گفتار دوم: پیشینه تحقیق
در مورد پیشینه ی تحقیق می توان گفت که کتب بسیاری در زمینه پلورالیسم و نعمت ا... ولی به صورت مجزا نوشته شده است ولی هیچ کدام به بررسی پیوند دو واژه ی پلورالیسم و نعمت ا... ولی نپرداخته و پلورالیسم در اندیشه نعمت ا... ولی را مورد بررسی قرار نداده اند. از این کتب به کتب "مسافرتهای شاه ولی" و "تحقیق در احوال و نقد آثار و افکار شاه نعمت ا... ولی" تالیفات دکتر حمید فرزام، می توان اشاره کرد .
اما در این کتب و حتی در مقالات که از اینترنت و غیره مشاهده شد به هیچ عنوان به تفکر پلورالیستی نعمت ا... نپرداخته اند و از این لحاظ می توان گفت این نوشتار حاضر اولین تحقیق در این موضوع می باشد.
مطلب دیگری که این نوشتار با آن مواجه شد؛ کم بودن نسخ موجود چاپ شده در مورد نعمت ا... یا آثار او می باشد که محقق را وادار به مراجعه به نسخ خطی نمود که تعیین وقت برای ظهور در این بررسی بدست آمد مطلبی که هیچ جای دیگر مشاهده نشد و لذا کپی از نسخه خطی آن در پایان این نوشتار درج خواهد شد.
مطالبی در مورد احادیث رجل قم و توضیح قدریه و اهل بیت و ... که دانستن آن برای بهتر شدن سیر منطقی بحث اهمیت داشت؛ به پاورقی منتقل شد. تا متن تحقیق اختصار لازم را داشته باشد.
کسانی که از شریعت گریزانند طریقت خود خواهی را به جای خدا خواهی گذاشته، نام آن را عرفان می نهند و خدائی را می خوانند که بدون شریعت و با طن گراست یا به شریعتی معتقد است که از طربق ارسال و انزال کتب به دست نیامده است . ضرورت دفاع از مذهب از چنین تفکر منحرفی بر هیچ متشرع آگاه به عقاید صوفیان پوشیده نیست؛ همفر جاسوس انگلیسی می نویسد: « آنچه وزارت مستعمرات انگلیس به هنگام اعزام به شرق به من توصیه نمود عبارت است از:گسترش همه جانبه مراکز درویش پروری همانند خانقاه ‌ها و تکثیر و انتشار رساله ها و کتابهایی که مردم عوام را به روی گرداندن از دنیا و مافیها، گوشه گیری و مردم گریزی سوق می دهد؛ مانند کتاب احیاء العلوم غزالی، مثنوی مولوی، و کتابهای محی الدین عربی.»
لذا هدف این تحقیق افزایش بصیرت و آگاهی و جلوگیری از گسترش عقاید منحرف می باشد. متاسفانه هم اکنون در بین بعضی از مردم ایران در شهر هایی مانند کرمان، کوهبنان، بیدخت، ماهان و ... و بالخصوص بین تمامی فرق تصوف در داخل و خارج ایران از نعمت ا... ولی به عنوان عارف پیشگو یاد می شود که این مسئله موجب سوء استفاده مغرضین قرار گرفته است.
این تحقیق به صورت کتابخانه ای و در بعضی از بخش ها میدانی می باشد و از نوع تحلیلی تفسیری به حساب می آید .
_______________________________________________________
  1. دستهاي ناپيدا، خاطرات مستر همفر؛ نشر گلستان کوثر؛ ص 64.