توسعه مفهوم کفر در اندیشه سلفیه جهادی
خلاصه مقاله
سلفیه جهادی بر این باورند که اسلام با اقرار به شهادت به یگانگی خداوند محقق نمیشود این در حالی است که خداوند در آیه 94 سوره نساء صراحتاً اعلام کرده است که هر کس اقرار به شهادتین کرد مسلمان است و مسلمانان حق ندارند به او بگویند که مسلمان نیستی. شأن نزول این آیه نیز تصریح دارد که اگر کسی اقرار به شهادتین داشت مسلمان است، ولی با این وجود سلفیه تکفیری دیدگاه قرآن و سنت را نمیپذیرند.
متن مقاله
سلفیه جهادی به گروهی گفته میشود که مدارا و تساهل با حاکمان موجود و تغییر تدریجی افکار مردم برای ایجاد خلافت را نپذیرفتهاند و جهاد و عملیات نظامی را تنها راه احیای خلافت اسلامی میدانند.[1] آنان با این باور که باید حاکمیت اسلام بر روی زمین مستقر شود با توسل به خشونت و تمسک به سیف (شمشیر) درصدد استقرار خلافت بر روی زمین هستند
سلفیه جهادی بر این باورند که کفر عمومیت دارد و شامل مسلمان ظاهری نیز میشود. از نظر آنان کسیکه کلمه شهادتین را بر زبان جاری کند، شرایط اسلام را دارا نیست؛ زیرا اسلام یعنی پرستش خدای یگانه با تمام وجود، بنابراین اگر کسی با زبان، شهادتین را بر زبان جاری کند از کفر خارج نشده است.[2]
در پاسخ میگوییم اگر چه اقرار به لسان به تنهایی موجبات بهشت را فراهم نکرده و انسان را از جهنم دور نمیکند؛ بلکه حقیقت توحید (زبانی و قلبی) انسان را بهشتی خواهد کرد ولی دین به ما آموخته است که به ظاهر حکم کنید؛ زیرا ما علم غیب نداریم که مشاهده کنیم کسیکه شهادتین را بر زبان جاری کرده است، آیا قلبا مسلمان است یا خیر؟ به همین جهت قرآن فرمود: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا ضَرَبْتُمْ في سَبيلِ اللَّهِ فَتَبَيَّنُوا وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى إِلَيْكُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِناً تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَياةِ الدُّنْيا فَعِنْدَ اللَّهِ مَغانِمُ كَثيرَةٌ كَذلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُوا إِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبيراً.[نساء/94] اى كسانىكه ايمان آوردهايد! هنگامىكه در راه خدا گام مىزنيد (و به سفرى براى جهاد مىرويد)، تحقيق كنيد! و بهخاطر اينكه سرمايه ناپايدار دنيا (و غنايمى) به دست آوريد، به كسىكه اظهار صلح و اسلام مىكند نگوييد: «مسلمان نيستى» زيرا غنيمتهاى فراوانى (براى شما) نزد خداست. شما قبلًا چنين بوديد؛ و خداوند بر شما منّت نهاد (و هدايت شديد). پس، (بهشكرانه اين نعمت بزرگ،) تحقيق كنيد! خداوند به آنچه انجام مىدهيد آگاه است». خداوند در این آیه تصریح کرده است، هرکس اظهار شهادتین کرد، رهایش کنید و او را نکشید، زیرا اظهار شهادتین حتی به ظاهر، در اسلام فرد کفایت میکند. مفسران در رابطه با شأن نزول این آیه چنین آوردهاند: حضرت رسول اكرم (صلیاللهعلیهوآله) لشكرى بر جمعیتی فرستاد، که از میان آن جمعیت فقط «مرداس فدکی» مسلمان بود. قوم او تا جمعیت مسلمانان را مشاهده کردند، فرار کردند. ولی مرداس که از قبل اسلام آورده بود، با مال و متاع و غنائم خود بهكوهى پناه گرفت، وقتی لشكر اسلام تكبير گويان رسيدند، مرداس فدكى، تكبير گويان پایين آمد و بر مؤمنان سلام كرد، اسامه ابن زيد فورا و با یک ضربه شمشیر، سر از تن او جدا کرد و هر چه که داشت غارت کرد. خبر به پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسيد. حضرت بسيار غمگین شد و فرمود: اى اسامه! كسى را كشتى كه از شرك تبرّى كرده بود، اسامه گفت: يا رسول اللَّه، اظهار شهادتین او از ترس شمشیر بود. حضرت فرمود: آیا تو از قلب او خبر داری که بدانی راست میگفت یا دروغ!؟[3]
چنانکه در این روایت مشاهده می شود، مسلمان باید پیرو رسول الله باشد و حضرت رسول الله فرمودند به ظاهر عمل کنید و اگر کسی اقرار به اسلام کرد اسلام او پذیرفته میشود. با این وجود تعجب است که چرا تکفیریهای سلفی چنین بیمهابا عمل کرده و مسلمانان زیادی را که اقرار به شهادتین دارند را کافر قلمداد میکنند!
نویسنده: مجتبی محیطی
پینوشت:
[1]. عماد، عبدالغنی (2013). الحرکات الاسلامیة فی الوطن العربی، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة، ج1، ص98.
[2]. طرطوسی، ابوبصیر، طاغوت، ص94، بی جا: به آدرس سایت ابوبصیر
[3]. فخر رازی، محمد بن عمر (1420). مفاتیح الغیب، بیروت: دار احياء التراث العربي، ج5، ص141.
افزودن نظر جدید