بررسی حدیث 12 خلیفه و ادعای اجماع بر برخی خلفا

  • 1401/04/02 - 14:25

یکی از احادیث نبوی که اهل سنت آن را کاملاً صحیح می دانند، حدیث دوازده خلیفه است. در یکی از نقلها از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل کرده اند که می فرماید: «پس از من دوازده نفر خليفه كه از قريش هستند بيرون می‌آیند؛ پرسيدند پس از آنها چه خواهد شد؟ فرمود: بعد از اين دوران هرج و مرج خواهد آمد.»
یا در نقل دیگری، حضرت تعداد خلفا و اُمرای بعد از خود را دوازده عدد می‌شمارند.
ابن حجر عسقلانی در شرح صحیح بخاری که ناچار به پذیرش صحت روایات آن است، این روایت را با اتکا بر روایت «کلهم یجتمع علیه الناس؛ همه مردم بر ایشان (خلفاء) اجماع می‌کنند» اسامی دوازده خلیفه را به شرح ذیل بیان می‌کند:
ابوبکر، عمر، عثمان، علی (علیه‌السلام)، معاویه، یزید، عبدالملک بن مروان، ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک، هشام بن عبدالملک و ولید بن یزید بن عبدالملک.
ابن حجر پس از نام بردن 13 نفر به جای 12 نفر، ادعا می‌کند که مردم بر این خلفا اجتماع کرده‌اند؛ در حالیکه بر ابوبکر، یزید و عده‌ای دیگر از این خلفا، اجماع صورت نگرفت.
* فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، ج13، ص227.

ابن‌حجر در توضیح روایت، اصل را بر صحت روایت «کلهم یجتمع علیه الناس» گرفته و تعدادی از خلفا را شمرده است؛ در حالیکه البانی می‌گوید که این روایت منکر است گرچه ابن حجر در مورد ضعیف بودن این روایت سخنی نگفته است.
* سلسلة الاحادیث الصحیحة، البانی، ج1، ص720.

در مورد اجماعی بودن خلافت چند خلیفه نیز مطالبی وجود دارد؛ مثلاً در مورد خلافت خلیفه اول ادعای اجماع شده، ولی عده‌ای خلافت او را نپذیرفتند. حتی در مورد خلافت یزید که ابن حجر خلافتش را اجماعی خواند، ابن حجر هیتمی مناقشه می‌کند و نمی‌پذیرد.
* مبلغ الارب فی فخر العرب، ابن حجر هیتمی، ص39.
شهادت امام حسین (علیه‌السلام)‌ ردی بر خلافت اجماعی یزید است.

موضوع: 

افزودن نظر جدید

Plain text

  • تگ های HTML قابل قبول نمی باشد.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
1 + 1 =
*****