در منابع يهود سخن از ذوالقرنين رفته است . تورات بر اين مطلب تصريح دارد. در كتاب دانيال نبى ، داستان با رؤ ياى دانيال آغاز مى شود. تورات در اين رابطه آورده است كه :... ذوالقرنين همان پادشاهى است كه خداوند او را براى كمك به اقوام اسير يهود و تجديد بناى اورشليم برانگيخت . دانيال هنگامى كه در شوش بود، چنين خوابى ديد كه : در كنار رودخانه كارون ايستاده و قوچى را مى بيند كه دو شاخ بلند دارد، يكى به طرف جلو و ديگرى به پشت خم شده و با دو شاخ خود شرق و غرب و جنوب را شخم مى زند و... دانيال از اين خواب چنين الهام گرفت كه اين قوچ همان ذوالقرنين (صاحب دو شاخ ) است . و خلاصه دريافت كه دولت ماد و پارس ‍ يكى خواهد شد و بر اين دو كشور متحد و يك پارچه ، پادشاهى نيرومند به نام كوروش فرمانروائى خواهد كرد و...(335)
در منابع عبرى زبان از ذوالقرنين به سورانائيم تعبير شده است . در كتيبه كورش در پاسارگاد (مشهد مرغاب ) پيكره اين پادشاه هخامنشى با دو شاخ نشان داده شده كه يكى به طرف جلو و ديگرى به طرف عقب است و بين آنها سه گل بلند مانند تاجهاى مصرى ديده مى شود و داراى چهار بال است كه اشعياء نبى در كتاب خود از آن سخن گفته است و به نام عقاب شرق از آن ياد كرده است .
در قرآن صريحا و مشخصا ذوالقرنين ياد شده است .(336)
در روايات و منابع اسلامى بر سر تعيين مصداق اين اسم (ذوالقرنين ) اختلاف است و نيز در تاريخ حضور او. برخى وى را معاصر ياءجوج و ماءجوج دانسته اند و برخى ديگر او را هم سفر ((خِضْر)) در پى آب حيات مى دانند. مورخان اسلامى ((ذوالقرنين )) را اسكندر مقدونى گرفته اند.(337) برخى ديگر او را كورش پادشاه هخامنشى مى دانند.(338) ((تورات )) در ((سفر تكوين )) ((فصل 2)) از ((ياجوج )) و ((ماءجوج )) به ((ماگوك )) ياد كرده است كه اين دو پسران ((يافث )) بوده اند، يعنى : ((گومر)) و ((ماگوك )). و در كتاب حزقيل نبى به كودك اشاره شده است . در عهد جديد (انجيل ) در مكاشفات يوحنّا آمده است كه شيطان ياجوج و ماءجوج (گوك و ماگوك ) را فريفته و به جنگ كشانده است .
محققان معتقدند كه اين دو، قوم سكاها بوده اند كه از شمال شرقى به سوى غرب سرازير شدند. هجوم قوم وحشى شكاها از دوران ما قبل تاريخ تا قرن نهم ميلادى به سوى شرق و غرب ادامه داشته است . كورش با ساختن سدى بزرگ از هجوم سكاها به امپراطورى هخامنشى جلوگيرى كرد. يونانيان از اين دو نفر به گوك و ماگوك تعبير كرده اند. در منابع اسلامى ((ياءجوج و ماءجوج )) دو برادراند و از فرزندان ((يافث بن نوح )) شناخته شده اند كه پس از ((طوفان بزرگ )) به شرق رهسپار شدند و نسلى را بوجود آوردند. منابع اسلامى براى آنان تصاوير خيالى شگفتى ترسيم كرده اند. آنان مردمى وحشى و خونخوار توصيف شده اند. و اين تصاوير و اوصاف با آنچه از قوم سكاها در دست است ، هماهنگى دارد.(339)