پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اخلاق عمر بن خطاب، يكى از موضوعات مورد بحث در ميان محققان اسلامى است و در اين باره نقل‌های زيادى از رفتارهای او با مسلمانان در کتب اهل سنت وارد شده است. اما نكته‌اى قابل توجه كه در اين ميان به چشم مى‌خورد، و با سند صحیح در کتب اهل سنت وارد شده است، ترس رسول خدا (صلى الله عليه و آله) از عمر بن خطاب است. در روایات اهل سنت آمده است: «حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ، حَدَّثَنَا حَمَّادٌ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو، عَنْ يَحْيَى بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ حَاطِبٍ، أَنَّ عَائِشَةَ، قَالَتْ: أَتَيْتُ النَّبِيَّ صلي الله عليه وسلم بِخَزِيرَةٍ قَدْ طَبَخْتُهَا لَهُ، فَقُلْتُ لِسَوْدَةَ وَالنَّبِيُّ صلي الله عليه وسلم بَيْنِي وَبَيْنَهَا: كُلِي، فَأَبَتْ، فَقُلْتُ: لَتَأْكُلِنَّ، أَوْ لأُلَطِّخَنَّ وَجْهَكِ، فَأَبَتْ، فَوَضَعْتُ يَدِي فِي الْخَزِيرَةِ، فَطَلَيْتُ وَجْهَهَا، فَضَحِكَ النَّبِيُّ صلي الله عليه وسلم فَوَضَعَ بِيَدِهِ لَهَا، وَقَالَ لَهَا: " الْطَخِي وَجْهَهَا "، فَضَحِكَ النَّبِيُّ صلي الله عليه وسلم لَهَا، فَمَرَّ عُمَرُ، فَقَالَ: يَا عَبْدَ اللَّهِ ! يَا عَبْدَ اللَّهِ ! فَظَنَّ أَنَّهُ سَيَدْخُلُ، فَقَالَ: قُومَا فَاغْسِلا وُجُوهَكُمَا "، فَقَالَتْ عَائِشَةُ: فَمَا زِلْتُ أَهَابُ عُمَرَ لِهَيْبَةِ رَسُولِ اللَّهِ صلي الله عليه وسلم.[1] عايشه مى‌گويد: من غذايى را پخته و خدمت پيامبر خدا آوردم. به سوده (همسر ديگر آن حضرت) كه رسول خدا ميان من و او فاصله شده بود نيز تعارف كردم. سوده از خوردن غذايى كه من پخته بودم خوددارى كرد به او گفتم:‌ از اين غذا تناول كن يا آن را به صورتت مى‌مالم. او دوباره خوددارى كرد. من دست در ميان غذا بردم و به صورت او ماليدم. پيامبر از اين مسأله خنديد و به سوده دستور داد كه او نيز همين كار را با من انجام دهد. در همين زمان عمر بن خطاب از كنار منزل رسول خدا عبور كرد و گفت: اى عبدالله اى عبدالله! رسول خدا گمان كرد كه او وارد خانه مى‌شود. رسول خدا به آن دو فرمود:‌ پا شويد صورت‌هاى‌تان را بشوييد. عايشه مى‌گويد: از روزى كه ديدم رسول خدا از قيافه و هيبت عمر بن خطاب ترسيد، هميشه از عمر مى‌ترسيدم.»
چند نکته درباره این روایت:
نکته اول: روايت فوق از نظر سند در نزد علماى اهل سنت معتبر است. ابوبكر هيثمى در كتاب «مجمع الزوائد ومنبع الفوائد» سند روايت را حسن دانسته است.[2] هرچند شیعیان چنین چیزی را قبول ندارند.
نکته دوم: به راستی چرا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از عمر ترس داشت؟ مگر در قرآن نمی‌خوانیم که: « إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَة [حجرات/10] مؤمنان برادر يكديگرند؛ آیا طبق این آیه مؤمن باید از مؤمن ترس و وحشت داشته باشد؟
نکته سوم: در صحیح مسلم روایتی وجود دارد که اخلاق عمر بن خطاب را روشن می‌کند. مسلم نقل می‌کند که: « ای پسر خطاب! برای اصحاب رسول اكرم (صلی الله عليه و آله و سلم) مايه عذاب نباش.»[3] طبق اعتقاد اهل سنت صحابه از جایگاهی بزرگ برخوردار هستند و کسی حق ندارد کوچکترین توهینی به آن‌ها بکند، حال چرا عمر صحابه رسول اكرم (صلی الله عليه و آله و سلم) را عذاب می‌کرد، سؤالی است که موافقین سقیفه باید به آن پاسخ دهند.

پی‌نوشت:
[1]. أبو يعلي الموصلي التميمي، مسند أبي يعلی ج7، ص449، تحقيق: حسين سليم أسد، ناشر: دار المأمون للتراث، دمشق، الطبعة: الأولى، 1404 هـ، 1984م.
[2]. الهيثمي، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج4، ص316، ناشر: دار الريان للتراث، دار الكتاب العربي، القاهرة، بيروت، 1407هـ.
[3]. مسلم نیشابوری، صحیح مسلم ج3 ص1696، الناشر: دار إحياء التراث العربي، بيروت،