عقل زن و ماهیت او در نگاه دين زرتشتی

  • 1393/01/12 - 20:14
دین زرتشتی با نادیده گرفتن انصاف و حق‌گرايي، نه تنها عقل زن را موجودي ناقص معرفی کرده است، بلکه پا را فراتر از این گذاشته و آنان را بی‌خرد و حتی موجوداتی اهریمنی و خبیث معرفی نموده است. در تبیین اين گفتار بايد گفت...

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ زنان و دختران به دلیل برخورداری از روحیه‌ی احساسی و سرشار از عاطفه، معمولاً در مسیر تفکر منطقی با آسیب‌هایی مواجه می‌شوند. این آسیب‌ها و موانع در هر فرهنگ و اندیشه‌ای به گونه‌ای نمود یافته است. این صفات در زنان، نه تنها عیبی بر آنان نیست، بلکه لازمه‌ی حیات جامعه‌ی بشری است. چه اینکه این صفات در وجود بانوان، مبنا و اساس مهر مادری و موجب تعالی انسان در مسیر تکامل است. چه اینکه از دامن زن، مرد به معراج می‌رود.[1] متأسفانه دین زرتشتی با نادیده گرفتن تمامی این اصول، نه تنها عقل زن را ناقص معرفی کرده است، بلکه پا را فراتر از این گذاشته و آنان را بی‌عقل و حتی موجوداتی اهریمنی و خبیث معرفی نموده است. اکنون تبیین گفتار:

نشانه‌های بی‌ارزشی زنان و دختران را به وفور می‌توان در منابع دینی زرتشتی و تاریخی مشاهده کرد. از جمله در اندرزنامه آذرباد مارسپندان (که از بزرگترین موبدان تاریخ دین زرتشتی است) چنین آمده است که راز خود را نباید به زنان گفت.[2] و به تعبیری هرگز نبايد راز خود را به زنان گفت و با احمقان بحث كرد.[3] حتی در پندنامه انوشیروان آمده است خود را اسير زنان نكنيد، خود را از مکر آنان ایمن ندانید و از مرگ دختران و زنان اندوهگین نشوید.[4] گرچه برخی مفاد این پند و اندرز را به اردشیر بابکان (سرسلسله‌ی ساسانی که خود یک موبد زرتشتی بود) نسبت داده اند. آنجا که در شاهنامه آمده است: «دگر بشكنى گردن آز را، نگويى بپيش زنان راز را» [5] اسفندیار (مؤمن و مروّج دین زرتشتی که زرتشتیان در نیایش‌های خود در خرده‌اوستا همچنان او را می‌ستایند) در اندرز خود به بهمن چنین می‌گوید که «بدو گفت كز مردم سرفراز، نزيبد كه با زن نشيند براز» [6] و حتی گوش دادن به سخنان زنان را کاری ناپسند و «کردار زشت» می داند: «كه پيش زنان راز هرگز مگوى، چو گويى سخن بازيابى بكوى * مكن هيچ كارى بفرمان زن، كه هرگز نبينى زنى راى زن»[7] در منابع دینی زرتشتی، زنان به صراحت بی‌خرد نامیده شدند. آنچنان‌که در متن پهلوی «اندرز پیشینیان» آمده است: «زنان را خِرَد نیست. خدای را انباز نیست.» همان گونه که در شریک نداشتن خدا، شک و تردیدی نیست، در بی‌‌خردی زنان نیز شکی نیست! [8]

اهریمنی بودن زن در نگاه دین زرتشتی:

در نگاه مزدیسنا، زنان نه تنها بی‌خرد، بلکه موجوداتی اهریمنی و خبیث هم شمرده می‌گردند. مثلاً نیروی اهریمنیِ دُروج (که در نقطه‌ی مقابل پاکی قرار دارد) مادینه (یعنی مؤنث) است. وندیدادِ اوستا، فرگرد 18 بند 31 و ...، به روشنی می­گوید که نیرویِ اهریمنیِ دُروج ، از جنس مادینه (مؤنث) است.[9] حتی در یشتهای اوستا، یشت 5 (آبان یشت)، بند 92 آمده است:

Of this libation of mine let no foe drink, no man fever-sick, no liar, no coward, no jealous one, no woman, no faithful one who does not sing the Gathas, no leper to be confined.

