پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ قمه زنی مراسمى است كه در بعضى شهرها و بلاد شيعى و توسط برخى از عزاداران امام حسين (علیه‌السلام) اجرا می‌شود و در تأسى به مجروح و شهيد شدن سيدالشهدا (علیه‌السلام) و شهيدان كربلا و به عنوان اظهار آمادگى براى خون دادن و سرباختن در راه امام حسين (علیه‌السلام) انجام می‌گيرد. شركت كنندگان در اين مراسم، ابتدای صبح روز عاشورا، با پوشيدن لباس سفيد و بلندى همچون كفن، به صورت دسته جمعى قمه بر سر می‌زنند و خون از سر بر صورت و لباس سفيد جارى می‌شود. بعضى هم براى قمه زنى نذر می‌كنند، برخى هم چنين نذرى را درباره كودكان خردسال انجام می‌دهند و بر سرِ آنان تيغ می‌زنند، تا از محل آن خون جارى گردد.

منشأ قمه زنی
در مورد منشأ اصلی و اولی قمه زنی، اقوال مختلفی وجود دارد؛(1) اما آنچه كه بيشتر از همه مستند و قابل اثبات است، اين است كه تيغ زنی و قمه زنی رسمی عاريتی است كه از جانب ترك های آذربايجان به فارس ها و اعراب منتقل شده است.(2)
ابراهيم الحيدری، جامعه شناس، محقق و نويسنده عراقی الاصل كتاب تراژدی كربلا نيز بر اين عقيده است كه مراسماتی از قبيل قمه زنی، قبل از قرن نوزدهم در عراق مرسوم نبوده و به تدريج از اواخر اين قرن در آن كشور رواج يافته است. بنابراين مراسم قمه زنی و ... از خارج عراق به آن كشور وارد شده و ريشه عربی ندارد.(3)

نقش استكبار در ترويج و بهره برداری از قمه زنی :
تا حدود قرن هجدهم سه امپراطوری بزرگ شرقی، هند، ايران و عثمانی، مسلمان بودند كه بر تمام جهان متمدن شرقی در آن روز، حكومت های مرفه و مقتدری پديد آورده بودند. اسپانيا، فرانسه، هلند وانگليس به رهبری زرسالاران يهودی و مسيحيان صليبی به فكر افتادند كه مقاومت مسلمين را بشكنند. انگليسی‌ها برای رسيدن به اين هدف به چاره جويی پرداختند؛ ازجمله در هند و ايران كه هسته اصلی مقاومت را شيعيان تشكيل می‌دادند. اينان از شيعيان هندوستان شروع كردند كه از مركز تشيع و مرجعيت نجف به دور بودند.

انگليسی ها از جهل و سادگی شيعه و عشق زياد آنان به امام حسين (علیه‌السلام) سوء استفاده كردند و قمه و شمشيرزنی بر پيشانی را جعل كرده و به آنان آموختند؛ ... متأسفانه برخی شيعيان هند، اين بدعت را بدون مجوز علما و نواب امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) پذيرفتند! كوبيدن شمشير بر سر و پيشانی در سوگ سيدالشهدا (علیه‌السلام) در روز عاشورا توسط استعمار انگليس، از هند به ايران و عراق رخنه کرد. تا گذشته‌ای نه چندان دور، سفارت های بريتانيا در تهران و بغداد، هيئت‌های عزاداری كه به آن صورت انزجارآور و زشت در كوچه و خيابان‌ها ظاهر می‌شدند را تقویت می‌کردند.

غرض از سياست استعماری انگليس از كمك به رشد اين مراسم زشت، به دست آوردنِ دليلی معقول برای استعمارش بود كه همواره با معارضه مردم بريتانيا و برخی نشريات آن كشور روبرو می‌شد.
استعمار انگليس می‌خواست ثابت كند كه مردمان مستعمره هند و كشورهای اسلامی ديگر كه به آن صورت وحشيانه در خيابان‌ها ظاهر می‌شوند، احتياج به ولی و قيمی دارند كه آنان را از جهل و توحش موجود برهاند. در نتيجه عكس و تصاوير دسته‌های عزادار كه در روز عاشورا زنجير به پشت خود نواخته و با شمشير و قمه بر سر خود می‌كوفتند و خون های جاری شده در نتيجه اين جريانات، در روزنامه‌های بريتانيا و اروپا به چاپ می‌رسيد و سياستمداران استعمارگر در نتيجه اين تصويرها، استعمارِ اين كشورها را به عنوان ضرورتی انسانی اعلام می‌كردند كه می‌‌تواند مردم آن كشورها را از جهل و توحش رهانيده و به جاده تمدن و تقدم رهنمون سازد.(4)

پی‌نوشت:
1. محسن حسام مظاهری، مقاله «رسانة شيعه، مروری بر تاريخ تكوين مجالس و آيين های عزاداری در ايران» مجله اخبار اديان، شماره ۱۸، فروردين و ارديبهشت ۱۳۸۵.
2. دست‌های پنهان (و بازتابهای قمه زنی در افكار عمومی و رسانه های بين المللی)، ص14، تهيه و تنظيم: واحد پژوهش دفتر فرهنگی فخرالأئمه (عليهم‌السلام)، سازمان اوقاف و امور خيريه استان قم، چاپ اسوه، چاپ هشتم.
3. ابراهيم الحيدری، تراژدی كربلا، ترجمه علی معموری، ص۴۷۵.
4. دست‌های پنهان (و بازتابهای قمه زنی در افكار عمومی و رسانه های بين المللی)، ص22تا24، تهيه و تنظيم: واحد پژوهش دفتر فرهنگی فخرالأئمه (عليهم‌السلام)، سازمان اوقاف و امور خيريه استان قم، چاپ اسوه، چاپ هشتم.