سرزمین ایران از دیرباز مهد تفکرات عاشقانه و تأملات اشراقی بوده است. یکی از این بزرگانِ نام‌آور، جلال الدین محمد بلخی است که به «مولانا» و ایضاً‌ «مولوی» مشهور است. از شگفتی‌های زندگی او عشق سرشار وی به زبان و ادبیات عربی است.

اگر قرار باشد 100 دانشمند بزرگ ایرانی را نام ببریم، که در عرصه جهانی تأثیر شگرفی در پیشبرد علم و دانش گذاشته باشند، یقیناً همه آنان در عصر اسلامی رشد و تربیت شده اند. اکنون جای این سؤال است که به راستی در تاریخ چند هزار ساله زرتشتی (از روز نخست تا دو قرن پیش) چند دانشمند زرتشتی در عرصه جهانی تأثیرگذار بوده اند؟

ناصر کبیر، از سادات علوی در مازندران و گیلان، در قرن 3-4 هجری خدمات فرهنگی و ادبی بسیاری صورت داد. عملکرد او در کنار نقدهایی که به آن وارد است، یک نمونه مثبت از خدمات متقابل اسلام و ایران به یکدیگر شمرده می‌شود. ساخت مدارس و تلاش برای ترویج علم و ادب، و برقراری کتابخانه‌ها از جمله این خدمات فرهنگی است.

احسان یارشاطر، متولد ۱۲۹۹ هجری خورشیدی، بنیانگذار مرکز مطالعات ایرانشناسی و استاد بازنشسته مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا نیویورک است. وی همچنین مؤسس و سرویراستار دانشنامه بزرگ ایرانیکا (Encyclopædia Iranica) است. ایشان معتقدند که عمده ایرانیان از روی اختیار مسلمان شدند. همچنین گفته اند که وشنفکران نخبه ایرانی خودشان را وقف...