دین اسلام بر اساس فطرت انسانی، زیارت قبور امواتی را که مدت زمان طولانی، ارتباط و علاقه روحی و مادی میان ایشان با زندگان برقرار بوده را مردود ندانسته است، بلکه برای آن محدودیت‌هایی را در نظر گرفته، هم‌چنین آثار مثبت فراوانی را برای آن برشمرده است؛ برخی از این آثار عبارتند از: «رقّت قلب، جاری شدن اشک انسان، یادآوری قبر و قیامت و آخرت، عدم تمایل به دنیا طلبی و...» لذا برای جامعه، اثرات تربیتی و اخلاقی مفیدی را به همراه دارد.
در قرآن کریم خداوند اصل زیارت قبور را به نحوی از انحاء مورد اشاره قرار داده است، آن‌جایی که می‌فرماید: «وَ لا تُصَلِّ عَلى‌ أَحَدٍ مِنْهُمْ ماتَ أَبَداً وَ لا تَقُمْ عَلى‌ قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ ماتُوا وَ هُمْ فاسِقُونَ.[توبه/84] هرگز بر مرده هیچ‌یک از آنان، نماز نخوان و بر کنار قبرشان نایست، چرا که آن‌ها به خدا و رسولش کافر شدند و در حالی‌که فاسق بودند از دنیا رفتند.»
با توجه به این آیه، نهی از نماز خواندن بر جنازه منافقان و رفتن به زیارت قبور آن‌ها، به این معنا است که اصل این دو عمل، با در نظر گرفتن موارد خاص، به خودی خود امری جایز و مباح بوده، اما پیامبر اکرم در مواردی خاص، از این کار منع گردیده، ازجمله همین کفار و منافقان و ... که از موارد خاص هستند؛ نه این‌که آیه، نهی را به اصل زیارت قبور زده باشد و مسلمان برای اشخاص دیگر مثل اولیاء الهی، علما و ... به زیارت نروند.
از طرف دیگر، در روایات هم این‌گونه وارد شده است که: «مرّ النبی صلی الله علیه و سلّم بامرأة عند قبر و هی تبکی فقال اتّقی الله و اصبری.[1] پیامبر اکرم به قبرستانی گذر کرد و زنی را مشاهده کرد که در کنار قبری به گریه و زاری مشغول است؛ حضرت به وی فرمود: تقوا و صبر پیشه کن.» و یا در روایت دیگری آمده است که پیامبر فرمود: «من زار قبری وجبت له شفاعتی.[2] هر کس قبر مرا زیارت کند، شفاعت من بر او واجب می‌گردد.» و یا در روایتی از عبدالله بن عمر از پیامبر اکرم وارد شده است که: «من جاءنی زائراً لیس له حاجة الاّ زیارتی، کان حقّاً علی ان أکون له شفیعاً یوم القیامه.[3] هر کس به زیارت من آمده و خواسته‌ای جز زیارت من نداشته باشد، بر من واجب است که روز قیامت او را شفاعت کنم.» و یا این روایت که فرمودند: «من زارنی کنت له شهیداً و شفیعاً.[4] کسی‌که مرا زیارت کند، در قیامت شاهد و یا شفیع او خواهم بود.»
در نتیجه از مجموع برخی از آیات و نیز روایات وارده می‌توان ادعای تواتر کرد که اصل زیارت قبور جایز است.

پی‌نوشت:

[1]. صحیح بخاری، بخاری، دار ابن کثیر، بیروت، لبنان، کتاب الجنائز باب 7 ج1 ص422 ص422-430 حدیث1194.
[2]. سنن، دار قطنی، دارالمعرفه، بیروت، لبنان، ج2 ص278.
[3]. کنزالعمال، متقی هندی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج15 ص651 حدیث42583. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. وفا الوفاء، سمهودی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج4 ص1346- 1347 حدیث14 و 16.