استناد وهابیت بر عدم سماع اموات، به آیهای از قرآن
یکی از مناقشات و مباحث مطرح وهابیت، بحث سماع اموات است، که آیا اموات بعد از مردن قادر خواهند بود که صدای انسانهای زنده را بشنوند یا خیر؟ وهابیت معتقدند که مردگان صدای زندگان را نمیشنوند و بر این اعتقاد خود استناد به این آیه شریفه از قرآن میکنند که خداوند میفرماید: «إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَىٰ وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ.[نمل/80] همانا تو نمیتوانی سخنی را به مردگان برسانی و نمیتوانی باطن را هنگامیکه روی برمیگردانند و پشت میکنند، فراخوانی.»
آنچه که در این آیه آمده است این است که مسلّماً اموات صدایی نمیشنوند، در نتیجه کافرانی که کلام پیامبر اکرم را گوش نمیدهند، به اموات تشبیه شدهاند.
به این شبهه پاسخهایی داده شده است و آیاتی مثل 92 و 93 سوره اعراف، که خطاب حضرت شعیب به قوم خود بعد از هلاکتشان، و نیز آیهی 78 و79 سوره اعراف، که خطاب حضرت صالح به قوم خود بعد از هلاکت است، بیانگر این است که انبیاء الهی با اموات سخن گفتهاند.[1] لذا برخی از آیات قرآن و سنت صحیح، بر مسئله سماع اموات، بیانگر همین موضوع است؛ در نتیجه آیه مورد استناد وهابیت نباید با آیات دیگر در تعارض باشد.
حال باید پرسید که مقصود از -موتی- چیست؟ آیا مراد روح انسانی است که از دنیا رفته یا جسم اوست؟
در آیه مستند وهابیت، خداوند خطاب به پیامبر اکرم میفرماید تو نمیتوانی کسانیکه در قبور هستند را شنوا کنی -«وَ ما أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِي الْقُبُورِ»- که در واقع به جای کلمهی «موتی» از عبارت «من فی القبور» استفاده شده است؛ یعنی مراد از موتی، همان (من فی القبور)، همان جسم است که نمیتواند بشنود، یعنی کسانیکه در قبر هستند؛ بلکه روح انبیاء و اولیای الهی، آن هنگامیکه از ایشان طلب شفاعت و یا حاجت میشود، صدا را میشنوند. بنابراین منابعی که اثبات سماع کرده، مقصود سماع ارواح اولیای الهی است و منابعی که نفی سماع کردهاند، مقصودشان نفی سماع از جسم ایشان بعد از مرگ است. فلذا تعارضی بین ادله نیست.[2]
قابل ذکر است که در منابع شیعی، این بحث مشکل شمرده نمیشود، چرا که در منابع و مأخذ و کتب روایی و ... شیعه، معارفی وجود دارد که بیانگر این مسئله است. مثلاً در اوراد و اذکار و ادعیه، آن زمانی که اذن دخول به حرمهای مطهر ائمه معصومین (علیهمالسلام) خوانده میشود میگوییم: «واعلم انّ رسولک و خلفاءک (علیهمالسلام) احیاء عندک یرزقون، یرون مقامی و یسمعون کلامی و یردّون سلامی و انّک حجبت عن سمعی کلامهم و فتحت باب فهمی بلذیذ مناجاتهم.[3] میدانم که همانا رسول خدا و خلفای تو، نزد تو زنده هستند و روزی میخورند. جایگاه من را میبینند و کلام من را میشنوند و سلام مرا پاسخ میدهند و تو ای پروردگار! کلام ایشان را بر من محجوب کردی و باب فهم و درک مرا با لذت مناجات با آنها گشودی.»
در نتیجه این سماع موتی که وهابیت آن را دستاویزی برای تکفیر مسلمانان قرار دادهاند، با آیات قرآن و روایات وارده، مثل (جریان قلیب اهل بدر) که پیامبر با آنان سخن گفت...[4] ثابت شده است و دیدگاه وهابیت مردود و باطل است.
پینوشت:
[1]. «سخن گفتن انبیاء با اموات و ردّ عقیده وهابیت»
[2]. نقد جریانهای تکفیری، جمعی از نویسندگان، دار الاعلام، قم، ایران، فصل 6 ص169.
[3]. مصباح المنیر، کفعمی، دارالهجره، قم، ایران، ص473.
[4]. صحیح مسلم، مسلم نیشابوری، دار احیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، ج4 ص2202. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
افزودن نظر جدید