نظام اسلامی، نظامی است که مسئولین در آن برای کسب مقام و به دست آوردن قدرت تلاش نمی‌کنند و در واقع این مسئولیت است که بر دوش افراد گذاشته می‌شود. از طرفی شخص مسئول نیز در پی احساس تکلیفی که در خود می‌بیند می‌بایست مسئولیت محوله را به بهترین شکل ممکن انجام داده و همواره خداوند را ناظر بر اعمال و رفتار خویش بداند.
در دولت و نظام اسلامی می‌بایست همه مسئولین در زیر ذره‌بین نقد قرار داشته باشند، تا یک مقام و مسئول در دولت اسلامی همواره خود را خادم و راه‌گشای امور مردم بداند و البته حفظ کرامت انسانی نیز امری لازم و مهم است.
اگر نامه حضرت علی (علیه‌السلام) به عنوان خلیفه مسلمین به کارگزار خود، مالک اشتر مورد توجه مقامات و اداره کنندگان جامعه اسلامی قرار بگیرد، شأنیت یک مقام و مسئول در دولت اسلامی بیش از پیش تبیین خواهد شد.
در این‌جا به ذکر مواردی از توصیه‌های امام علی به عنوان حاکم اسلامی نسبت به کارگزار خود، مالک اشتر را یادآور می‌شویم:
1. «توصیه به تقوای الهی و تقدیم اطاعت خداوند بر همه چیز»؛ یک نماینده در ابتدا باید انسان متقی و دارای روحیه تقوی و اطاعت محض از خداوند را در وجود خود نهادینه کرده باشد تا در مسیر دشوار خدمت به خلق، تاب و توان مقابله با خواهش‌های نفسانی و ناملایمات مردمی را داشته باشد.
2. «زمامدار اسلامی باید به مردم محبت و لطف بورزد...»
3.«برخوردار ساختن مردم از عفو و اغماض در مواردی که امکان دارد»؛ در واقع زمامدار اسلامی باید دارای سعه صدر و آستانه تحمل بالایی باشد و احیاناً از خطای مردم چشم‌پوشی کند.
اما از بالا به مردم نگریستن، خود برتربینی و هتاکی در جامعه اسلامی از ناحیه مقاماتی که در رأس امور هستند، قابل توجیه نبوده و مذموم و ناپسند خواهد بود.
موارد ذکر شده به همه مسئولین و مقامات کشوری و لشکری در نظام اسلامی توصیه می‌شود.

پی‌نوشت:

[1]. امیرالمومنین علی (علیه السلام)، نهج البلاغه، نامه 53