«از این زَور (نوشیدنی مقدس) من، دشمن، بیمار تبدار، دروغگو، زن، پیس جداکرده تن، [نا]پارسایی که گاهان نمی سراید، و ... نباید بنوشند.» [10] روشن است که زنان در کنار دشمنانِ (اهریمنی) و دروغگویان و بیماران و... حق نوشیدنِ نوشیدنی مقدس را ندارند. در مهر یشتِ اوستا، بند 120 نیز آمده است که مردان زرتشتی می‌توانند از نوشیدنیِ مقدس بنوشند، اما برای بانوان این حق را قائل نشده است.[11] در یسنای اوستا، هات 57 بند 34 آمده است: «خانمانی را می‌ستایم که در آن سروشِ اشَوَن را گرامی داشته و اشَوَن مرد [مردِ پاک]، سرآمد در اندیشه نیک، سرآمد در گفتار نیک و سرآمد در کردار نیک را به خوبی پذیرفته باشند.» [12] روشن است که مردانِ پاک، در نیک‌اندیشی سرآمد خانمان شناخته شده؛ ستوده شدند. شگفت‌انگیز این است که ریشه‌ی این باورها از آن‌جایی ناشی می‌شود که در دین زرتشتی، زن موجودی خبیث و اهریمنی محسوب می‌شود. به زبانی گویاتر، در نگاه دین زرتشتی، زن از نژاد یک دیو خبیث اهریمنی آفریده شده است! و اهورامزدا هیچ‌گاه به آفریدن زن راضی نبود و تنها از سر ناچاری او را به عنوان بستر پیدایش مردان پذیرفت. در بندهشن (از معتبرترین متون عقیدتی زرتشتی) چنین می‌خوانیم: «هرمزد، هنگامی که زن را آفرید، گفت که تو را نیز آفریدم (در حالی) که تو را سردۀ پتیاره از جَهی است.» [13] سرده‌ی پتیاره یعنی نژادِ زشت و خبیث، و جَهی نیز نام یک دیو اهریمنی (یا دختر اهریمن) است.[14] در ادامه آمده است: «از من تو را یاری است، زیرا مرد از تو زاده شود ، (با این وجود) مرا نیز که هرمزدم [اهورامزدا هستم]، بیازاری، اما اگر مخلوقکی را می یافتم که مرد را از او کنم، آنگاه هرگز تو را نمی آفریدم، که تو را آن سردۀ پتیاره از جهی است.» [15] آنچه که در این متن زرتشتی و متون مشابه، به روشنی دیده می شود این است که آفرینشِ زن، بنیادی اهریمنی داشته و زن از نسل اهریمن است.دومین نکته ای که در این متن جلوه‌گری می نماید این است که اهورامزدا اذعان می‌دارد که زن، او را آزار می‌دهد. سوم اینکه هرمزد اعلام می‌دارد که اگر می‌توانست چیز دیگری را برای بوجود آوردن مردان بیافریند هرگز زن را نمی آفرید ، و ایجاد زن از روی ناچاری در یافتن بستری برای بوجود آوردن مردان است. در متن پهلوی «چیده اندرز پوریوتکیشان» آمده است که پتیاره‌ها مخلوق اهریمن اند.[16] از همين روي در دين زرتشتي پسران برتري وي‍ژه‌اي بر دختران دارند. آن‌چنان‌كه اين آيين به زشت‌ترين صورت دختران را تحقير كرده است. [17]

پی نوشت :

[1]. سخن امام خمینی
[2]. جاماسپ جی دستور منوچهر جی جاماسپ آسانا، متون پهلوی، ترجمه سعید عریان، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران 1371، ص 100
[3]. مرتضى راوندى‏، تاريخ اجتماعى ايران‏، انتشارات نگاه‏، تهران 1382، ج 1 ، ص 755
[4]. مرتضی راوندی، همان، ج 6 ، ص 93  
[5]. شاهنامه‌ی حکیم ابوالقاسم فردوسی، بر اساس نسخه‌ی چاپ مسکو، ناشر : مؤسسه نور تهران، ص 887 ؛ بيت 32200
[6]. همان، ص 725
[7]. همان، ص 713 بیت 25916 – 25918
[8]. جاماسپ جی دستور منوچهر جی جاماسپ آسانا، همان، ص 85
[9]. اوستا، ترجمه و پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، تهران 1391، ج 2 ، ص 852  
[10]. اوستا، ترجمه و پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، تهران 1391، ج 1 ، ص 314 ؛ و نیز بنگرید به :
James Darmesteter ,The Zend Avesta , From The Sacred Books of The East , Translated By Various Oriental Scholars , Oxford , At the Clarendon Press 1883 , VOL. XXIII , pp 75

[11]. اوستا، ترجمه و پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، تهران 1391، ج 1 ، ص 382 ؛ و نیز بنگرید به :
James Darmesteter ,The Zend Avesta , From The Sacred Books of The East , Translated By Various Oriental Scholars , Oxford , At the Clarendon Press 1883 , VOL. XXIII , pp 151

