پرسش:

آيا «حَىَّ عَلى خَيْرِ الْعَمَلِ» جزو اذان بوده و يا كسى از صحابه و تابعين اين جمله را در اذان آورده است؟

پاسخ:

ابن حزم در كتاب «المحلى»، طبق روايت صحيح از عبدالله ابن عمر و ابو امامة بن سهل بن حنيف نقل مى كند (حتّى پس از حذف اين جمله از اذان) اينان اين جمله را در اذان خود مى آورده اند.(1)

ـ حسن بن يحيى بن الجعد و زيد بن ارقم و شافعى در يكى از دو قول خود اين جمله را ذكر كرده اند.(2)

ـ بيهقى روايتى از امام على بن الحسين نقل مى كند كه ايشان اين جمله را مى آورده و فرموده جزء اذان است.(3)

ـ بيهقى در سنن الكبرى به روايت صحيح از عبدالله بن عمر نقل كرده كه او اين جمله را در اذان مى آورده است.(4)

ـ تثويب كه جايگزين «حَىَّ عَلى خَيْرِ الْعَمَلِ» شده در يك خواب نقل شده است.(5)

شوكانى در نيل الاوطار مى گويد كه شافعى از يكى از دو قولش گفته كه حذف آن بدعت است.

و در كتاب «بحر» گفته اين (جايگزينى) را عمر ايجادكرده وفرزندش عبدالله بن عمر گفته بدعت است.(6)

شوكانى از علماى اهل سنّت در كتاب مذكور مى گويد هنگامى كه حضرت على(عليه السلام)تثويب در اذان «الصلاة خير من النوم» را شنيد فرمود «چيزى كه جزو اذان نيست به آن اضافه نكنيد.»

**************************************************************************************
1  . المحلى، ج3، ص160
2  . نيل الاوطار، ج 2، ص39، ط دار الجيل بيروت.
3  . السنن الكبرى، ج 1، ص624
4  . نيل الاوطار، ج2، ص39
5  . همان مأخذ.
6  . نيل الاوطار، ج2، ص38