.
601- ن .ك : تاريخ اسلام 51، جامعه شناسى دينى 37-38، قرآن / آل عمران 95.
602- ن .ك : اسلام و عقايد بشرى 396-400.
603- ن .ك : خلاصة الاديان 282-295.
604- ن .ك : اسلام و عقايد بشرى 469-651.
605- ن .ك : قرآن ، بقره 208.
606- ن .ك : جامعه شناسى دينى 127، بلوغ الارب 2/288.
607- ن .ك : يحيى نورى / اسلام و جاهليت 605-611 با تلخيص و تغييراندك .
608- از: استاد يحيى نورى / اسلام و جاهليت 500-581.