تلاش خسرو انوشیروان برای بیسواد نگه داشتن مردم
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در عصر ساسانیان رژیم حکومتی ایران شدیداً تحت تأثیر قواعد طبقاتی بود. آنچنان که اشراف و موبدان در طبقه عالی جامعه قرار داشتند و سایر مردم از حداقل حقوق شهروندی محروم بودند. برای نمونه در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی آمده است که در زمان جنگ های ایران و روم، در عصر زمامداری خسرو انوشیروان خزانهی حکومت برای تأمین مخارج جنگ دچار مشکل شد. وزرای انوشیروان دست به تدبیر بردند تا چاره ای بیندیشند. اما هرچه کوشش کردند راه به جایی نبردند. در این میان یک تاجر کفشگر که از ماجرا باخبر شده بود برای انوشیروان پیغامی فرستاد که من حاضرم همه اموال خود را به شما بدهم تا هزینهی جنگ تأمین شود به این شرط که به فرزند من اجازه دهید تا درس بخواند و دبیر شود چون هم استعداد آن را دارد و هم علاقه دارد:
كه او را سپــارم به فـــرهنگـیان
كه دارد ســرِ مايــه و هنــگ آن
در جواب، انوشیروان حاضر به پذیرش این شرط نشد و تاجر را تحقیر کرد و گفت : هر وقت كه پسر تاجر كفش، دبيرى و وزيرى كند، پسر دبير و وزير هم باید كفشدوزى کند:
چو بازارگان بچـه گردد دبير
هنرمند و با دانــش و يادگير...
بدست خردمند مــرد نژاد
نماند جز از حسرت و سرد باد
در اثر این رفتار تحقیر آمیز انوشیروان، دل تاجر کفش، پر از غم و اندوه شد:
فرستاده برگشــت و شد با درم
دل كفشگر زان درم پر ز غم [1]
آرتور کریستینسن پس از بیان این واقعه تاریخی میگوید : «اين حكايت اهتمام پادشاه را در حفظ حدود طبقات نشان مي دهد و كفشگر در اغلب روايات عهد ساسانى نمونه طبقه دانيه است، كه هر جا مثالى آورده اند، از كفشگر سخن رانده اند.» [2]
ابو منصور محمد بن عبد الملك ثعالبى متوفای 429 قمری در کتاب «غرر اخبار ملوك الفرس و سيرهم» که به شاهنامه ثغالبی مشهور گردیده، دربارهی انوشیروان میگوید که وی از تعليم و تربيت فرزندان طبقات پایین جامعه جلوگيرى می كرد و می گفت: «همين كه فرزندان مردم پست تعليم و تربيت صحيحى ببينند به فكر مقامات عاليه مى افتند.» [3] مؤلف تاریخ شاهی نیز بر این موضوع تاریخ صحه گذاشته است. [4] همچنین دکتر میترا مهرآبادی در شرح شاهنامه به تفصیل این پندار و کردار انوشیروان را شرح داده است. [5]
پی نوشت:
[1]. شاهنامه فردوسی، در فهرست: سپاه كشيدن كسرى به روم و وام گرفتن از بازارگانان
[2]. مرتضى راوندى، تاريخ اجتماعى ايران، انتشارات نگاه، تهران، 1382، ص 427 – 429
[3]. ابو منصور محمد بن عبد الملك ثعالبى، شاهنامه ثعالبى، ترجمه: محمود هدايت، ناشر: اساطير، تهران، 1384، ص 292
[4]. تاريخ شاهى، مصحح: محمد ابراهيم باستانى پاريزی، ناشر بنياد فرهنگ ايران، تهران 1355، ص 21 - 22
[5]. میترا مهرآبادی، شاهنامه کامل فردوسی به نثر پارسی، انتشارات روزگار، تهران، ج 3، ص 428-429.
مقالات مرتبط:
مقایسه تعالیم اسلام و زرتشتیگری پیرامون سوادآموزی
التعليقات
وحید باقرزاده
18 مهر, 1392 - 16:06
الرابط الثابت
خوب بود . استفاده کردیم "
بزرگمهر
4 فروردين, 1394 - 12:47
الرابط الثابت
استفاده کردید؟ در قرن حاضر با
وحید باقرزاده
4 فروردين, 1394 - 14:52
الرابط الثابت
کامنت 1 در جواب بوذرجمهر : کی
وحید باقرزاده
4 فروردين, 1394 - 15:15
الرابط الثابت
کامنت 2 در جواب بوذرجمهر :
وحید تورک
4 فروردين, 1394 - 15:17
الرابط الثابت
کامنت 3 در جواب بوذرجمهر :
بزرگمهر
5 فروردين, 1394 - 08:36
الرابط الثابت
جناب عین الله این که اعراب
وحید تورک جواب ...
5 فروردين, 1394 - 15:06
الرابط الثابت
اینی که شما گفتی دقیقن وضعیت
وحید تورک
4 فروردين, 1394 - 15:19
الرابط الثابت
کامنت 4 در جواب بوذرجمهر :
رشید
25 خرداد, 1398 - 07:03
الرابط الثابت
حرف وحید باقرزاده درست هست.
