پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ گرچه همگان بر سیاست منع نقل و تدوین حدیث نبوی (صلی الله علیه و آله) توسط خلفا واقفند، اما نکته دیگری که توجه کافی به آن نشده است،‌ یک عملکرد متناقض از سوی خلیفه دوم است. وی که به بهانه جلوگیری از مخلوط شدن و مشتبه شدن کلام پیامبر (صلی الله علیه و آله) و قرآن،‌ مانع نقل و تدوین حدیث نبوی شد،‌ اما در دوران وی،‌ یهودیان به ظاهر مسلمان،‌ آزادانه فرصت نقل اسرائیلیات را یافتند،‌ بلکه شخص خلیفه دوم از آنها این اسرائیلیات را نقل می‎نموده و به دیگران نیز اجازه می‎داده است!

ابن کثیر دمشقی در تفسیر خویش،‌ پس از بیان این سخن ابوهریره به نقل از كعب الاحبار که: «ذبیح و قربانی، حضرت اسحاق (علیه السلام) بوده است.»، می‌گوید: «وهذه الأقوال -واللّه أعلم- كلها مأخوذة عن كعب الأحبار، فإنّه لما أسلم فی الدولة العمریة، جعل یحدث عمر (رضی اللّه عنه) عن كتبه قدیماً، فربما استمع له عمر رضی اللّه عنه، فترخص الناس فی استماع ما عنده ونقلوا ما عنده عنه غثها وسمینها...[1] این سخنان -كه خداوند نسبت به آنها آگاه‌تر است- از كعب الاحبار گرفته شده است كه وی در حكومت عمر، اسلام آورده و برای او از كتاب‌های قدیم خود روایت نقل می‌كرده است و عمر هم به روایات او گوش فرا ‌داده و این باعث ‌شده تا كسانی كه در آن‌جا حضور داشته و اجازه شنیدن این روایات را داشته‌اند همان‌ها را بدون توجه به راست و دروغ بودنش برای دیگران نقل كنند...».

و حتی خود ابن کثیر نیز از این عمل خلیفه برآشفته شده، در ادامه می‎نویسد: «و ليس لهذه الأمة -والله أعلم- حاجة إلى حرف واحد مما عنده.[2] و این امّت هیچ نیازی حتی به یک حرف از آنچه کعب می‎دانست، ندارد (و خداوند داناتر است)».

بر خلاف بهانه خلیفه،‌ کلام خداوند در قرآن که معجزه است و با کلام بشر اشتباه نمی‎شد،‌ اما سیاست آزاد بودن نقل اسرائیلیات کار را به جایی رسانید که امروزه تشخیص روایات اسرائیلیات از احادیث نبوی در کتب اهل سنت،‌ کاری بسیار مشکل بلکه غیر ممکن گردیده است،‌ زیرا حتی افرادی چون ابوهریره که در نزد اهل سنت جایگاه حدیثی والایی دارد متهم است که احادیثی را از کعب الاحبار یهودی شنیده و به پیامبر (صلی الله علیه و آله) نسبت داده است،‌ چنانکه ابن کثیر می‎نویسد: «أبو هریرة كان یدلس: أی یروی ما سمعه من كعب وما سمعه من رسول الله (صلى الله علیه و سلم) ولا یمیز هذا من هذا.[3] ابو هریره در روایات تدلیس می‌كرده‌ است. یعنی روایاتی از كعب و روایاتی از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) می‌شنیده و بدون آن كه مشخص كند كدام از پیامبر و كدام از كعب است آنها را در هم ‌آمیخته و نقل می‌كرده است.»

به عنوان مثال مسلم در صحیح خویش با سند خود از ابو هريره روايت می‎کند که: «أخذ رسول اللّه (صلى اللّه عليه و سلم) بيدي، فقال: خلق اللّه عز وجل التربة يوم السبت، وخلق فيها الجبال يوم الأحد، وخلق الشجر يوم الإثنين، وخلق المكروه يوم الثلاثاء، وخلق النور يوم الأربعاء، وبثّ فيها الدوابّ يوم الخميس، وخلق آدم بعد العصر من يوم الجمعة في آخر الخلق وفي آخر ساعة من ساعات الجمعة، فيما بين العصر إلى الليل.[4] رسول خدا (صلّي الله عليه و آله) دست مرا گرفت و فرمود: خداوند سبحان خاك را روز شنبه، كوه‌ها را روز يك‌شنبه، درختان را روز دوشنبه، مكروهات را روز سه شنبه، نور را روز چهار شنبه، خلق و انتشار حيوانات و جنبدندگان در روي زمين را روز پنج شنبه، آدم عليه السّلام را عصر روز جمعه و در آخرين ساعات روز جمعه يعني ما بين عصر و شب خلق نمود.»

این روایت بر خلاف قرآن که خلقت آسمان و زمین را در شش روز معرفی می‌نماید، فقط خلقت زمین را شش روز بیان می‌کند: «اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ. [سجده/4] خداوند كسى است كه آسمان‌ها، زمين و آنچه ميان اين دو است را در شش روز آفريد، سپس بر عرش (قدرت) قرار گرفت.» برای همین است که بسیاری از محدثیتن سنّی همچون علي بن مدينى و بخاري،‌ آنرا سخن كعب دانسته‌اند که ابو هريره از كعب الاحبار شنيده ولی اسمی از او نبرده است. بنابراین، امر براي برخي از روات احاديث مشتبه شده و آن را به شكل مرفوع روايت كرده‌اند اما بيهقي آن را اصلاح كرده است[5].

وجود چنین سیاست دوگانه‎ای هر مسلمانی را به فکر وامی‎دارد که واقعاً هدف از این کار چه بوده است؟ آیا هدفی جز این وجود داشته که مرجعیت علمی خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیز غصب شود و در دست یهودیان به ظاهر مسلمان بیفتد؟!

پی نوشت:

[1]. ابن كثير، تفسير ابن كثير: ج4 ص19،‌ دار المعرفة، بيروت.
[2]. همان.
[3]. ابن كثير، البداية والنهاية: ج8 ص117، دار إحياء التراث العربي، بيروت.
[4]. مسلم النيسابوري، صحيح مسلم: ج8 ص127 ح6948، دار الفكر، بيروت.
[5]. ابن كثير، تفسير ابن كثير: ج1 ص72،‌ دار المعرفة، بيروت.