بیشترین پایبندی نسبت به آرمان‌های فرقه‌ها از طرف افرادی دیده شده که حضور مستمر در محافل و جلسات فرقه‌ای داشته‌اند، نه کتاب خوان‌ها و نمادشناسان. این افراد از آن جا که مدت مدیدی را با مربیان و کارآگاهان در فرقه گذرانده‌اند و به خیال خود همه چیز برایشان حل شده است. از این‌رو چنان دلبستگی و دلدادگی در آن‌ها ایجاد شده که گاهی برای بازسازی فکری آن‌ها، تلاش‌های روانکاوان، روان‌شناسان، و مددکاران اجتماعی و حتی متخصصان بهداشت روحی و معنوی هم به جایی نمی‌رسد.

معنویت دینی تاکنون هم از جهت کمی و هم از جهت روشی و کیفی به صورت شایسته عرضه نشده است. اگر تقاضای گسترده برای رشد معنوی و سلوک باطنی، به ویژه در میان جوانان اگر با داروی مناسب و سالم درمان نشود، طبیعی است فرآورده‌های جدیدتر که در بسته‌بندی فریبنده و جذاب عرضه شده‌اند ابتکار عمل را بدست گرفته و این عطش روحی را در کوتاه مدت تسکین داده و صد البته در دراز مدت لگدمال و ضایع خواهد کرد.

کسانی که قصد مواجهه با آیین‌ها و فرقه‌های انحرافی را دارند، نباید سراغ نماد رفته و به تجزیه و تحلیل نمادها بپردازند و در نتیجه به شیوع نمادها دامن بزنند. این افراد از آن‌جا که به یک کار توصیفی همت گماشته‌اند، در حقیقت به صورت ناخواسته به گسترش آن آیین دامن‌زده و آن را به مخاطبان بیشتری شناسانده‌اند. در سال‌های اخیر پاره‌ای از افراد دلسوز از سر اشتباه، نماد شناسی را به جای آسیب‌شناسی گرفته و با نام نقد به تفسیر پرداخته‌اند که در نهایت به سوی ترویج مکاتب ضد دینی گام برداشته‌اند.

مهم‌ترین اشکال در باور بودا و به دنبال آن در اندیشه دالایی‌لاما، انکار دو عنصر مهم در خداشناسی و انسان‌شناسی، یعنی خدا و روح است. البته هرچند بودا روح را نپذیرفت، اما وجود حالات پی‌درپی در انسان را که در مجموع یک انسان را می‌سازد انکار نکرد. قابل ذکر این‌که بودا رهبری است که خود را صرفا یک انسان معمولی دانسته و ادعای خدایی، تجسد الوهی، پیامبر و الهام گرفتن از خداوند را نداشته است.

درست است که عقل در پاره‌ای از ساحت‌ها نمی‌تواند به طور مستقل، شهود‌های عرفانی را درک کند، ولی حاصل مکاشفه را نفی نمی‌کند و از این جهت موضع « انکار » ندارد. اشکال اکهارت بی‌اعتنایی به قوه عاقله و مدرکه انسان است. وی با این شعار که سلوک معنوی، کار دل است و فعالیت ذهن، کار قوای عقلانی و محاسبه‌گر انسان است، عقل را منشاء و ریشه فعالیت ذهن معرفی می‌کند و سهمی در سلوک معنوی به عقل نمی‌دهد.

اکهارت از این نقطه غفلت کرده که به فراسوی خود رفتن، نقض غرض است؛ زیرا انسان‌ها نیامده‌اند که خوب و بد را یکسان ببینند. نیز نیامدند به فراسوی خوبی بروند، بلکه آمده‌اند با گذر از بدی به خوبی و نیکی برسند. اگر قرار باشد که نیکی و بدی هردو یکسان باشد و هردو در ارزش‌مندی و یا بی‌ارزشی برابر باشند، پس اکهارت در تعلیماتش دنبال چیست؟ آیا غیر از این است که چون اموری را مطلوب و دل‌پسند به آن دعوت می‌کند؟ آیا اکهارت به « ناخوب » دعوت می‌کند؟ فراسوی خوبی، بدی است، نه کمال.