پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ قرآن کریم از معجزات جاودانی پیامبر اسلام است، که به دو صورت - تدریجی و دفعی - بر حضرتش نازل شد و در مناسبت‌های مختلف، حضرت آن را قرائت و تلاوت می‌کرد و کاتبانی آن را می‌نوشتند و عده‌ای آیات را حفظ می‌کردند و آن را در میان مسلمانان پخش می‌کردند. به گفته تاریخ و منابع فریقین، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به تمامی مسلمین دستور ختم آن را می‌داد. لذا در می‌یابیم که جمع آوری قرآن در زمان پیامبر و توسط او صورت گرفت و بعد از رحلت او، اصحاب خاص حضرتش مانند حضرت علی (علیه السلام) و ابی بن کعب و ابن مسعود و دیگران فقط آن را سر و سامان دادند.
اما اهل سنت معتقدند که قرآن در زمان خلیفه‌ی سوم، عثمان، جمع آوری شد و این را یک افتخار برای عثمان می‌دانند، که توسط او صورت گرفت و به دستور او بود که این امر مهم صورت گرفت، غافل از این‌که اکثر بزرگان اهل سنت این موضوع را ردّ می‌کنند، چرا که قبل از عثمان خلفای قبلی دلسوزتر به این موضوع بودند، اما آن‌ها این چنین کاری را نکردند، اولاً: به‌خاطر این‌که احتیاج به جمع آوری قرآن نبود و اگر کاری هم صورت دادند، فقط در یکی بودن متن قرآن و پراکنده نبودن آن بود و قطعاً اهتمام خویش را بر جمع آوری آن می‌کردند، ثانیاً: به گفته‌ی تاریخ در کتب اهل سنت در زمان رحلت پیامبر اکرم در آن لحظات سخت که پیامبر دستور داده بود، کاغذ و قلم بیاورند تا چیزی را مکتوب کنند و گمراه نشوند، عمر بن خطاب گفت: «حسبنا کتاب الله.[1] کتاب خدا ما را کفایت می‌کند.» یعنی این کتاب کامل است و هیچ نقص و کاستی ندارد، فلذا بعد از رحلت پیامبر تلاش کردند که احادیث نبوّی در بین مردم پخش نشود و به اصحاب دستور قرائت قرآن را می‌دادند.
پس می‌بینیم که این ادعای برخی از جماعت اهل سنت، ادعایی کذب است، اما آن‌ها به دروغ متوسل می‌شوند و دست به تحریف تاریخ اسلام می‌زنند و ادعای خود را مبنی بر جمع آوری قرآن توسط عثمان را مطرح می‌کنند.

در این نوشتار کوتاه با استناد به کتب معتبره‌ی اهل سنت این ادعای افراد لجوج و مغرض را نقش بر آب می‌کنیم تا همگان فریب این موضوع را نخورند و پیامبر را بی‌خیال و بدون احساس مسئولیت نسبت به جامعه مسلمانان ندانند و زحمات بی‌بدیل او را انکار نکنند. برای روشن‌تر شدن این موضوع به چند مورد استناد می‌کنیم:
احمد بن حنبل در کتاب خود می‌نویسد: «انّ رسول الله کان یعرض القرآن علی جبرئیل...[2] همانا پیامبر خدا در هر سال یک‌بار کل قرآن را بر جبرئیل عرضه می‌کرد و در سال رحلت خود، دوبار این عمل را انجام داد.»
در کتاب طبقات الکبری ابن سعد آمده است که: در واقعه - بئر معونه- هفتاد حافظ قرآن و در جنگ یمانه و مبارزه با مسیلمه‌ی کذاب، بیش از هفتاد حافظ و کاتب و قاری قرآن بودند.[3]
سیوطی در کتاب خود، طبق اسناد معتبر می‌نویسد: ابتدا هفده نفر کاتب قرآن وجود داشتند و با تشویق پیامبر اکرم تعداد آن‌ها به بیش از چهل نفر کاتب و حافظ و بعدها تعدادشان به صدها نفر رسید، هم‌چون حضرت علی (علیه السلام)، عبدالله بن ارقم، سلمان فارسی، زید بن ثابت، ابوذر، مقداد، ابی بن کعب، حذیفه بن یمان، ابن عمیر، ابن عفان، عبدالله بن رواحه، سعید بن عاص، ابودرداء، ابوموسی، عبدالله بن مسعود، و دیگران، که هم کاتب بودند و هم حافظ و مفسر قرآن...[4]
به گفته مورخین و محدثین بزرگ اهل سنت، پیامبر به کاتبان دستور می‌داد که با ابزاری مثل: لخاف، قراطیس، اقتاب، رقاع، عسب، و ... کل قرآن را به نگارش در آورند تا از بین نرود، حال چگونه است که با این همه شواهد تاریخی، باز هم عده‌ای کینه توز و لجوج می‌گویند که قرآن در زمان عثمان جمع آوری شده است؟ مگر عایشه همسر پیامبر اکرم اعمال زشت عثمان مثل سوزاندن قرآن‌ها و ...، لقب نعثل (پیر خرفت و کفتار پیر و یهودی) را به او نداده بود؟
و شاهد دیگر از کتب معتبرشان، این‌که: رسول خدا به اصحابش در زمان حیات مبارک خود دستور قرائت و ختم قرآن را می‌دادند. از جمله به عبدالله بن عمرو که هر شب یک‌بار ختم قرآن می‌کرد، رسول خدا به او امر کرد که هر سه شب یا هفت شب ختم کامل قرآن کند.[5]
نتیجه این‌که اگر قرآن جمع آوری نشده بود، پس این مطالب مهم که در کتب بزرگان اهل سنت آمده است، برای چیست؟ این دستورات پیامبر آیا لغو و بیهوده بوده است؟ چطور به خود اجازه‌ی دروغ و افتراء می‌دهند و این در حالی است که جای بسی تاسف و شگفتی است که برخی از عالمان سنّی عقیده جمع آوری قرآن را به عثمان نسبت می‌دهند و پیامبر را متهم به رها کردن قرآن و عدم جمع آوری آن می‌کنند.

پی‌نوشت:

[1]. صحیح بخاری، بخاری، دارالفکر، بیروت، لبنان، باب قول المریض جزء 73 ص19.
[2]. مسند، احمد بن حنبل، موسسه الرساله، بیروت، لبنان، ج1 ص276.
[3]. طبقات الکبری، ابن سعد، فرهنگ و اندیشه، تهران، ایران، (1374ش)، ج2 ص36.
[4]. الاتقان، سیوطی، امیر کبیر، تهران، ایران، (1380ش)، ج1 ص58.
[5]. صحیح بخاری، بخاری، دارالفکر، بیروت، لبنان، (1413ق)، ج3 ص151.
کنز العمال، متقی هندی، دارالحدیث، قم، ایران، (1374ش)، ج1 ص612.