مصداق اهل‌بیت

  • 1397/01/08 - 07:29
آیه سی و سوم از سوره احزاب بر پاکی اهل‌بیت (علیهم‌السلام) دلالت دارد. اما سوال این است که مصداق اهل‌بیت در این آیه چه کسانی هستند؟ آلوسی معتقد است که اهل‌بیت افزون بر حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، علی (علیه‌السلام)، فاطمه زهرا (علیهاالسلام)، حسنین (علیهماالسلام)، شامل دیگران نیز می‌شود. دلیل وی سیاق آیات است که با روایات معتبر مخالف سیاق، رد می‌شود.

آیه تطهیر یکی از جنجالی‌ترین آیات قرآن است که در فضیلت اهل‌بیت (علیهم‌السلام) وارد شده است. خداوند در این آیه می‌فرماید: «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكمُ‏ْ تَطْهِيرًا.[احزاب/33] خداوند فقط می‌خواهد پليدى و گناه را از شما اهل بيت دور كند و كاملًا شما را پاك سازد.»
جهان اسلام در این‌که این آیه در خصوص برتر بودن اهل‌بیت بر دیگر اشخاص است، اتفاق نظر دارند. اما مساله مورد توجه، مصادیق اهل‌بیت (علیهم‌السلام) است. از نظر آلوسی (یکی از علمای مطرح سلفی) اهل‌بیت شامل حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، علی (علیه‌السلام)،  فاطمه زهرا (علیهاالسلام)، حسنین (علیهماالسلام)، همسران، فرزندان و خویشان حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) (که زندگی با ایشان در یک خانه قبیح نیست) می‌باشد.[1] یکی از دلایل ایشان بر این مطلب سیاق آیات است. به این معنا که برای شناخت یک جمله از یک متن باید همه متن در نظر گرفته شود تا به معنای صحیح دست پیدا کرد.[2]
در پاسخ به این دلیل باید گفت که اگرچه این قاعده (سیاق آیات) از سوی بزرگان اهل‌سنت مورد پذیرش قرار گرفته است[3] اما مشروط به یک قید است. طبری که از جمله استوانه‌های اهل‌سنت است، در این‌باره می‌گوید: «زمانی می‌توان از قاعده سیاق استفاده کرد که دلیل معتبری بر خلاف آن نباشد (به عنوان مثال ظاهر آیات دیگر یا حدیث صحیح از پیامبر). این در حالی است که در این‌جا دلیل معتبر بر خلاف سیاق این آیه موجود است.[4] چرا که به اعتراف آلوسی در روایات بسیاری پنج تن آل‌عبا به عنوان مصداق اهل‌بیت معرفی شده‌اند.[5]

پی‌نوشت:

[1]. آلوسی، سید محمود، 1415 ق، روح المعانی فی تفسیر قرآن العظیم و السبع المثانی، تحقیق: عبدالباری عطیه، بیروت، دار الکتب العلمیه، ج 11، ص 194 تا 200.
[2]. عروی، محمد اقبال، السیاق فی اصطلاح التفسیری مفهومه و دوره الترجیحی، رباط،‌ مجله الاحیاء،  الرابطه المحمدیه للعلماء، ش 26،   1428 ق؛ ص 79.
[3]. کنعانی، سید حسین، سیر تحول کاربرد سیاق در تفسیر، مشهد،‌ مشکاه، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ش 87، 1384 ق، ص 34.
[4]. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد محمد، بیروت، موسسه الرساله،1420 ق، ج 17، ص 588 و ج 9، ص 389،
[5]. آلوسی، همان، ص 195 و 196.

تنظیم و تدوین

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.