پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ چندی پیش کتاب امامة و النص نوشته فیصل نور از چاپ خارج شد؛ این کتاب سعی در اثبات تناقض گویی بین کلام علمای شیعه با سنت نبوی و کلام وحی، قرآن مجید را دارد، غافل از آن که با قرار دادن دو مطلب در کنار هم و برداشت دوگانگی از آن، تناقض ثابت نمی‌شود. به خصوص که وقتی این دو کلام متعلق به ائمه و علمای شیعه و قرآن و سنت نبوی باشد که همه نور واحد هستند، اول چیزی که در تناقض‌های ادعا شده نزد صاحبان اندیشه آشکار می‌شود توهم و پندار غلط بیننده تناقض است.
در طول تاریخ نیز وجود این تاریکی اندیشه سبب شد تا حقانیت امیرالمومنین (علیه السلام) برای گروهی در هاله‌ای از ابهام و تردید فرو رود و در تناقضی آشکار پی به حقانیت یکی به صورت مطلق و محض نبرند و حق را دوگانه بپندارند و برای حق دوگانی قایل شوند همانطور که تاکنون چنین هستند.
در این نوشتار سعی شده است از عصمت ملائکه دفاع شود، به همین دلیل در ابتدای این تحقیق، تعاریف واژه عصمت مورد بررسی قرار گرفته و پس از آوردن نظرات علما در مورد عصمت و ملائکه و کاربرد آن در قرآن، چیستی عصمت ملائكه مورد بررسی قرار گرفته است و ازخود کلام و استدلال‌های علمای متکلم و فقیه و فیلسوف و عارف شیعه دلایلی برای عصمت ملائکه آورده شده است.[۱]
ويژگی‌های فرشتگان از نظر آيات و روايات
- ویژگی‌های وجودی:
فرشته‌ها گاه به صورت انسان در می‌آيند، هم بر انبياء و هم بر غير انبياء براي نمونه مصداق‌هایی ذکر می‌شود :
برای حضرت مريم (سلام الله عليها) به شكل انسان ظاهر شد چرا كه مي‌فرمايد: «فارسلنا اليها روحنا فتمثل لها بشراً سويا [مريم/17] (ما روح خود را به سوی او فرستاديم و به صورت بشر متمثل شد». بر حضرت ابراهيم و حضرت لوط 0(عليهما السلام) به شكل انسان ظاهر شدند طبق آيات ۷۷-۶۹ سوره هود بر حضرت ابراهيم ظاهر شدند و بشارت آمدن پسری از ساره در سن يائسگی را دادند. و فرشتگان برقوم لوط ظاهر شدند و قوم لوط هم كه انسان‌های فاسق و بدكاری بودند، آن دو فرشته را ديدند و طمع کردند و تقاضای مراوده نمودند غافل از اینکه آن فرشتگان مأمور عذاب بر قوم لوط شده بودند.
در جريان قرآنی ديگری هاروت و ماروت دو فرشته خداوند بر سرزمين بابل فرود آمدند و بر مردم آنجا به شكل انسان ظاهر شدند در آن زمان در سرزمين بابل چون سحر رونق بسياری پيدا كرده بود و اختلافات بسياری پديد آورده بود، خداوند دو فرشته خود را به شكل انسان فرستاد تا روش باطل كردن سحر را به مردم بابل آموزش دهند لذا برای باطل كردن سحر ابتدا بايد خود سحر را به مردم معرفی می‌كردند. اين دو فرشته برای آزمايش مردم بابل آمده بودند مردم بابل سوء استفاده كردند و سحر را يادگرفتند و همه ساحر شدند در حالی كه هدف اين دو فرشتگان اين نبود كه مردم ساحر شوند بلكه هدف آنها اين بود كه روش باطل كردن سحر را آموزش دهند. در جايی هم جبرئيل بر پيامبر در مدينه به صورت دحيه‌ی كلبی كه مردی زيبا رو بود درمی آمد. همچنين جبرئيل به صورت‌های ديگر هم بر پيامبر نازل می‌شد. البته ملائكه اگر به شكل انسان در می‌آيند اين طور نيست كه بر هر انسانی و به خواست هر انسانی نازل شوند.
