پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ علمای اهل سنت از عبدالله بن عمرو بن العاص، در کتاب‌های خود، 700 حدیث نقل کرده‌اند.[1] و از این تعداد، 26 حدیث در کتاب صحیح بخاری نقل شده است.[2]
ابوهریره می‌گوید: «ما من أصحاب النبی أحد أکثر حدیثاً عنه منی، إلا ما کان من عبدالله بن عمرو، فإنه کان یکتب و لا أکتب.[3] هیچ‌کس از اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به‌اندازه‌ی من حدیث از پیامبر نگفته، مگر عبدالله بن عمرو؛ زیرا او احادیث را می‌نوشت و من نمی‌نوشتم.»
از عبدالله بن عمرو نقل شده است که گفت: «من هر چه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مى‌شنیدم، مى‌نوشتم و مى‌خواستم آن را حفظ کنم و قریش مرا از این کار نهى کرده گفتند: تو هر چه را که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مى‌شنوى، مى‌نویسى؛ در حالى‌که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بشرى بیش نیست و در حال خشنودى و خشم سخن مى‌گوید. عبدالله مى‌گوید: من از نوشتن، باز ایستادم و این را به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) گفتم، فرمود: بنویس! سوگند به آن‌که جانم به‌دست اوست، جز حق از آن خارج نمى‌شود، درحالى‌که آن حضرت با دستش به دهان خویش اشاره کرد.»[4]
عبدالله بن عمرو نیز باید سخن پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را لحاظ نموده و نوشتن سنت رسول الله را ادامه دهد؛ ابوهریره هم اعتراف کرده است، که احادیث عبدالله بن عمروعاص، بیشتر از او بوده است، و پسر عمرو بن عاص در سال‌های آخر عمر پیامبر، احادیث ایشان را می‌نوشت؛ ولی می‌بینیم احادیث نقل شده از ابوهریره، چندین برابر احادیث عبدالله است.
پس معلوم می‌شود پیش عبدالله بن عمرو بن عاص، سنت کثیری بوده که از بین رفته است.
اگر فرض کنیم که احادیث عبدالله به اندازه‌ی احادیث ابوهریره بوده است، حداقل 4670 حدیث از او از بین رفته است. پس معلوم می‌شود که چه خسران بزرگی به امت اسلامی رسیده و چه ثروت عظیمی را از دست داده است!
در این بین مقصر اصلی چه کسی بوده است؟
چه کسی و یا چه گروهی باعث شدند، احادیث پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و سنت ایشان به علاقه‌مندان تبعیت از سنت پیامبر نرسد؟

پی‌نوشت:

[1]. «عبد الله بن عمرو بن العاصي: سبعمائة حديث.» جوامع السیرة و خمس رسائل اخری لابن حزم (الرسالة الثانیة: اسماء الصحابة الرواة و ما لکل واحد من العدد)، ابن حزم، مصر: دارالمعارف، ص276.
[2]. «عبد الله بن عمرو بن العاص ستة وعشرون حديثاً.» هدی الساری، مقدمه فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، بیروت: دارالفکر، 1415ق، ص660.
[3]. صحیح بخاری، بخاری، باب کتابة العلم، دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع، 1401ق، ج1، ص36.
[4]. المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۱، ص۱۰۵ و ص۱۰۶.
مسند احمد، احمد بن حنبل، بیروت: دار صادر، ج۲، ص۱۶۲.