پایگاه جامع فرق ادیان و مذاهب_ سلف در لغت به معنی «پیشین» است. جوهری معتقد است که سلف به معنی ماضی و گذشته است.[1] و معنی اصطلاحی سلف، در قرن هفتم توسط ابن تیمیه ایجاد شده‌است. او واژه سلف را در معنای به کار برد که تا آن زمان، اندیشمندان اسلامی به کار نبرده‌بودند. مهم ترین بدعتی که ابن تیمیه و سپس سلفیان پس از او بنیان نهادند، شرعیت دادن به صحابه، تابعین و تابعین تابعین است. به گفته ابن تیمیه: «سلف کسانی هستند که در سه قرن بهتر اسلام(سه قرن اول) زندگی می‌کردند و دارای تمامی فضایل بودند و آنان برای حل هر مشکلی، شایسته‌تر از سایر‌ین هستند...»[2] وی تا آن جا پیش می‌رود که‌ سنت صحابه را به عنوان یکی از منابع دین ذکر می‌کند؛ او می‌گوید: «احکام الهی از سه راه ثابت می‌‌‌شود: کتاب خدا، سنت پیامبر(صلی الله علیه و آله) و آن‌چه نخستین مسلمانان به آن عمل کرده‌اند؛ و تمسک به غیر از این اصول سه گانه برای اثبات حکم شرعی، جایز نمی‌باشد.»[3] او ادعا می‌کند که روش اهل سنت جدا از پیروی از پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله)، پیروی کامل از سلف است.[4] ابن قیم، شاگرد ابن تیمیه، این مسیر را ادامه می‌دهد و فصلی را با عنوان «فی جواز الفتو‌ی بالاثار السلفیه والفتاوی الصحابیه»[5] می‌گشاید و سپس این زنجیره‌ی بدعت به وهابیت می‌رسد، سلیمان بن سهمان النجدی می‌گوید: «ما معتقدیم که بدعت آن چیز‌ی است که پس از سه قرن اول رخ داده است، برخلاف کسانی که آن را به خوب و بد، یا پنج  نوع تقسیم می‌کنند، مطلقا نکوهیده است.»[6]
این دید‌گاه که از قرن هفتم توسط ابن تیمیه به عنوان مذهب جدید سلفی‌گر‌ی شکل گرفت، آتش اختلاف میان مسلمانان را در جهان شعله‌ور ساخت. و در دوره کنونی جریان سلفی‌گری اهرمی در دست آمریکا برای پیش برد اهداف پلیدش علیه مسلمانان تبدیل شده‌است. زیرا مهم‌ترین شاخصه‌ی این مذهب جدید نفی مذاهب اسلامی و دعوت مسلمانان به پیروی محض و بدون اندیشه و تفکر از گذشتگان است. و شمشیری به نام تکفیر می‌کشد تا دست هر مذهب اسلامی را، به نام مذهب سلفی قطع کند. این مکتب که دارای چالش‌های تاریخی است، در منابع دینی نیز جایگاهی ندارد. با بررسی متون دینی روشن می‌شود که واژه «سلف» به ندرت و اغلب در معنای منفی، به کار رفته است.
به عنوان مثال قرآن کریم واژه سلف را درمورد فرعون و قومش به کار بر‌ده‌است: «فَجَعَلْنَاهُمْ سَلَفًا وَمَثَلًا لِلْآَخِرِين[ز‌خرف/56] و آنان را پيشينه‌اى (بد) و عبرتى براى آيندگان گردانيديم.» و در آیات دیگر نیز واژه سلف و مشتقات آن، بیش‌تر به معنی اعمال ناپسند گذشته است: «كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخَالِيَة.[حاقة/24] بخوريد و بنوشيد، گوارایتان باد، به [پاداش] آنچه در روزهاى گذشته انجام داديد.» و همچنین مفهوم سلف در روایات نیز دارای جایگاه شرعی نیست و توسط پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) به آن اشاره نشده است. در مورد صحابه‌ای که ابن تیمیه از آن‌ها به عنوان یکی از منابع دین یاد کرده‌است، نیز باید بگوییم روایاتی  در کتب معتبر اهل سنت وجود دارد که پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) در مذمت آنان، می‌فرماید: «روز قیامت گروهی از اصحابم بر من وارد می‌شوند، اما از حوض کوثر دورشان می‌کنند. می‌گویم: خدایا اصحابم؟ خداوند می‌فرماید: نمی‌دانی که پس از تو، این‌ها چه کرده‌اند. آن‌ها مرتد شدند و به گذشتگان خود پیو‌ستند.»[7] این در حالی است که سلفی برای اعتبار بخشیدن به مذهب خود، می‌کوشد اعطاء مرجعیت  و مشروعیت به همه اعمال، رفتار و گفته‌ها و سیره‌‌ی، صحابه، تابعین و تابعین تابعین بدهد، و فرصت هر گونه تعقل و اندیشه را از آیندگان می‌گیرد؛ سلفیان افراطی، هر گونه تغییر در منش و روش سلف را بدعت، و شرعا حرام می‌شمارند.[8]
آیا چنین برداشتی از سلف، با مشکلات متعدد و جدی روبه رو نیست؟ از جمله این که عمل خود سلف کاملاً مخالف این برداشت است؛ به این معنی که سلف و طبقات مختلف آن، در حوزه‌های مختلف از گذشتگان و سلف خود پیروی نکرده‌اند و این همه اختلاف نظر دار‌ند. و در این اختلاف نظر‌ها، تنها نظر‌ی مورد تایید است که پیروی از دین و شریعت پبامبر(صلی الله علیه و آله) باشد که در این صورت پیروی از شریعت و دین رسول الله (صلی الله علیه و آله) مطرح است نه پیروی از سلف، تا منبع شرعیت جدیدی در کنار کتاب خدا و سنت حساب شود.  پس شریعت نو پای سلفی که از قرن هفتم شروع شد تا الان که وهابیت ادعای آن را دارد آیا دیدگاهی بر خلاف اسلام نیست؟ و آیا جز به نام اسلام و سلف شمشیری به نام تکفیر علیه مذاهب اسلامی برنداشته‌اند تا ریشه اسلام، و معنی واقعی آن را نابود کنند؟ و آیا این سلفی‌گری گرگی در لباس میش نیست تا اهداف استکبار و صهیونیست را به پیش ببرد؟

پی‌نوشت:

[1]. الصحاح العربیه، الجوهری، دارالعلم للملایین، چاپ چهارم، 1190م، ج4، ص1376
[2]. مجموعه الفتاوی، ابن تیمیه، دار الوفاء، چاپ سوم، 1426ق، ج3، ص103 
[3]. قضاء الصراط المستقیم، ابن تیمیه، ریاض، مکتبة الرشد، ج2، ص693 
[4]. مجموعة الفتاوی، ابن تیمیه، ج3، ص103 
[5]. اعلام الموقعین، ابن قیم، دار ابن جوزی، چاپ اول،1423ق، ج5، ص543 
[6]. الهدیه السنیه، سلیمان بن سهمان النجدی، ص51، (به نقل از کتاب سلفی گری و وهابیت نوشته‌ی علیزاده موسوی جلد1) 
[7]. مسند احمد، بیروت، دارصادرج5، ص48/  مصنف ابن ابی شیبه، بیروت، دارالفکر، ج7، ص415 
[8]. السلفیه مرحله زمینه مبارکه لا مذاهب الاسلامیه، سعید رمضان البوطی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، ج2، فصل18؛ بدعت در اندیشه وهابیت.