متن مقاله
یکی از احادیث معروف که در کتب فریقین وارد شده است، روایت مسلّم و متواتری است که پیامبر اکرم آن را در دو جا بیان کردند، یک‌بار این حدیث را در مکه، میان اصحاب خود و بار دیگر در مدینه میان مهاجرین و انصار، و در هر دو مرتبه، حضرت علی (علیه‌السلام) را به‌عنوان برادر خود برگزیدند، اما برخی مغرضان مانند ابن‌تیمیه که جهل و نادانی او برای همگان مشهود است، با صراحت این حدیث را ردّ می‌کند و با عباراتی هم‌چون: دروغ بودن این حدیث، باطل بودن آن، ساخته شده توسط شیعیان، عهد و برادری نبستن پیامبر، کذب محض بودن، و... این حدیث را قبول نمی‌کند، که در حقیقت عمق حقد و کینه‌ی او را نسبت به حضرت علی (علیه‌السلام) نشان می‌دهد.
او در کتاب «منهاج السنه» در جای جایِ کتاب می‌گوید: حدیث مؤاخات باطل است و این حدیث ساخته شده توسط شیعیان است و پیامبر با کسی عهد برادری نبسته است...،[1] هم‌چنین پیامبر نه با علی عهد برادری بسته و نه با غیر علی، حدیث عهد برادری پیامبر با علی و عهد برادری ابوبکر با عمر، یکی از دروغ‌هاست که وارد شده.[2] پیامبر نه با علی و نه با هیچ کس دیگر، عهد برادری نبسته، بلکه هر چه در این‌باره روایت شده، کذب و دروغ محض است.[3] و نیز عهد و برادری بین بعضی از مهاجرین با بعضی دیگر و هم‌چنین بین انصار با یکدیگر، همه دروغ است. پیامبر با علی عهد برادری نبسته است.[4] و نیز بین مهاجر با مهاجر و انصار با انصار، عهد برادری بسته نشد و پیامبر و علی، هر دو از مهاجرین هستند...[5]
در جواب ابن تیمیه باید بگوییم که:
اولاً: این حدیث را بسیاری از صحابه، مانند امیرالمؤمنین، ابن‌عباس، اسماء بنت عمیس، انس بن مالک، عمر بن خطاب، جابر بن عبدالله انصاری، ابوذر غفاری، زید بن ارقم، ابن‌عمر، ابوامامه، عامر بن ربیع، سعید بن مسیب، ابوهریره، عبدالله و سعید بن ابی‌اوفی، و... روایت کرده‌اند.[6]
ثانیاً: اصل حدیث را که همگان متفقند که اتفاق افتاده، این است که پیامبر بین هر دو نفر از اصحاب خود، عهد برادری بستند و بین ابوبکر و عمر، و بین فلانی و فلانی و ...؛ پس حضرت علی (علیه‌السلام) آمد و گفت: ای رسول خدا! بین اصحاب، عهد برادری بستید، ولی بین من و کسی دیگر این کار را نکردید؟ پیامبر در پاسخ به او فرمودند: تو در دنیا و آخرت برادر من هستی![7]
ثالثاً: پیش‌گویی پیامبر در ذیل این حدیث، بسیار جالب است که وقتی عهد و برادری را میان اصحاب برقرار کردند، به علی فرمودند: تو برادر من هستی و من برادر تو و هر که تو را انکار کند، به او بگو که من بنده‌ی خدا و برادر رسول خدا هستم و کسی بعد از تو به جز کذّاب و دروغ‌گو این دعوا را نمی‌کند.[8] فلذا قسمت آخر حدیث را می‌توان به ابن‌تیمیه نسبت داد که این روایت را دروغ می‌پندارد.
رابعاً: به گفته برخی صحابه راه تشخیص منافقان، این‌گونه بوده که دشمنی با حضرت علی (علیه‌السلام) داشتند؛ لذا ابوذر غفاری می‌گوید: منافقان با سه علامت شناخته می‌شدند، تکذیب خدا و رسولش، شرکت نکردن در نماز، دشمنی با علی (علیه‌السلام).[9]
فاعتبروا یا اولی الابصار

پی‌نوشت:

[1]. منهاج السنه، ابن تیمیه، موسسه قرطبه، قاهره، مصر، ج4 ص32.
[2]. همان، ج5 ص71.
[3]. همان، ج7 ص117.
[4]. همان، ج7 ص279.
[5]. همان، ج7 ص361.
[6]. سنن، ترمذی، دار الحدیث، قاهره، مصر، ج5 ص300 حدیث3720.
فضائل الصحابه، احمد بن حنبل، موسسه الرساله، بیروت، لبنان، ج2 ص597 حدیث1019.
[7]. مستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، دارالکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج3 ص15 حدیث4288.
طبقات الکبری، ابن سعد، مکتبه العلوم و الحکم، مدینه، عربستان، ج2 ص60.
[8]. کنزالعمال، متقی هندی، موسسه الرساله، بیروت، لبنان، ج11 ص608 حدیث32939.
[9]. همان، ج13 ص106 حدیث36346.