[12]. اوستا، ترجمه و پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، تهران 1391، ج 1 ، ص 228
[13]. فرنبغ دادگی، بُندَهِشن، ترجمه مهرداد بهار، انتشارات توس، تهران ۱۳۸۰، بخش نهم درباره چگونگی زنان، ص 83
[14]. اوستا، ترجمه و پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، تهران 1391، ج 2 ، ص 968-969  
[15]. فرنبغ دادگی، همان، ص 83
[16]. جاماسپ جی دستور منوچهر جی جاماسپ آسانا، همان، ص 91
[17]. بنگريد به مقاله «برتری پسر بر دختر در دین زرتشتی»

بازنشر

دیدگاه‌ها

باستان پرستان و زرتشتی زده ها وقیح ترین افراد هستن. با وجود اون همه تحقیر و توهینی که دین زرتشتی به زنها کرده بازهم ادعا دارن که دین زرتشتی بهه زن احترام میذاره ! حماقت ها تموم شدنی نیست ! اصن یه وضعی !!!!!!

قوانین نابخردانه و سخت گیرانه درباره زنان . آموزه های نابخردانه و سخت گیرانه در حق زنان . یکی از آموزه های دین زرتشتی در مورد زنان ( در زمان پریود : عادت ماهانه ) این است که زن در این زمان باید : دور از هرگونه گیاه زندگی کند . بر روی خاک باید بنشیند . 15 گام دور از آتش زندگی کند . نباید به آتش نگاه کند چون موجب آلوده شدن آتش ( پسر اهورامزدا ) می شود . 15 گام دور از آب باید بماند . حداقل سه قدم دور از انسانهای پاک بماند . شوهرش نیز نباید به سه قدمی او بیاید . باید به او غذاهای ارزان و به مقدار کم بدهند . باید در ظرفهای کم بها و بی ارزش به او غذا بدهند . اگر این عادت ماهانه 9 روز طول بکشد ، این کار دیوها است ! بنا به گفته ی دکتر دوستخواه دیوها در بدن زنان دشتان ( در زمان پریود ) جای دارد ! پس باید در زمان عادت ماهانه او را ضعیف نگه داشت تا اهریمن هم قوی نشود ! همچنین جیمز دارمستتر در پژوهش خود بر کتاب وندیداد اوستا میگوید اگر عادت ماهانه بیش از 9 روز طول بکشد این بدین معناست که دیوان آلودگیهای و کثیفی های خود را در بدن این زن ریخته اند . به راستی این همه دستورهای سخت گیرانه برای چه ؟ این طبیعت بدن زن است . چرا باید این همه به زن ها سخت گرفت ؟ به راستی این عقائد خرافی آیا موجب پاک شدن انسانها می شود ؟؟؟ از دید من این گونه رفتارهای نامناسب و توهین آمیز نشانگر اوج خرافه گرایی در دین زرتشتی است . اوستا ، وندیداد ، فرگرد 16 بند 1 - 12 نگاه کنید به : وندیداد ، پژوهش ژام دارمستتر ، صفحه 246 ، ناشر دنیای کتاب ، تهران ، 1384 هـ ش ، صفحه 238 - 240 اوستا ، پژوهش استاد پورداود ، گزارش دکتر دوستخواه ، انتشارات مروارید ، چاپ شانزدهم ، 1391 هـ ش ؛ نسخه انجمن زرتشتیان آلمان ، ج 2 ص 835 - 838 گذشته از این برپایه ی منابع دینی زرتشت ، اگر کسی به این زن ( در زمان دشتان : عادت ماهانه ) برخورد کند باید تن و جامه ی خود را با گمیز ( ادرار گاو ) و آب بشوید و حتی کودکی که این زن به او شیر می دهد . بنگرید به : اوستا ، وندیداد ، پژوهش استاد پورداود ، گزارش دکتر دوستخواه ، صفحه 837 ، پاورقی 3 ، مربوط به فرگرد 16 ، بند 7 ، انتشارات مروارید ، تهران 1391

کاری به دین زرتشتی من ندارم، چرا در دین برتر و کامل یعنی اسلام علی امام اول شیعیان در یک خطبه زنان را نیمه عقل و نادان خطاب کرده و می گوید کسی به زنان راز نگوید و با آنان مشورت نکند که مایه ضرر است. و همین چیزی که در اصول اسلام است که ديه و سهم ارث و خون بها و شهادت آنها نصف مرد ارزش دارد. چقدر زنها ارزشمند هستند در اسلام. کلا باید گفت که در تمامی ادیان نسبت به زنها که همان مادران جهان هستند، بسیار کم لطفی شده است.

