پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ آیا حدیث «حُبّ الوطن مِن الإیمان» واقعیت دارد؟ در پاسخ می‌گوییم که این حدیث، در منابع اصلی حدیثی شیعه و سنّی ذکر نشده است. اما در مآخذ درجه دوم به نقل از پیامبر آمده است. ولی معنای آن چیست؟

اگر فرض را بر این بگیریم که این حدیث، حقیقتاً از پیامبر باشد، آنگاه باید پرسید که حضرت ابراهیم (علیه السلام) که برای همیشه وطنش را ترک کرد و "هجرت کرد"، آیا بی‌ایمان بود؟ یا سلمان فارسی (رضوان الله علیه) که در راه خداوند و برای رسیدن به حقیقت، از وطنش بیرون شد، بی‌ایمان بود؟ خیر... پس اگر حبّ وطن، نشانۀ ایمان باشد، ولی حُب خداوند و میل به حقیقت، بهتر و بالاتر از حُبّ وطن است.

شیخ بهایی در شرح «حُبّ الوطن مِن الإیمان» می‌نویسد که منظور از وطن، یک منطقه جغرافیایی (با معنی ناسیونالیستی امروزی‌اش) نیست. بلکه وطن، در این حدیث به معنیِ خاستگاه معنوی انسان است. وطن همه‌ی انسان‌ها، جوارِ الله است. چنانکه این گونه سرودند:

این وطن مصر و عراق و شام نیست
این وطن شهرى است کانرا نام نیست

رو بتاب از جسم و جان را شاد کن
موطن اصلی خود را یاد کن

زین جهان تا آن جهان بسیار نیست
در میان، جز یک نفس در کار نیست (1)

از سویی، امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (علیهما السلام) روایت شده که «عُمِّرَتِ‏ الْبُلْدَانُ بِحُبِّ الْأَوْطَانِ‏.(2) سرزمین‌ها با حب وطن آباد می‌شوند.» این صحیح است. با وطن‌دوستی، سرزمین‌ها آباد می‌شوند. وطن‌دوستی از این زاویه، نشانه‌ی ایمان است. چون موجب آبادانی و آسایش مردم می‌شود. اما حب الله در هر حال و همواره مهم‌تر از حب وطنِ دنیوی است.

پی‌نوشت:

1. شیخ بهایی، نان و حلوا، بخش ۹، فی تأویل قول النبی صلی الله علیه و آله و سلم: حب الوطن من الایمان.
2. ابن شعبه حرانى، تحف العقول عن آل الرسول، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1363، ص 207.

آلبوم تصاویر: