پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حدیث سفینه جزء احادیث مشهوری است که در بسیاری از کتب روایی و تفسیری اهل سنت نقل شده است. این حدیث مشهور بیان کننده فضیلتی بزرگ برای اهل بیت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است. لذا این امر باعث شده است که کینه‌توزان و دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) در این حدیث دست برده و آن را تضعیف کنند و در نهایت منکر صدور این روایت از لسان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) گردند.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در این حدیث می‌فرماید: «مثل اهل بیتی مثل سفینة نوح من رکبها نجی و من تخلف عنها غرق.[1] مثال اهل بیت من، مثل سفینه نوح است. هر کس سوار آن شود، نجات یابد و هر کس از آن جا بماند، غرق می‌شود.»
همان‌طور که گفته شد، این حدیث را با اندک تفاوتی در الفاظ می‌توان در بسیاری از منابع مهم اهل سنت یافت.[2]
در اعتبار این روایت همین بس که این روایت از طریق هشت تن از صحابه مانند حضرت علی (علیه السلام)، عبدالله بن زبیر، ابن عباس، ابوسعید خدری، ابوذر غفاری، انس بن مالک، سلمة بن اکوع و ابوهریره نقل شده است.
بزرگان اهل سنت، علاوه بر نقل این روایت در کتاب‌های خود، به نکات دیگری هم در خصوص این روایت پرداختند.
مثلاً جاحظ سخاوی گفته است: «و بعض هذه الطریق یقوی بعضها بعضا.[3] برخی از طرق این حدیث، طرق دیگر را تقویت می‌کند.» سمهودی نیز همین سخن را بیان می‌کند.[4]
آیت‌الله میلانی در کتابش به نقل از ابن حجر می‌گوید: «و جاء من طرق کثیرة یقوی بعضها بعضا.[5] این روایت از طرق بسیاری نقل شده است که برخی از آن‌ها، طرق دیگر را تقویت می‌کند.»
با توجه به مؤیدات و محکماتی که ذکر شد، باز هم دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) در صدد برآمدند که این روایت را مانند دیگر روایات فضائل، انکار کنند. ابن تیمیه گفته است: «حدیث مثل اهل بیتی کسفینة نوح، نه سند صحیحی دارد و نه در کتاب‌های حدیثی قابل اعتماد، ذکر شده است و اگر کسی مانند هیزم‌کشان در شب که احادیث مجعول را روایت می‌کند، این را نقل کرده باشد، چیزی جز وهن و سستی بر آن نمی‌افزاید.»[6]
آیا کتبی که این روایت در آن‌ها ذکر شده است، نزد  ابن تیمیه اعتباری ندارد؟ آیا اگر در این کتاب‌ها فضیلت خلفای اهل سنت بیان شود، باز هم ابن تیمیه آن را رد می‌کند و منکر آن می‌شود؟
اگر فقط ملاک ابن تیمیه در صحت یک روایت، نقل آن در صحیحین است که باید گفت طبق بیان حاکم در مستدرک این روایت باید در صحیحین نقل می‌شد.
حاکم گفته است: «هذا حدیث صحیح علی شرط مسلم و لم یخرجاه.[7] این حدیث بنا بر شرط مسلم صحیح است، اما آن دو (بخاری و مسلم)، آن را در صحیحین نیاورده‌اند.»

پی‌نوشت:

[1]. مستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج3، ص343
[2]. فضائل الصحابة، احمد بن حنبل، دارابن جوزی، بیروت: ج2، ص289، ح1402
المعجم الکبیر، طبرانی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج3، ص45
شواهد التنزیل، حسکانی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت: ج3، ص10
تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج5، ص272
النهایة، ابن اثیر، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج2، ص708
تهذیب الکمال، مزی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج28، ص411
مجمع الزوائد، هیثمی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج9، ص171
الدر المنثور، سیوطی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج4، ص304
روح المعانی، آلوسی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج25، ص32 ذیل آیه 23 شوری
[3]. استجلاب ارتقاء الغرف، جاحظ، دارالبشائر: ج2، ص484
[4]. جواهر العقدین: سمهودی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ص261
[5]. نفحات الازهار، آیت الله میلانی، نشر دقیق: ج4، ص82
[6]. منهاج السنة، ابن تیمیه، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج7، ص395
[7]. مستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج3، ص343

نویسنده: محمد یاسر بیانی