پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در جمعی از مردم درباره خمس و دلیل قرآنی آن از من سؤال شد. که این‌طور پاسخ دادم: خمس ازجمله واجبات الهی است که در قرآن و سیره پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) به آن تأکید شده است. خُمس در اصطلاح شرع حقی است که خروج آن از مال واجب است.[۱] خداوند متعال در قرآن درباره خمس می‌فرماید: «وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‌ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبی وَالْیَتامی وَالْمَساکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلی عَبْدِنا یَوْمَ الْفُرْقانِ یَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعانِ...[انفال/۴۱] بدانید هر گونه غنیمتی به دست آورید، خمس آن برای خدا و برای پیامبر و برای ذی القربی و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه (از آن‌ها) است، اگر به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدایی حق از باطل، روز درگیری دو گروه (باایمان و بی‌ایمان) روز جنگ بدر نازل کردیم، ایمان آورده‌اید...» آیه بیانگر این است که نپرداختن خمس علامت بی‌ایمانی خواهد بود. اما متأسفانه متصوفه با اعمال نظر خود در آن باعث ایجاد انحراف در بحث خمس شدند و بدین طریق ملاسلطان گنابادی مؤسس فرقه سلطان علیشاهی بدعتی نو به نام عشریه در اسلام به وجود آورد که پیروان این فرقه باید به‌جای خمس (یک‌پنجم)، عشریه (یک‌دهم) از اموال خود را به ایشان پرداخت کنند.

صوفی: عشریه بدعت نیست. از زمان بزرگان و اقطاب گذشته ما تا به حال بوده است.

من: اگر شما مدعی این هستید که عشریه بدعت نیست و از بزرگانتان به شما رسیده پس چرا تا عصر نور علیشاه اصفهانی از روسای فرقه نعمت‌اللهی صحبتی از عشریه در مقابل خمس نبوده است، بلکه دستور به پرداخت خمس و زکات داده‌اند. [2]

صوفی: ایشان دستور به پرداخت خمس کردند برای کسی که از اموال او چیزی در آخر سال زیاد بماند ولی چون کسی  که یک‌دهم از درامد روزانه خود را بپردازد بعد از گذشت یک سال هم چیزی از اموالش به حدنصاب پرداخت خمس نمی‌رسد، پس عشریه او را کفایت می‌کند و خمس شامل حال او نمی‌شود. ولی اگر چیزی از اموالش بعد از یک سال زیاد بیاید باید نسبت به پرداخت خمس آن اقدام کند ولی همان‌طور که گفتم کسی که روزانه یک‌دهم اموال خود را بپردازد، اموال این شخص، دیگر به حدنصاب پرداخت خمس نمی‌رسد.

من: اولاً ما گفتیم که تا عصر نورعلیشاه اصفهانی اصلاً بحثی از عشریه در کتب صوفیه نبوده و نیست؟ یعنی چیزی به‌عنوان عشریه نداشتن که بخوان هر روز یک‌دهم درآمدشان را به اقطابشان پرداختن کنند. پس این جواب شما فقط یک توجیه نامربوط است. اگر هم فرضاً از شما بپذیریم که در آن زمان عشریه بوده است. بازهم پاسخ شما همان بدعت کفایت کردن عشریه به‌جای خمس است. که بدعت و حرام بودن آن قطعی است. چون نه در اسلام عشریه به‌جای خمس آمده و نه در فرقه نعمت اللهی که گفتیم تا عصر نورعلیشاه اصفهانی از اقطاب گذشته خود شما هیچ سخنی و نوشته‌ای از عشریه در نبوده است و از ابداعات ملاسلطان گنابادی به شمار می‌رود.

صوفی: باید منابع گذشتگان رو مطالعه کنم.

من: مطالعه کردی برگرد، چون منتظر جوابت هستم. ولی بدان که محققین هم تصریح به ابداع عشریه توسط ملاسلطان کردند.

پی‌نوشت:
[1]. طریحی فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، محقق حسینی اشکوری احمد، ناشر مرتضوی، تهران،  ۱۳۷۵ شمسی، ج ۴، ص ۶۶
[2]. اصفهانی، محمدعلی (نورعلیشاه اول)، رساله اصول و فروع دین، درج در مجموعهٔ عوارف المعارف، چاپ خانقاه احمدی شیراز، ص ۱۵۴