پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از آیاتی که خداوند، با صراحت در مورد پیامبر و جانشینانش در قرآن مطرح می‌کند، آیه شریفه 7 سوره رعد می‌باشد. چرا که خداوند می‌فرماید: «ای پیامبر! تو منذر و بیم دهنده هستی و جانشین تو هادی و نگه دارنده.» و این درست همان چیزی است که تعبیر به رسول و امام می‌شود، یعنی رسول، شریعت دین الهی را تاسیس می‌کند و امام و جانشین او حافظ و نگهبان آن است. لذا از آیه شریفه فهمیده می‌شود که هدف مهم و نیاز یک جامعه انسانی، خصوصاً در دین اسلام، بودن فردی است که راهنما و هدایت‌گر بعد از رحلت پیامبر اکرم باشد. اما مخالفان رسول خدا حتی با این آیه هم به مخالفت برخاستند؛ چرا که هیچ‌گاه حسن نیت نداشتند و سعی در مخدوش کردن چهره‌ی هادی در آیه دارند. لذا طبق نصوص وارده در کتب فریقین، دو کلمه «منذر، هادی» مراد پیامبر اکرم و حضرت علی (علیهماالسلام) می‌باشند که به‎طور اجمال به برخی از این روایات در کتب اهل سنت بسنده می‌کنیم.
از ابن عباس روایت شده که زمانی آیه شریفه: «...إِنَّمٰا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هٰادٍ.[رعد/7] ... همانا تو انذار کننده هستی و برای هر قومی هادی و راهنما است.» نازل شد، پیامبر اشاره به حضرت علی (علیه السلام) می‌کند و می‌فرماید: همانا منذر من هستم و منظور خداوند از هادی، علی است، پس علی راهنما و هادی امت من می‌باشد.[1]
رسول خدا فرمودند: «انت تبیّن لامّتی ما اختلفوا فیه بعدی.[2] یا علی! تو بیان کننده و راهنمای امتم هستی، در آن‌چه که بعد از من اختلاف پیدا می‌کنند.»
در جایی دیگر پیامبر فرمودند: «ما اکتسب مکتسب مثل فضل علی، یهدی صاحبه الی الهدی و یردّ عن الردی.[3] هیچ دستاوردی همانند کسب فضائل و نیکی‌های علی سودمند نیست. چرا که صاحبش را به‌سوی هدایت راهنمایی می‌کند و از پستی‌ها دور می‌سازد.»
ابن عباس در تفسیر آیه شریفه: «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ.[اعراف/ 181] و از آن‌ها که آفریدیم، گروهی به حق هدایت می‌کنند و به حق اجرای عدالت می‌نمایند.» گفت: «یعنی من امة محمد امة یعنی علی بن ابی‌طالب یهدون بالحق یعنی یدعون بعدک یا محمد الی الحق و به یعدلون فی الخلافه بعدک...[4] منظور از آیه، مراد از امت، علی ابن ابی‌طالب است که بعد از رسول خدا مردم را به حقیقت راهنمایی می‌کند و با خلافتش عدالت را برپا می‌سازد.»
شیخ احمد موصلی حنفی در کتاب خود از ابن عباس نقل می‌کند که او گفت: زمانی که از حجة الوداع برگشتم، رسول خدا با ما سخن گفت: از جمله این‌که فرمود: «اعلموا انّ الله من علی اهل الدین اذا هداهم بی و انا امنّ علی اهل الدین اذ هداهم بعلی بن ابی‌طالب... الا و من اهتدی بهم نجی و من تخلف عنهم ضلّ وغوی.[5] پیامبر به اصحابش فرمود که بدانید خداوند بزرگ با هدایت مردم به سوی من، بر اهل دین منّت گذاشته است و من نیز بر اهل دین منّت می‌گذارم، چرا که آن‌ها را به‌سوی علی بن ابی‌طالب، پسر عمو و پدر فرزندانم هدایت کردم، ... هان! ای مردم! آگاه باشید که هر کس به‌وسیله آن‌ها هدایت شود، پس نجات می‌یابد و هر که از آنان سرپیچی کند، گمراه و خوار می‌گردد...»
و در حسن ختام این نوشتار به این حدیث می‌پردازیم که هم باید توجه شود و هم باید به آن عمل گردد. پیامبر اکرم به سلمان فارسی فرمود: «... ستکون بعدی فتن...[6] به زودی پس از من فتنه‌ها خواهد بود، سلمان عرض کرد یا رسول الله تکلیف ما چیست؟ فرمود: بر شما باد به پناه بردن بر این شیخ، سلمان عرض کرد: مراد از این شیخ چه کسی است؟ پیامبر فرمود: علی ابن ابی‌طالب. عرض شد: اگر علی از دنیا رفت، چه کنیم؟ پیامبر فرمود به دو سبطم حسن و حسین اقتداء کنید، و باز عرض کردم، پس از آن دو چه کنیم؟ فرمود پناه به اهل بیت پیامبرتان ببرید (فرزندان فرزندان آن‌ها که خلفای من هستند) چرا که هرگز نه گمراهتان می‌کنند و نه از هدایت خارج می‌شوید...»

پی‌نوشت:

[1]. شواهد التنزیل، حاکم حسکانی، وزارة الثقافه والارشاد الاسلامی، تهران، ایران، ذیل آیه شریفه[رعد/7].
[2]. مستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، دارالمعرفه، بیروت، لبنان، (1407ق)؛ ج3 ص122.
[3]. ذخائر العقبی، محب الدین طبری، مکتبه القدسی، قاهره، مصر، (2010م)، ص61.
[4]. شواهد التنزیل، حاکم حسکانی، وزارة الثقافه و الارشاد الاسلامی، تهران، ایران، ج1 ص204.
[5]. بحر المناقب، موصلی حنفی، مخطوطات، ص116.
[6]. الزیارت، جوهری، مخطوطات، ص20.