گفتار اول: بررسی عناوین موضوع
برای ورود به بحث پلورالیسم در اندیشه نعمت ا... ولی باید ابتدا واژگان و مفاهیم اساسی آن تحلیل و بررسی شود. از این رو در این گفتار سعی خواهد شد توضیحی مختصر درباره مفاهیم اصلی این تحقیق بیان شود.
پلورالیسم
واژه پلورلیسم در فارسی به تکثر گرایی ترجمه شده است، این واژه از لحاظ مفهومی دارای تعاریف متفاوت، بعضا متناقض هم می باشد. بهره مندي يكسان اديان از حق و باطل، اديان همگي راه هايي به سوي حق هستند، پلوراليسم ديني بر پايه ي پوزيتيويسم ، پلورالیسم به معنای مدارا با حفظ ادعای حقانیت خود و... از این تعاریف به شمار می روند .
بعضی از این عناوین مثل مدارا با حفظ حقانیت خود یا پلورالیزم طولی مورد قبول علمای شیعه با توجه به منابع کلامی تشیع می باشد و بعضی مثل بهرمندی یکسان از حق و باطل و پلورالیزم به معنای پوزیتیویسم مورد قبول علمای شیعه نیست که در فصل دوم به تعریف و توضیح آن ها به صورت مفصل پرادخته خواهد شد.
نعمت ا... ولی
نور الدین نعمت ا... فرزند عبدا... در سال 731 قمری در شهر حلب متولد شد. وی مؤسس فرقه نعمت ا...ی و احیاگر تصوف در ایران بود. نعمت ا... در سال 755 در سن 24 سالگی برای برگزار کردن حج به مکه رفت و از آنجا به مصر و در مصر مرید عبد ا... یافعی (وفات 768) شد. او هفت سال شاگردی یافعی را کرد و از خلفای وی به شمار آمد.
یافعی از سران فرقه معروفیه است که خودشان را به معروف کرخی می رسانند و نعمت ا...یه دنباله معروفیه است. نعمت ا... ولی، در سال 762 ق که مصادف با سال دوم سلطنت تیموربود، به ایران آمد. وی بیش از صد سال عمر کرد و در سال 834 قمری فوت نمود. 2
لازم به ذکر است به دلیل اختصار مبحث بررسی عناوین موضوع، فقط به ذکر مختصری از زندگی نامه نعمت ا... ولی اکتفا نموده و اشکالاتی از قبیل انقطاع در سلاسل صوفیه و سنی بودن نعمت ا... ولی و شیوخ او و موارد دیگری که موافقین نعمت ا... در مورد وی مطرح می کنند، در فصل های آتی مورد بررسی قرار خواهد گرفت .
________________________________________________________
  مفهوم پوزیتویسم :
باید توجه داشت که یک تداخل مهم و اساسی بین پوزیتویسم و مدرنیسم وجود دارد؛ مدرنیسم به عنئان ایدئولوژی پوزیتویسم تلقی می شود و پوزیتویسم را می توان به عنوان متدلوژی مدرنیسم تلقی نمود و نیز می توان بدنه اصلی علوم معاصر علی الخصوص نظریات جدید علوم اجتماعی و سیاسی را پوزیتویسم دانست و پوزیتویسم در واقع شورشی بود بر علیه فلسفه و متافیزیک و بر علیه گرایشهای دینی و احکام اخلاقی و مذهبی. از دیدگاه پوزیتویسم مذهب جزءِ تاریخ ذهن انسان است و خارجیتی ندارد، خداوند مفهومی است که جزءِ تاریخ ذهن انسان قرار می گیرد. از مهمترین ابزاز پوزیتویسم در حمله به دین، تشکیک در معناداری گزاره های دینی است که توضیح آن در این مختصر نمی گنجد. پس می توان نظریات جدیدی را که در قرن 20 مطرح شده اند، از نظر معرفت شناسی و متدلوژی تحت عنوان پوزیتویسم و از لحاظ محتوی تحت عنوان مدرنیسم بررسی نمود.
 2 . تشیع و تصوف، دکتر کامل مصطفی الشیبی، ص 232.