پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای وهابی که شبهات غیرعلمی و دور از ادب علیه شیعه مطرح می‌کند، گفته شده است: «کسی که حج انجام می‌دهد، در آنجا فساد نکند و گناه نکند، مثل آخوندهای صفوی، مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل نگوید، مثل این است که تازه از مادر متولد شده است. ...» مفتی وهابی با این بیان، ادعا کرده که برائت از مشرکین در ایام حج، بدعت و حرام است.

شكی نیست که حج داراى ابعاد گوناگونِ فردى، اجتماعى، معنوى، اقتصادى و فرهنگى است و از جامعيتى برخوردار است كه در ميان عبادات ديگر، منحصر به فرد است؛ حج، تنها یک عبادت محض و خودسازیِ بدون توجه به اجتماع نیست، بلکه در عین خودسازی، وسیله جامعه‌سازی هم هست؛ در عین آنکه موجب ارتقاء فضائل اخلاقی است، وسیله‌ای برای سامان بخشیدن سیاست اسلامی هم هست؛ اما بیشتر مسلمانان، از حج تنها به ظاهر آن قناعت کرده و از اسرار آن بی‌بهره‌اند و یا اینکه حج را وسیله تفریح و سیر و سیاحت و یا تظاهر و تهیه وسائل مادی و شخصی خود قرار داده‌اند و هرگز به روح آن توجه نمی‌کنند. روشن است که چنین حجی، حج ابراهیمی و حج محمدی نخواهد بود. نمی‌توان «عبادت» و «سیاست» را از حج جدا کرد؛ زیرا روح عبادت، توجه به خدا است و روح سیاست توجه به خلق خدا و این دو، در مراسم حج، آن‌چنان به‌هم آمیخته‌اند که جدا کردن هریک، مساوی با نابودی اصل حج است.

در پاسخ به ادلّه وهابیت در حرمت و بدعت برائت از مشرکین می‌توان گفت که اولین بار، برائت از مشرکین در زمان حیات پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حج سال نهم هجری ابراز شده است؛ همچنین پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امامان (علیهم‌السلام) ‌از مراسم حج و عمره بهره‌گیری سیاسی می‌کردند که به مواردی از آن اشاره می‌گردد:

- یکسال قبل از فتح مکه، در سال هفتم هجرت که بر اساس صلح حدیبیه، مسلمانان اجازه برگزاری مناسک عمره داشتند، پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) همراه دو هزار مسلمان، از مدینه به سوی مکه حرکت کردند؛ در مسجد شجره مُحرم شدند و با شکوه وارد مکه گردیدند و به طواف کعبه پرداختند. ابهت مسلمانان، دیدگان مشرکین مکه را خیره کرد؛ در این موقعیت حساس سیاسی، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به اصحاب فرمود: «شانه‌های خود را عریان کنید و به گونه‌ای طواف کنید تا مشرکان پوست و بازوان قوی شما را بنگرند.»[1] طبق این نقل، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اینگونه در برابر مشرکان مانور داده که تبلوری از سیاست و شکوه اسلامی، برابر دیدگان مشرکین بود.

- دو سال قبل از مرگ معاویه در سال 58 هجری، امام حسین (علیه‌السلام) در مراسم حج شرکت کرد؛ در ایام حج، در سرزمین منا، همه بنی‌هاشم و شیعیان و بزرگان انصار و جمعی از تابعان را به یک گردهمایی دعوت کرد؛ بیش از هزار نفر در این نشست اجتماع کردند. حضرت برخاست و سخنرانی سیاسی پرشوری کرد.[2] این واقعه نیز نشان از برائت از ظالمان توسط امام حسین (علیه‌السلام) در مناسک حج و بهره‌برداری سیاسی امام از اجتماع مسلمین علیه طاغوت عصرش معاویه، بود.

- برخورد امام سجاد (علیه‌السلام) با هشام بن عبدالملک نیز در مراسم حج، نشان‌دهنده آمیختگی مسائل سیاسی با مراسم حج است.[3] در این واقعه، امام هنگام طواف کعبه، به هشام اعتنایی نکرد و عمل فرزدق را که کاملًا جنبه سیاسی داشت، ستود و نیّت پاک او را ارج نهاد و او را کاملاً تأیید کرد. تأیید امام (علیه‌السلام) بیانگر این است که مطرح کردن مسائل سیاسی در کنار عبادت پرشکوه حج، مطلوب و مورد قبول امامان معصوم (علیهم‌السلام) است.

- در زمان ظهور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) نیز حضرت، در کنار کعبه قیام و ظهور می‌کند و مردم بین رکن و مقام با آن حضرت بیعت می‌کنند.[4] دعاهای پرمحتوای امام سجاد (علیه‌السلام) در عرفه و منی،[5] معرفی امام باقر (علیه‌السلام) توسط امام سجاد (علیه‌السلام) به عنوان ولیّ خدا پس از خود[6] و معرفی امام کاظم (علیه‌السلام) توسط امام صادق (علیه‌السلام) به ولایت در مسیر مکه[7] و سفارش امام باقر (علیه‌السلام) به دوری از تبعیت از ظالمین و فاسقین در جوار کعبه،[8] همه و همه به عجین بودن سیاست در مراسم عبادی حج دلالت دارد.

پی‌نوشت:
[1]. مجمع البیان، طبرسی، ج 9، ص211و 212.
[2]. الإحتجاج، طبرسی، ج2، ص296.
[3]. بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج46، ص124 – 128.
[4]. كتاب الغيبة، نعمانی،  ص282.
[5]. صحیفة سجادیه، امام سجاد (ع)، ترجمه: فیض الاسلام، ص322 -372.
[6]. بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج46، ص259.
[7]. همان، ج48، ص12 و ج49، ص11.
[8]. همان، ج11، ص241؛ ج23، ص214 و ج46، ص354-355.