مطلب تفصیلی:

احمد بصری درجایی دیگر تلاش کرده تا دلیل قرآنی دیگری بر حجیت خواب به‌عنوان راهی برای شناخت حجت خدا ارائه کند. او دراین‌باره چنین می‌نویسد: «در قرآن درباره‌ی چگونگی ایمان مادر موسی چه آمده؟ آیا مادر موسی مکلف نبود؛ قرآن می‌فرماید: «وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ أُمِّ مُوسى‏ أَنْ أَرْضِعيهِ فَإِذا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقيهِ فِي الْيَمِّ وَ لا تَخافي‏ وَ لا تَحْزَني‏ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَ جاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلين‏»[قصص/7] این گواهی خداوند است نزد مادر موسی برای پسرش موسی درحالی‌که او مکلف بود که مانند سایر مکلفین به موسی ایمان بیاورد؛ پس او چگونه ایمان آورد؟ آیا از راهی جز خواب که همان وحی خدا به او بود.»[1]
آن‌چنان‌که بیان شد، به نظر احمد بصری مقصود از وحی در « أَوْحَيْنا إِلى‏ أُمِّ مُوسى» خواب است؛ بر این اساس آیه یاد شده بر حجیت خواب به‌عنوان راهی برای تشخیص حجت خدا دلالت دارد. گفتنی است دراین‌باره که مقصود از «اوحینا» در این آیه چیست، سه دیدگاه وجود دارد.
ابن جوزی در تفسیر خود چنین می‌نویسد: «درباره این آیه سه دیدگاه وجود دارد: 1. مقصود الهام است، این دیدگاه ابن عباس است، 2. جبرئیل به مادر موسی این خبر را داد، این دیدگاه مقاتل است، 3. مقصود دیدن در خواب است، این را ماوردی حکایت کرده است.»[2] از میان سه دیدگاه یادشده آن‌چه از اهل‌بیت(علیهم‌السلام) روایت شده، دیدگاه نخست است. امام علی(سلام‌الله‌علیه) در روایتی در بیان انواع وحی می‌فرمایند: «اما تفسیر وحی نبوت و پیامبری این سخن خداوند متعال است: ما همچنان که به نوح و پیامبران بعد از او وحی کردیم، به تو نیز وحی کردیم و به ابراهیم و اسماعیل. و اما وحی الهام این سخن خداوند بلندمرتبه است: و پروردگار تو به زنبورعسل وحی کرد که از برخی کوه‌ها و از برخی درختان و ازآنچه داربست می‌کنند، خانه‌هایی برای خود درست کن و مانند وحی الهام، سخن خداوند به مادر موسی است: و به مادر موسی وحی کردیم که او را شیر ده و چون بیمناک شدی او را در نیل بینداز.»[3]
همچنان که گذشت، امام علی(سلام‌الله‌علیه) وحی در آیه موردنظر را به الهام تفسیر فرموده‌اند و نه رؤیا. و «الهام» در لغت به معنای انداختن چیزی در دل است. آن‌چه این مطلب را با قاطعیت ثابت می‌کند، این است که در این روایت وحی به زنبور نیز از مصادیق الهام شمرده است. بدیهی است که وحی به زنبور به معنای خواب دیدن نیست؛ پس بر اساس فرمایش امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) وحی به مادر موسی(علیه‌السلام) از نوع الهام بوده است و نه خواب. درنتیجه احمد بصری به دلیل فقدان صلاحیت علمی در تفسیر این آیه ادعایی مطرح کرده است که نه‌تنها دلیلی بر اثبات آن ندارد، بلکه ادعای او با فرمایش امیرمؤمنان(علیه‌السلام) نیز مخالف است.

اشتباه دیگری که در این سخن احمد بصری وجود دارد، این است که او ادعا می‌کند مادر حضرت موسی مکلف بود به فرزندش ایمان بیاورد و به گمان او به‌وسیله‌ی خواب از پیامبری فرزند خود آگاه شد و به او ایمان آورد درحالی‌که این آیه بر پیامبری حضرت موسی(علیه‌السلام)، آگاهی مادر از پیامبری فرزندش و ضرورت ایمان او به حضرت موسی(علیه‌السلام) دلالت ندارد، توضیح اینکه آنچه از ظاهر آیه دریافت می‌شود، بیش از این نیست که مادر حضرت موسی به‌وسیله الهام، مأموریت یافت تا فرزندش را به آب بسپارد؛ اما احمد بصری ادعا می‌کند که مادر موسی افزون بر آن، مأمور بود تا به فرزندش ایمان نیز بیاورد. این مطلب ادعایی است که در این آیه هیچ شاهدی ندارد مگر اینکه احمد بصری ادعا کند حضرت موسی(علیه‌السلام) در همان حال پیامبر خدا بود و به همین دلیل تکلیف ایمان نیز متوجه مادر موسی بود اما روشن است که این آیه نه بر پیامبری موسی دلالت ندارد بلکه برخلاف آن است؛ زیرا می‌گوید: ما او را در آینده از پیامبران قرار می‌دهیم چراکه فعل «جاعلوه» مانند فعل «رادوه» ماضی و زمان آن آینده است یعنی ما در آینده فرزندت را به تو باز می‌گردانیم و در آینده او را از پیامبران قرار می‌دهیم. بنابراین براساس ظاهر آیه موسی(علیه‌السلام) در آن زمان پیامبر خدا نبود و مادرش نیز درباره‌ی ایمان به آن حضرت تکلیفی نداشت. پس ضرورتی برای شناخت حضرت موسی(علیه‌السلام) به‌عنوان حجت خدا وجود نداشت؛ درنتیجه احمد بصری نه فقط در تفسیر وحی به رؤیا مرتکب خطا شده بلکه درباره‌ی پیامبری موسی(علیه‌السلام) نیز دیدگاهی برخلاف قرآن ارائه کرده است.[4]

پی‌نوشت:

[1]. مع العبد الصالح، ابوالحسن، ج2، بی‌نا، بی‌تا، ص41.
[2]. زاد المسیر، ابن جوزی، ج6، نشر دارالکتب اسلامی، 2001م، ص87.
[3]. بحارالأنوار، مجلسی، ج61، نشر دار إحیاء التراث العربی، 1403ق، ‏ص230.
[4]. ناقوس گمراهی، نصرت‌الله آیتی، انتشارات مهدی موعود، 1396، ص129