متن مقاله
یکی از مواضع اختلافی بین شیعه و سنی موضوع جمع بین صلاتین است. امروزه شیعیان در جماعاتشان نمازهای ظهر و عصر را در ابتدای اذان ظهر می‌خوانند و نماز مغرب و عشاء را نیز بعد از اذان مغرب می‌خوانند، در حالی‌که اهل سنت بین نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا فاصله می‌اندازند؛ نماز ظهر را در ابتدای ظهر و نماز عصر را در ابتدای عصر و نماز مغرب را در ابتدای اذان مغرب و نماز عشا را در وقت عشاء اقامه می‌کنند.
برخی از شبکه‌های معاند وهابی از این قضایای فقهی اجتهادی، سوء استفاده کرده و از این طریق می‌خواهند شیعه را در بین مسلمانان اهل سنت بی‌موالات نشان دهند؛ آن‌ها در شبکه‌های ماهواره‌ای و مجازی می‌گویند: شیعیان به سیره پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) عمل نمی‌کنند، و در حالی‌که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) همیشه نماز را در پنج وقت اقامه می‌کرد، اما شیعیان چنین نمی‌کنند و با تجمیع نمازهای ظهر و عصر، و مغرب و عشاء، سیره پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)را زیر پاگذاشته‌اند. بنابراین معلوم می‌شود که بویی از سیره پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نبرده‌اند.
در پاسخ از این معاندین و جاهلین به احادیث و روایات می‌گوییم:
شیعه نیز نماز در پنج وقت را جایز و بلکه مستحب می‌داند، ولی معتقد است که سیره پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نیز این‌گونه بوده که گاهی دو نماز (ظهر و عصر) و (مغرب و عشاء) را با هم می‌خواندند و در بسیاری از اوقات، در وقت خاص خودش اقامه می‌کردند. کتاب‌های معتبر اهل سنت بر این مطلب گواهی می‌دهند. بخاری و مسلم چنین آورده‌اند: «عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَلَّي بِالْمَدِينَةِ سَبْعًا وَثَمَانِيًا الظُّهْرَ وَالْعَصْرَ وَالْمَغْرِبَ وَالْعِشَاءَ.[1] ابن عباس می‌گويد: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در مدينه نماز ظهر و عصر و نيز مغرب و عشاء را، هشت ركعتی و هفت ركعتی خواند.»
شاید برخی از اهل سنت در پاسخ از این احادیث بگویند که این احادیث، مربوط به زمان ترس و سفر و ... است که نماز در این صورت‌ها به صورت جمع نیز جایز است.
در پاسخ می‌گوییم: این احادیث به صورت مطلق ذکر شده است و بر حضر و سفر دلالت دارد، یعنی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) حتی در حضر (غیر سفر) و بدون هیچ عذری نماز را به صورت جمع اقامه می‌کردند، اما برای این‌که ادعای این معاندین به کلی باطل شود، به روایت دیگری اشاره می‌کنیم که صراحتاً اعلام می‌دارد که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) بدون عذر و سفر نماز را به صورت جمع اقامه می‌کردند. «عنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ صَلَّي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الظُّهْرَ وَالْعَصْرَ جَمِيعًا وَالْمَغْرِبَ وَالْعِشَاءَ جَمِيعًا فِي غَيْرِ خَوْفٍ وَلَا سَفَرٍ[2] ابن عباس می‌گويد: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، نماز ظهر و عصر را با هم و نيز نماز مغرب و عشاء را باهم خواندند؛ در حالی‌که نه ترسی وجود داشت و نه در سفر بودند.»
بنابراین با روایات اهل سنت ثابت می‌شود که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) گاهی نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا را با هم اقامه می‌کردند و گاهی نیز هر کدام را در موقع خاص خودش اقامه می‌کردند و شیعه به پیروی از سنت پیامبر نماز را به صورت جمع اقامه می‌کند.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. بخاری، محمّد بن اسماعيل، صحيح بخاري، تحقيق: محمد زهير بن ناصر، بی‌جا: دار طوق النجاة، چاپ اول، 1422ق، ج1، ص114، ح543؛ نيشابوری، مسلم بن حجّاج، صحیح مسلم، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار إحياء التراث العربي، بی‌تا، صحيح مسلم ، ج 1، ص 491.
[2]. نيشابوری، مسلم بن حجّاج، صحیح مسلم، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار إحياء التراث العربي، بی‌تا ، ج1، ص490.