آنچه در این نوشتار می‌آید به نوعی رمزگشایی از سرنوشت حیرت‌انگیز پوراندخت دختر خسرو پرویز است. دربار ساسانی او را از روی ناچاری و در اثر «معضلِ بی‌مردی» و «خالی شدنِ عرصه از مردان» به پادشاهی رساند، لیکن برخی رفتارهای مخفیانه‌ و شگفت‌انگیز او سبب شد تا پس از مدتی به طرزی رازآلود از صفحه‌ی روزگار محو گردد..

درباره اسلام آوردن ایرانیان هرچه پیش‌تر می‌رویم، درهایی نوتر و شگرف‌تر به روی خردمندان گشوده می‌گردد. از آن جمله می‌توان به سخنان عبدالحسین زرینکوب، در کتاب "دو قرن سکوت" و "کارنامه اسلام" اشاره کرد که فرمودند، هرچند فتح ایران با خشونت نظامی همراه بود، اما مسلمان شدن ایرانیان به زور شمشیر نبود. بلکه اکثر ایرانیان از روی اختیار و شوق مسلمان شدند...

بسیاری از نواحی ایران با صلح به دست عرب فتح شد. از جمله این سرزمین‌ها، آذربایجان بود که در این نوشتار به حکایت فتح آن می‌پردازیم. پس از اینکه همدان به دست سپاهیان عرب فتح شد، عمر دستور حرکت به سمت آذربایجان را صادر نمود. سپاه عرب به سمت آذربایجان روانه شد. این سپاه در میانه‌ی راه با اسفندياذ پسر فرخزاد مواجه شد و این نخستین مواجهه‌ی دو لشکر بود

امام علی (علیه السلام) بارها بر رعایت عدالت در میان عرب و عجم تأکید و رفتار کردند. وی به خاطر چنین عملکردی حمایت بسیاری از سران عرب را از دست دادند، اما هیچ‌گاه حاضر به بی‌عدالتی در حق مردم غیرِ عرب نشدند. ایشان برخلاف مدعیانِ امروز انسانیت، ابداً شیوه‌ی نژادپرستی را پیش نگرفتند...

پژوهشگران باانصاف تردیدی ندارند که گرچه ورود عرب به ایران با جنگ‌هایی همراه بود، اما سیر مسلمان شدن ایرانیان متفاوت از خشونت‌های نظامی بود. اکثر ایرانیان از روی اختیار مسلمان شدند و این امری است که متون معتبر تاریخی بر آن صحه می‌گذارند. از همین روی می‌بینیم که ایرانیان بیش از هر ملتی برای ترویج و نشر اسلام جان فشانی کردند....

برای اولین بار برخی مستشرقان فراماسونر نظیر «مونتگو مری وات» عنوان کردند و هدف آنها از طرح این مدعا، تخطئه فرهنگ و هویت اسلامی و رویارو و در تقابل قرار دادن هویت اسلامی در ایران با مفهوم جعلیِ ناسیونالیستی ای که آنها تحت عنوان «هویت ملی» فارغ از دین و مذهب جعل کرده بودند، بوده است. تئوری مونتگو مری وات آن قدر سُست و بی پایه و مایه بود که مورد توجه محققان تاریخ غربی نیز قرار نگرفت، اما در ایرانِ دوران پهلوی، ایدئولوگ های ناسیونالیست کارگزار رژیم پهلوی به ترویج آن پرداختند