این مطلبی که بیان شده، مربوط به همه زنان نیست و مطلق نیست، بلکه در روایات دیگری چنین آمده است:«ایاک و مشاورة النساء الاّ من جرّبت بکمال عقل ...» «برحذر می دارم تو را از مشورت با زنان مگر آن زنانی که به دارا بودن کمال عقل تجربه شده اند.» منبع: نهج البلاغه صبحی صالح نامه 31 بحار، ج100، ص253. موارد دیگر هم از همین باب هست که باید از اهل فن پرسید...

این صحبت امام علی ع اشاره به جنگ جمل وخطاب به عایشه بوده

خطبه ۸۰ نهج البلاغه در مورد تمام زنان است بدون استثناء.

سلام.... یه توضیح مختصر اینکه همونطور که گفتید هم در اوستا و هم حضرت علی(ع) درباره‌ی عقل و اندیشه بانوان هم سخن گفته‌اند ولی این دلیل بر توهین به آنان نیست.... زنان به دلیل روحیات احساسی و عاطفی که دارند،-که به مراتب بیشتر از مردان است- گاهی مواقع به جای پیروی از عقل، از احساسات خود پیروی میکنند و دلیل گفتن این سری سخن‌ها در ادیان هم همین است..... در خصوص ارثیه هم، دقیقا این کار باعث اعتبار و ارزش قائل شدن برای بانوان است چراکه آنان قرار نیست مسئولیت یک خانواده را بپذیرند و این مردان هستند که موظف به هزانت و تامین نیازهای خانواده‌اند و این باری است که از دوش خانم‌ها برداشته شده است.

یعنی شما زنانی ک تمام بار زندگی را بتنهایی بردوش میکشند ندیدید.توی جامعه امروز ما کم هستند ک بار خانواده و حتی همسرانشان را بدوش میکشن.یا در گذشته ک شوهرانشان تمام عمر در جنگ بودند و بعد از مرگ و کشته شدن در جنگ بیشمار زن بیوه میماند و مسئولیت کل خانواده، اینها همه را دین و دستورات دینی ندیده گرفته.در صورتی ک حدود نیمی از زنان در همه ی جوامع همه بار زندگی و حتی جور همسران را بدوش میکشند و همه دارای نیمه عقل و نیم سهم و... هستند

سلام. دین برای این‌ها حقوق مادی درنظر گرفته است. از قبلی مهریه، حق نفقه، همچنین حاکم شرع موظف به حمایت از زنان بی‌سرپرست است. ضمن اینکه بسیای اوقات، مقصر برخی زنان هستند. زنی که شوهرش از دنیا رفته، می‌تواند با رعایت حقوق، ازدواج مجدد کند. متأسفانه برخی زنان گمان می‌کنند اگر پس از مرگ شوهر، ازدواج مجدد کنند، این خیانت به شوهر اول محسوب می‌شود. پس به تنهایی بار سنگین مسئولیت را بر دوش میگیرند. خوب این تفکر غلط است. زن می‌تواند لزدواج مجدد کند. باید قبول کرد که در مواردی این چنینی بیشتر تقصیرات بر گردن خودِ زن و نگاه‌های سرد اطرافیان است. نه قواعد دینی.

اگر کسی نهج البلاغه را دقیق بخونه سخن علی ع با نوشته های زرتشت کاملا متفاوته علی ع در مورد کنه وجود زن حرف نمیزنه و شخصیت وفلسفه آفرینش زن را مخدوش نمیکنه

دین راستین اسلام شیعه میگه زن ها ناقص العقل و مرد ها ناقص الاحساس هستند ولی دین جعلی زرتشتی میگه زن ها فاقد عقل و مرد ها فاقد عیب هستند.

بی انصافی است. حرفهای آخوندهای زرتشتی مثل زرتشت نیستو بروید شاهنامه را بخوانید و شرم کنید همه زنان ستودنی اند و نیمی از فرشتگان دوسوی اهورا مزدا زن هستند. خجالت بمشید کمی

سلام. اگر نیمی از فرشتگان، ماده (زن) باشند یعنی احترام به جنس زن از نوع انسان؟ یعنی اگر من به یک گاو ماده رسیدگی کنم یعنی حقوق زنان را محترم شمردم؟ فکر نمیکنید یک کم زیادی بی ربطه؟ ضمن اینکه اونها فرشته نیستند بلکه جن هستند. این مطلب رو بخونید لطفاً: https://www.adyannet.com/fa/news/30903 و https://www.adyannet.com/fa/news/35077

درباره جایگاه زن در شاهنامه هم این را بخوانید لطفاً: https://www.adyannet.com/fa/news/26804 و https://www.adyannet.com/fa/news/31089 البته شاهنامه به زن توهین نکرده ولی از زرتشتیها نقل قول کرده و بارها زنان را تحقیر کرده

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.