ابن تیمیه در کتاب «منهاج السنه»، هر حدیث یا فضیلتی از امیرالمؤمنین می‌بیند، با تمام توان، سعی در انکار و یا تضعیف آن احادیث برمی‌آید که این حرکت او، دلیلی بر ناصبی بودن و دشمنی شدیدش نسبت به اهل بیت پیامبر است، در حالی‌که نسبت به دشمنان اهل بیت و صحابه متخلف، چنین موضعی را از او مشاهده نمی‌کنیم و در نهایت چیزی که درباره صحابه متخلف می‌گوید، همان اجتهادی است که اسلاف او مطرح می‌کنند. در هر حال، او به کسی اهانت و جسارت می‌کند که بعد از پیامبر اکرم، از برترین شخصیت‌های جهان اسلام است و احدی از صحابه در جمیع کمالات و حالات و صفات انسانی به او نمی‌رسند. وی در یکی از اهانت‌های خود در ایمان حضرت علی (علیه‌السلام) تشکیک می‌کند و خطاب به شیعیان می‌نویسد: «... اما شما شیعیان با هم اختلاف نظر دارید، به این دلیل که خوارج و یا کسانی‌که علی (علیه‌السلام) را کافر و یا فاسق می‌دانند و در عدالتش تشکیک می‌کنند، ... اگر به شما شیعیان بگویند، دلیلتان بر ایمان و امامت و عدالت علی چیست؟ دلیلی برای آن نخواهید یافت.»[1] که در پاسخ او فقط به این حدیث از پیامبر استدلال می‌کنیم که ابن‌عساکر در کتاب خود آورده که پیامبر فرمود: «علی نخستین کسی است که به من ایمان آورد و مرا تصدیق کرد.»[2]
هم‌چنین او در جای دیگر در مقام دانش و فضل علمی حضرت علی (علیه‌السلام) که دوست و دشمن به آن معترفند و حتی خلفا هم به آن اقرار صریح داشتند، می‌گوید: «معروف آن است که علی، دانش خود را از ابوبکر فرا گرفته است.»[3] و این در حالی است که اگر به کتب علمای اهل سنت رجوع کنیم به گوشه‌ای از جهل علمی و دانش ناچیز خلفا، مانند ناآگاهی از حکم ارث و ... و هم‌چنین ناآگاهی از برخی از معانی کلمات قرآنی از طرف ایشان روبرو هستیم که در نهایت برای حل مشکلات خود از حضرت علی (علیه‌السلام) کمک می‌خواستند که عبارت: «لولا علی لهلک ابوبکر» ، یا عبارت: «لولا علی لهلک عمر» ایشان معروف و مشهور است، و هم‌چنین در جایی دیگر در مورد برتری قضاوت حضرت علی (علیه‌السلام) به‌راحتی آن را انکار می‌کند و به دروغ می‌نویسد: «این سخن پیامبر که فرمود، علی در قضاوت کردن از همه صحابه شایستگی بیشتر دارد، در حالی است که لازمه قضاوت، آگاهی و دین‌داری است، بدین جهت مشخص می‌گردد که این حدیث بی‌سند، غلط و غیر قابل استدلال است و هیچ‌کس آن را در کتاب‌های روایی مشهور با سند صحیح و یا حتی ضعیف نیاورده، بلکه کسانی آن را روایت می‌کنند که به دروغ‌گویی مشهورند.»[4] که در پاسخ او جهت بی اطلاعیش باید گفت: اتفاقاً بخاری در کتاب صحیح خود، از قول عمر بن خطاب می‌نویسد: «ابن عباس می‌گوید: عمر بن خطاب گفت: ابیّ بن کعب از همه بیشتر قرآن می‌خواند و علی (علیه‌السلام) برای قضاوت بهترین و برترین ماست.»[5]
هم‌چنین ابن‌تیمیه در جای دیگری، در جنگ‌های حضرت تشکیک می‌کند و می‌نویسد: «جنگ‌های علی (علیه‌السلام) در جمل و صفین به دستور پیامبر نبوده، بلکه با رأی شخصی خود او بوده است.»[6] که در پاسخ او سؤالی کرده و می‌گوییم آیا نسبت به عمر که در زمان خلافتش جنگ‌هایی را انجام داد و او را فاتح ایران و روم می‌دانید، آیا دستور پیامبر در آن بوده یا خیر؟
هم‌چنین می‌نویسد: «علی برای این جنگید، تا از او اطاعت کنند و او بتواند در جان و مال مردم تصرف کند، با چنین حالی چگونه می‌توان  جنگ‌های او را جنگ در راه دین دانست؟ در حالی‌که ابوبکر با کسانی جنگید که از اسلام برگشته و واجبات خداوند را ترک کرده بودند و جنگ‌های علی برای دین نبود.»[7] در پاسخ او به این سخن پیامبر و پیش‌گویی حضرت نسبت به وقوع جنگ‌های علی (علیه‌السلام) در زمان خلافتش اشاره می‌کنیم که فرمود: «ابو ایوب انصاری در زمان خلافت عمر روایت کرده که پیامبر به علی (علیه‌السلام) دستور داد تا با ناکثین و قاسطین و مارقین بجنگد.»[8]
فاعتبروا یا اولی الابصار

پی‌نوشت:

[1]. «... و اما انتم فمتناقضون و ذلک انّ النواصب من الخوارج و غیرهم الذین یکفّرون علیّاً او یفسقونه او یشکّون فی عدالته... لو قالوا لکم ما الدلیل علی و امامته و عدله لم یکن لکم حجه.» منهاج السنه النبویه، ابن تیمیه، موسسه قرطبه، قاهره، مصر، ج4 ص386.
[2]. «علی اوّل من آمن بی و صدّقنی.» تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، دارالفکر، بیروت، لبنان، ج42 ص36.
[3]. «و المعروف انّ علیّاً اخذ العلم عن ابی بکر.» منهاج السنه النبویه، ابن تیمیه، موسسه قرطبه، قاهره، مصر، ج5 ص513.
[4]. «و اما قوله قال رسول الله-ص- لأقضاکم علیّ و القضاء یستلزم العلم و الدین فهذا الحدیث لم یثبت و لیس له اسناد تقوم به الحجه...» همان، ج7 ص512.
[5]. «عن ابن عباس قال: عمر اقرونا ابیّ بن کعب و أقضانا علیّ.» صحیح بخاری، بخاری، داراحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، کتاب التفسیر، باب 8 ج4 ص1628 حدیث4211.
[6]. «علیّ رضی الله عنه لم یکن قتاله یوم الجمل و صفین بأمر من النبیّ-ص- و انما کان رأیاً رآه.» منهاج السنه النبویه، ابن تیمیه، موسسه قرطبه، قاهره، مصر، ج4 ص496.
[7]. «و علی یقاتل لیطاع و یتصرف فی النفوس و الاموال فکیف یجعل هذا قتالاً علی الدین و ابوبکر یقاتل من ارتدّ عن الاسلام و من ترک ما فرض الله لیطیع و رسوله فقط و لایکون هذا قتالاً علی الدین.» همان، ج8 ص329.
[8]. «... حدثنی ابو ایوب الانصاری فی خلافه عمر بن الخطاب قال امر رسول الله علی بن ابیطالب بقتال الناکثین و القاسطین و المارقین.» مستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، دارالکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج3 ص150.