تعدادشان بسيار زياد است و غير قابل مقايسه با انسان‌ها هستند. از مصادیق آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
امام صادق (علیه السلام) در اين زمينه می‌فرمايند: سوگند به خدايی كه جانم به دست اوست فرشتگان خدا در آسمان‌ها از عدد ذرات خاك‌های زمين بيشترند و در آسمان جايی پيدا نمی‌كنيد مگر اينكه در آنجا فرشته‌ای تسبيح و تقديس خدا می‌كند. پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نيز می‌فرمايند: «در تمام آسمان‌ها حتی به اندازه يك وجب مكانی وجود ندارد مگر اينكه در آنجا فرشته‌ای است كه نماز می‌خواند و تسبيح خدا می‌گويد».
آب و غذا و ازدواج ندارند. از مصادیق آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
امام صادق (علیه السلام) در اين زمينه مي‌فرمايند: «إِنَّ الْمَلَائِكَةَ لَا يَأْكُلُونَ وَ لَا يَشْرَبُونَ وَ لَا يَنْكِحُونَ وَ إِنَّمَا يَعِيشُونَ بِنَسِيمِ الْعَرْشِ وَ إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِكَةً رُكَّعاً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِكَةً سُجَّداً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة[2] همانا ملائكه غذا نمی‌خوردند و آب نمی‌آشامند و ازدواج نمی‌كنند و با نسيم عرش الهی زندگی می‌كنند. هنگامی كه هم ملائكه به شكل انسان بر حضرت ابراهيم ظاهر شدند حضرت ابراهيم غذا گذاشت و ديد كه غذا نمی‌خورند.»
دارای بال هستند خداوند می‌فرمايد: «الحمد الله فاطر السموات و الارض جاعل الملائكه رسلا اولي اجنحه مثني و ثلاث ورباع...[فاطر/۱] سپاس مخصوص خدايی است كه آفريننده آسمان‌ها و زمين است و ملائكه را پيامبراني قرار داد و برای آن‌ها بال‌های دو تايی، سه تايی، چهارتايی... قرار داد». فرشتگان از عالم مجردات هستند. آيا بال‌های آنها واقعی است؟ اگر دقت كنيم بال پرندگان براساس هوا حركت می‌كند و در جو زمين حركت می‌كند و در خلاء نمی‌توانند پرواز كنند، لذا بال‌های به شكل بال پرندگان به كار فرشتگان نمی‌خورد و بال‌های فرشتگان نشانه قدرت آن‌هاست و اين قدرت بستگی به اراده خداوند دارد، بعضی دارای قدرت بالا و بعضی قدرت پايين‌تری دارند.
فرشتگان جنس ندارند خداوند می‌فرمايد : «وجعلوا الملائكه الذين هم عباد الرحمن اناثا اشهدوا خلقهم ستكتب شهادتم و يسئلون [زخرف/19] مشركان ملائكه را كه بندگان خداوند رحمانند مؤنث قرار دادند آيا آنها شاهد خلق ملائكه بودند؟ اين گواهی كه اين‌ها مؤنثند نوشته می‌شود و مورد بازخواست قرار می‌گيرند»
بعضی‌ هنوز فكر می‌‎كنند ملائكه مونث‌اند و به همین خاطر نقاشی‌ها و تشبيه‌ها و اسم فرشته كه برای دختران استفاده می‌شود در ذهن دارند ولی بايد توجه داشته باشيم كه فرشتگان جنس ندارند.

پی‌نوشت:
[۱]. برای مطالعه بیشتر به مقالات مقصر در جنگ جمل کیست،علی یا عایشه؟ و اگر در زمان جنگ صفین یا جمل بودید،کدام طرف را انتخاب می کردید؟ و تکثرگرایی و پلورالیسم در اندیشه قائلین به تصویب و تکثر گرایی با جمع بین خلفای سه گانه و رابطه تکثرگرایی و عدم عقلانیت پذیری اهل سنت مراجعه فرمائید و برای دیدن فهرست مقاله  کلیک کنید تا به آدرس شیعه به عصمت ملایکه معتقد است بروید. 
[2]. بحارالأنوار،ص 56،ص 174،باب 23- حقيقة الملائكة و صفاتهم

تهیه و تنظیم: *حجه الاسلام محمد صادق محسن زاده*