پایگاه جامع فرق ادیان و مذاهب_ از اموری كه ابن تیمیه رسماً به نشر آن همت گماشت، قضيه جسمانيت خداوند متعال و اثبات لوازم جسمانيت مانند قرار گرفتن بر روی كرسی و خنديدن و راه رفتن و مانند اين‌ها است. ابن تيميه می‌گوید: «وليس في كتاب اللّه ولا سنّة رسوله ولا قول أحد من سلف الأمّة وأئمّتها أنّه ليس بجسم وأنّ صفاته ليست أجساماً وأعراضاً؟! فنفي المعاني الثابتة بالشرع والعقل بنفي ألفاظ لم ينف معناها شرع ولا عقل، جهل وضلال.[1] در كتاب خدا و سنت رسول اكرم (صلی الله عليه و آله و سلم) و هم‌چنين در گفتار سلف امت (صحابه) و پيشوايان دينی نيامده كه خداوند جسم نيست و صفات او از جسمانيت و عرض بودن منزه است.»
این موضوعی است که در بین بسیاری از اهل کلام مورد مخالفت بوده و بسیاری از بزرگان به این موضوع اشاره کرده و آن را مورد نقد قرار داده‌اند. از جمله احمد بن یحیی بن اسماعیل، که به شیخ شهاب الدین بن جهبل مشهور است و از علمای شافعی می‌باشد. سبکی شافعی او را از مخالفان ابن تیمیه می‌داند، که کتابی در رد عقاید و افکار ابن تیمیه نوشته است. در این کتاب جهت داشتن خداوند را که یکی از شاخصه‌های فکری ابن تیمیه بوده است، نفی کرده است.
«ووقفت له علی تَصنیف صَنفه في نَفی الجِهة رداً عَلی ابن تیمیه.[2] من [سبکی] نوشته‌ای را از یحیی بن اسماعیل دیدم که در مورد نفی جهت در رد ابن تیمیه نوشته بود.» جالب این است که خود ابن تیمیه در جایی دیگر از این سخن به دلیل عوارض بسیاری که دارد، به نوعی نامحسوس و آرام برگشت می‌کند، وی  می‌گوید: «والكلام في وصف اللّه بالجسم نفياً وإثباتاً بدعة، لم يقل أحد من سلف الأمّة وأئمتها إنّ اللّه ليس بجسم، كما لم يقولوا إن اللّه جسم.[3] نفی و اثبات جسمانيت خداوند متعال بدعت است و كسی از بزرگان گذشته نگفته‌اند كه خداوند جسم نيست، همان طوری نگفته‌اند كه او جسم است.»

پی‌نوشت:

[1]. تقی الدین احمد بن تیمیه، التأسيس في ردّ أساس التقديس: ج 1 ص101، دارالاسلام، سعودی، 1425.
[2]. تقی الدین سبکی الشافعی، طبقات الشافعیه، ص35، دارالنشور، مصر قاهره، 1412
[3]. تقی الدین احمد بن تیمیه، الفتاوي، ج5، ص192، السعودی، بی‌تا.
برگرفته از مقاله «وهّابیّت و خداشناسی» و «مخالفت احمد بن یحیی بن اسماعیل با ابن تیمیه»