پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ دین اسلام بر پایه سه اصل اساسی تبیین و استوار گردیده است: معنویت، عقلانیت و عدالت.
هرگاه یکی از اضلاع این مثلث از بین برود و یا با خرافات دچار انحراف شود، کلّ مثلث که همان اسلام حقیقی و دین مبین است از راه اصلی خارج شده و دچار انحراف می‌شود.
معنویت اگر بدون عقلانیت باشد و عبادت و بندگی، بدون تفکر و اندیشه منجر به سوء استفاده از عقاید مردم و شکل گرفتن مرید و مراد بازی می‌شود و حتی باعث به وجود آمدن ادیان و مذاهب ساختگی، ادّعاهای نبوت و صدها انحراف و خرافاتی از این قبیل است.
تقابل و مبارزه معنویت با عقلانیت و از بین رفتن یکی از این دو اصل مهم، موجب از بین رفتن انسانیت می‌گردد. همان خطری که از گذشته تا به حال به نام روشنفکری (البته روشنفکری بدون دین محوری و مخالف با عالم غیب و ماوراءالطبیعه) از آن نام برده می‌شود.
حال اگر معنویت باشد و عدالت نباشد آن معنویت، معنویت منفی است. همانند تصوف که عزلت، گوشه‌گیری و دوری از اجتماع و رهبانیت را ترویج می‌کند. در طول تاریخ و حتی امروز نیز این نوع معنویت و تقوای منفی رواج داشته و متأسفانه دارای مشتریان فراوانی نیز هست.
عده‌ای از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای اینکه بهتر و بیشتر عبادت کنند و از لذات روحانی و معنوی بهره‌مند شوند، ترک زن و فرزند نموده و تمام روزها را روزه می‌گرفتند و شبها تا صبح به عبادت می‌پرداختند. زمانی که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از این موضوع آگاه شدند، آنها را منع کرده و فرمودند: من که پیشوای شما هستم، چنین نمی‌کنم. بعضی روزها روزه می‌گیرم و بعضی روزها روزه نیستم. قسمتی از شب را عبادت می‌کنم و قسمتی دیگر را نزد زنهای خود هستم من به خاندان و همسران خودم رسیدگی می‌کنم، کسانی که این راه را پیشگرفته‌اند، به‌راستی که از سنت من خارج‌اند.
همین گروه برای اینکه ریشه تحریکات جنسی را از خود دور کنند، از پیامبر اجازه خواستند تا خود را اخته کنند، رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اجازه نداده و فرمودند: در اسلام این کارها حرام است.[1]
در نتیجه برای اینکه بتوانیم به اسلام واقعی عمل کنیم، مخصوصاً در بعد معنویت و عبادت، گرفتار تصوف، تحجّر و بدفهمی در دین نشویم و بنابر فرموده امیرالمومنین (علیه‌السلام) گرفتار دام شیطان نگردیم و یا به فرموده قرآن، پرستش هوای نفس و شیطان را نکنیم باید از در اصلی ایمان که همان نور حق و جاودانه یادگار پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) یعنی اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام) می‌باشند وارد شویم.
چنانکه در زیارت جامعه کبیره وارد شده: «السلام علیکم یا اهل‌بیت النبوة... و ابواب الایمان؛ سلام بر شما اهل بیت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) که درهای ایمان، معنویت، عبادت و بندگی به سوی پروردگار هستید.»
اگر از این درها وارد شدیم و عبادت و معنویت خود را از آنها آموختیم و عمل کردیم، رستگار در دنیا و آخرت خواهیم بود و اگر از هرکس یا چیزی غیر از آن بزرگان کسب تکلیف کنیم، انحراف، ضلالت و گمراهی در انتظارمان خواهد بود.
هرکسی از اهل‌بیت (علیهم‌السلام) فاصله بگیرد خواه یک انسان عادی باشد یا یک اسلام‌شناس یا یک عالم، از تابش نور حق بی‌نصیب خواهد ماند و در تاریکی گام خواهد گذاشت و عمری در خیال پرستش پروردگار و بندگی و معنویت و تقرب به‌حق تعالی خواهد بود، غافل از اینکه در جهل و نادانی و دوری از خداوند قرار دارد. و برای فهم و درک صحیح فرمایشات پیامبر اکرم و ائمه (علیهم‌السلام) تنها مسیر مراجع به عالمان ربانی و مراجع تقلید واجد شرایط می‌باشد زیرا آنها اسلام‌شناسان واقعی هستند که سالیان متمادی عمرشان را صرف شناخت صحیح احکام دین نموده‌اند.[2]

پی‌نوشت:

[1] . شیخ کلینی، اصول‌کافی، ج 5، تهران: نشر ولی‌عصر، 1375، ص 496.
[2] . سیدمحمدرضا میرحبیب‌الهی، خرافات، قم: نشر وحدت بخش، 1393، ص 86.

جهت مطالعه بیشتر بنگرید به: سیدمحمدرضا میرحبیب‌الهی، خرافات...