ناشناس
22 فروردين, 1394 - 23:57
الرابط الثابت
نظام طبقاتی همیشه بوده است
Lionel Messi
23 فروردين, 1394 - 11:37
الرابط الثابت
حرف مفت نزن !دشمن حضرت علی ،
داریوش عزتپناه
23 فروردين, 1394 - 22:00
الرابط الثابت
در دعای ندبه میخونیم که :
خسرونژاد
25 خرداد, 1398 - 07:07
الرابط الثابت
در اسلام نظام طبقاتی نداریم.
خسرونژاد
25 خرداد, 1398 - 07:09
الرابط الثابت
در اسلام اون نظام طبقاتی به
وحید باقرزاده
18 مهر, 1392 - 16:07
الرابط الثابت
ولی مطمئن باشین این باستان
ناشناس
21 مهر, 1392 - 14:15
الرابط الثابت
عالی بود. فکر نمی کردم
موحد
22 مهر, 1392 - 08:49
الرابط الثابت
با تشکر از مکتوب خوبتون .
shirin
23 مهر, 1392 - 00:25
الرابط الثابت
به به باز هم شاهنامه !
سامان
23 مهر, 1392 - 23:01
الرابط الثابت
بسم الله الرحمن الرحیم ، شما
ناشناس
23 مهر, 1392 - 03:29
الرابط الثابت
انوشیروان مردم رو بی سواد نگه
XD
24 مهر, 1392 - 07:09
الرابط الثابت
افرین به انوشیروان ،واقعا لذت
saman
24 مهر, 1392 - 14:03
الرابط الثابت
سلام XD گرامی ؛ به راستی از
saman
24 مهر, 1392 - 14:07
الرابط الثابت
همانگونه که آرتور کریستین سن
saman
24 مهر, 1392 - 14:09
الرابط الثابت
XD گرامی ، در همین جمهوری
تورک اوغلان
24 مهر, 1392 - 12:42
الرابط الثابت
لعنت بر انوشیروان ستمگر قاتل
فرزند انوشیروان
6 فروردين, 1394 - 12:33
الرابط الثابت
انوشیروان عادل کسی بود که به
saman
7 فروردين, 1394 - 10:34
الرابط الثابت
سلام گرامی، سپاس از حضورتان
saman
28 مهر, 1392 - 09:58
الرابط الثابت
موبد جهانگیر اوشیدری در
اردویسر اناهیتا
14 آذر, 1392 - 16:28
الرابط الثابت
بنده از پاسخگویان زرتشتی در
وحید باقرزاده
15 آذر, 1392 - 11:18
الرابط الثابت
سلام اردویسر اناهیتا .....
کورش کبیر
10 آبان, 1393 - 23:05
الرابط الثابت
واقعا متاسفم برای یه عده که
babak
5 فروردين, 1394 - 23:28
الرابط الثابت
جناب کورش کبیر می شه بگی که
babak
5 فروردين, 1394 - 23:28
الرابط الثابت
جناب کورش کبیر می شه بگی که
ناشناس
8 مرداد, 1397 - 14:42
الرابط الثابت
بابا ول کنید این کوروش پرستای
يک استاد دانشگاه
9 بهمن, 1393 - 22:43
الرابط الثابت
با سلام
ستایش
16 اسفند, 1393 - 23:46
الرابط الثابت
این اشتباهه چون همه ی بچه های
saman
20 اسفند, 1393 - 12:38
الرابط الثابت
همانطور که در متن مقاله (به
بختیاری از آنشا...
18 ارديبهشت, 1394 - 14:02
الرابط الثابت
عقده های بی شرف
ورهرام بختیاری
18 ارديبهشت, 1394 - 15:08
الرابط الثابت
تو بختیاری نیستی ! یک بختیاری
پشیوتن
27 ارديبهشت, 1394 - 11:34
الرابط الثابت
خنگ های داعشی هم پیداشدن
ورهرام
29 ارديبهشت, 1394 - 10:39
الرابط الثابت
پس زود برو قایم شو ! که کورش
پشیوتن
31 ارديبهشت, 1394 - 13:45
الرابط الثابت
شما فراری هستید جد من با
korosh
11 خرداد, 1394 - 17:04
الرابط الثابت
چه سخن جالبی!!!
رضا رضايي
9 ارديبهشت, 1396 - 12:49
الرابط الثابت
سلام درود بر شما كه روحيه
saman
10 ارديبهشت, 1396 - 08:44
الرابط الثابت
با تشکر از جناب رضایی... لیکن
کیان
20 خرداد, 1394 - 18:09
الرابط الثابت
جالبه فقط همین داستان از
saman
20 خرداد, 1394 - 22:58
الرابط الثابت
سلام کیان گرامی، اگر به مقاله
پشیوتن
22 خرداد, 1394 - 18:18
الرابط الثابت
شاه نامه طرفدار ایرانه و ضد
saman
22 خرداد, 1394 - 20:11
الرابط الثابت
سلام گرامي، شعار نژادپرستانه
پشیوتن
22 خرداد, 1394 - 19:54
الرابط الثابت
کوروش جنگ با صدام عمل جنگ
الصفحات
إضافة تعليق جديد