پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ امروزه یکی از اشتباهات رایج بین مردم، مترادف دانستن وهابیت با سلفیّت است؛ یعنی مردم گمان می‌کنند، که سلفیت با وهابیت یکی هستند، در حالی‌که این‌چنین نیست، بلکه جریان سلفی، یک جریان عظیمی است، که در سده‌های اخیر، در جهان اسلام، به‌وجود آمده است و وهابیت یکی از اقسام سلفیت است. در یک جمله می‌توان گفت که «سلفی‌گری»، روشی در فهم قرآن و سنت است، مانند «اخباری‌گری» و «اصولی‌گری»؛ اما وهابیت روش نیست، بلکه مکتبی است، که ابن تیمیه تاسیس و محمد بن عبدالوهاب منتشر نمود و چه‌بسا هر که این مکتب را قبول ننماید، محکوم به کفر و گمراهی کنند. اگر وهابیت همان سلفیت بود و سلفیت نیز همان وهابیت بود، باید همه بر یک اصل اتفاق می‌نمودند، در حالی‌که اکنون وهابیت حکم به کفر و گمراهی بسیاری از سلفیان می‌کند.
حجت‌الاسلام مهدی فرمانیان، استاد حوزه و دانشگاه و رئیس دانشکده ادیان و مذاهب، نیز در تفاوت سلفیت با وهابیت می‌گوید: «امروز در جهان اسلام، شش جریان سلفی داریم، که عبارتند از «وهابیت، دیوبندیه، اخوان المسلمین، القاعده، سلفی زیدی، سلفی شیعی»، و وهابیت به‌عنوان یک تفکر سلفی تکفیری، در جهان حدود 50 میلیون، پیرو دارد و در هیچ کشوری، به‌جز عربستان این فرقه در اکثریت نیست، اما در همه کشورهای اسلامی و غیر اسلامی، توانسته با پول عربستان، یک اقلیت تند تکفیری ایجاد کند.»[1]
حجت‌الاسلام زمانی، معاون بین‌الملل حوزه علمیه قم، نیز با تفاوت قائل شدن بین سلفیت و وهابیت گفت: «اهل سنت را از حیث تعامل، می‌توان به شش گروه تقسیم کرد. 1-اهل سنت معتدل؛ 2- تقریبی و انتقالی؛ 3- اهل سنت متدین و بی‌طرف ( که کاری به ما ندارند)؛ 4- اهل سنت متعصب مثل سلفیان، که گاهی به اشتباه به این‌ها وهابی اطلاق می‌شود؛ 5- معارضان: که در حال جنگ با ما هستند و هر روز افراد زیادی را به خاک و خون می‌کشند؛ 6- وهابیون.»[2]
حجت‌الاسلام سید مهدی علیزاده موسوی، رئیس پژوهشکده حج و زیارت، و صاحب کتاب‌هایی همانند سلفی‌گری و تبارشناسی وهابیت، نیز در تفاوت سلفیّت با وهابیت می‌گوید: «بین سلفیت و وهابیت رابطه عام و خاص مطلق است. به این معنا، که سلفی‌گری مفهومی عام است، که مهم‌ترین مصداق آن وهابیت است، اما در کنار آن هم مکتب دیوبندی و اخوان المسلمین (گرایش تند آن) وجود دارد.»[3]

پی‌نوشت:

[1]. شبکه اجتهاد، سخنرانی حجت السلام مهدی فرمانیان در مرکز فقهی ائمه اطهاربا موضوع «جریان شناسی فرقه های سلفی (1)».
[2]. خبرگزاری شبستان، شناسه خبر: 229377، تاریخ انتشار: 1391/11/29.
[3]. پایگاه پژوهشی تخصصی وهابیت شناسی، «جریان شناسی سلفیان و وهابیت و نقش آنان در جهان اسلام (مصاحبه)»، تاریخ انتشار: 139/9/2.

نویسنده: مجتبی محیطی