پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ يک نوع فرا واقع‏‌گرایی يا سور رئالیستی[1] بر فضای گفته‌‏های علی یعقوبی حاكميت دارد. در جای‏‌جای نوشته‏‌ها و گفته‏‌های او از اشخاصی -البته بدون نام- سخن گفته می‌‏‌شود كه قدرت‏‌های ماورای طبيعی دارند و از عوالم غيب مطلع هستند و چشمشان چيزهايی را می‌بيند كه ديگران نمی‌بينند.[2] يعقوبی هر نوع بحران و مسأله اجتماعی و سياسی را به فتنه‌های آخرالزمان ربط می‌دهد و حتی عامل اصلی اختلافات خانوادگی را اعمال‏ نفوذ و دخالت شياطين می‌داند.[3] يعقوبی جنگ ايران و اسرائيل را ده سال قبل پيش‏گويی كرده و در مورد رئیس‏ جمهور دولت هشتم (خاتمی) پیش‌‏بینی می‌كند كه از طوفان‏‌های الهی جان سالم به در نمی‌برد.[4] اين نوع سخن گفتن بيشتر شبيه به ستون فال هفته‏ مجلات زرد است كه آن قدر كلی می‌گويند كه شما به‏ راحتی بتوانيد برای مدعای ايشان مصداق پيدا كنيد يا مصداق بسازيد.

یعقوبی که صراحتاً به عدم توانایی و تخصص لازم برای برداشت از قرآن و متون دینی اذعان دارد، با اطمینان خاطر، منشأ و اساس مطالب خود را مشاهدات خویش معرفی کرده و در یک تناقض‌‏گویی آشکار، ادعای موافق بودن دیده‏‌هایش با قرآن را دارد. یعقوبی در جایی گفته است: «عقايدم بر اساس آن چيزهايی است كه ديده‌‏ام. نه چيزهايی كه خوانده‏‌ام[5]؛ بر اساس ديده‏ هاست نه خوانده‏‌ها. پايه كار ما إستنادات قرآنی و حديث نيست، پايه كار ما ديده‌‏ها و يافته‌‏ها هست».[6]

بزرگان معرفت و شهود، مکاشفه و دیده‏‌ای که موافق قرآن و سنت باشد را معتبر و دیگر مکاشفه‏‌ها را از سنخ «و إنّ الشیاطین لَیُوحون إلی أولیائهم لِیُجادِلُوکُم»[7]می‌دانند. وی نيز امکان القاء شیطان را قبول کرده و چنين مي‏گويد: «متأسفانه ۹۹ درصد به‏ اضافه چند صدم درصد از كسانی كه در اين مسير حركت می‌كنند، گرفتار شياطين می‌شوند. به شما پيشنهاد نمی‌‏كنم كه شروع كنيد به مشاهده و مكاشفه. چون دام شيطان در مقابل شما پهن هست. اگر بفهمم كسی اين كار را كرده از او ناراحت می‌شوم».[8] جالب اين است که وی با اينکه باور دارد راه ديده‌‏ها خطرآفرین است و انحرافاتی را به دنبال دارد و از مريدان خود می‌‏خواهد اين راه را طی نکنند، به ديده‌‏های خود اعتماد کرده و آن را موافق قرآن می‌داند.[9] پرسش اين است که چنين كسی چگونه می‌تواند مفاهيم قرآنی را از لابه‏‌لای آيات كشف کند تا ببيند آنچه ديده است واقعاً همان چيزی است كه قرآن می‌گويد يا نه؟

براي اينكه بيشتر با ميزان توانايی یعقوبی در برداشت از قرآن آشنا شويم، به ‏عنوان نمونه برداشت‏‌های نادرست او از آيه ۲۶ و ۲۷ سوره جن را بیان می‌کنیم. یعقوبی می‌گوید: «مولای من شب جمعه گذشته زمانی كه در مورد علم غيبت می‌خواندم «عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى‏ غَيْبِهِ أَحَداً إِلاَّ مَنِ ارْتَضى» خدا عالِم غيب است، بر احدی غيبش را ظاهر نمی‌كند إِلاَّ مَنِ ارْتَضى مِن رَسولٍ، بنده معنا كردم: مگر كسی كه مورد رضايت رسول قرار بگيرد. بعداً يكی از دوستان گفت: آيا شما اشتباه نكردی؟ گفتم: چطور؟ گفت: إِلاَّ مَنِ ارْتَضى مِن رَسولٍ؛ يعنی مگر اينكه خدا از يكی از رسولان راضی ‏شود. ماجرا به رسولان محدود شده است. گفتم: من خودم را به‏ دست صاحب سپردم؛ ولی فكر نمی‌كنم اشتباه شده باشد. به معنای آيه نگاه كردم ديدم كه بله مثل‏ اینکه ما اشتباه كرديم».[10]

اين سخن از چند جهت قابل بررسي است. نخست اينكه يعقوبی برای درك اين‏كه بداند اشتباه كرده است يا نه، ناچار شده است به ترجمه‏‌های فارسي قرآن كه علما نوشته‏‌اند رجوع كند. و اين در صورتی است که وی فهم همين علماء از دين را تخطئه کرده و روش همه آنها را در طول تاريخ اسلام اشتباه می‌داند. دوم اینکه آنچه يعقوبی آن را عنايت مولا یادکرده و بر اساس آن همه مطالب خود را درست می‌پندارد، توهّمی بیش نبوده و از کجا معلوم که او مثل این نمونه همیشه اشتباه نمی‌‏کند؟[11]

پاورقی و منابع:

[1]. به معنی گرایش به ماورای واقعیت یا واقعیت برتر است.
[2]. چهل شب با کاروان حسيني، صص 20 ،25 و 38.
[3]. همان، ص 364.
[4]. همان، ص 207.
[5]. نظام عالم، جلسه11،‌ ص5.
[6]. همان، جلسه 1، ص3.
[7]. «و شیاطین به دوستان خود مطالبى مخفیانه القا مى‏کنند، تا با شما به مجادله برخیزند.»: انعام/121.
[8]. نظام عالم، جلسه 1، ص7.
[9]. به هر حال در اين شب‏هاي جمعه ما عقايد و ديده‌هايمان را به قرآن عرضه مي‌كنيم و خدا را شكر مي‌كنم كه در خلال اين چند جلسه هنگامي كه به قرآن رجوع كرده‌ايم... ديده‌ها را درست يافته‌ايم و قرآن آنها را تصديق كرده است. (نظام عالم ، جلسه 11، ص7).
[10]. نظام عالم،‌ جلسه 13، ص18.
[11]. نقل از کتاب بی‌راهه، نوشته سعید صدری، ص 11.