پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ با بدعت خوانده شدن سماع از سوی متشرعان و غیر صوفیان، ادله مختلفی از سوی سماع گران برای توجیه سماع و اسلامی جلوه دادن آن بیان شد. تا جایی که به تعداد تعاریفی که متصوفه از سماع داشته‌اند برای سماع، دلیل و توجیه تراشیدند.
یکی از ادله و توجیهات صوفیان این است که سماع گران از آواز و آهنگ و نغمه تار و طنبور و ... ذکر حق می‌شنوند. آن‌ها برای توجیه این مطلب به آیه: «ان منشی الا یسبح بحمده [اسراء / 44] هیچ‌چیز نیست مگر این‌که تسبیح حق می‌گوید.» استدلال می‌کنند. [سماع، عرفان و مولوی، ص 78]

مولوی نیز به این عقیده در اشعارش اشاره کرده است و می‌گوید:
یارب یارب به‌حق تسبیح رباب
کش در تسبیح صد سؤال است و جواب [کلیات شمس تبریزی، ط نگاه، رباعی 112]

در این استدلال نیز به‌مانند همیشه تحریف و مغالطه و تفسیر به رأی به چشم می‌خورد. زیرا آنچه خداوند متعال در قرآن می‌فرماید این است که همه اشیاء در این عالم، تسبیح‌گوی حق‌تعالی هستند و در این راستا بین چوب، سنگ، کوه، دریا، بیابان و حتی ابزار موسیقی فرقی نیست. این بدین معناست که حتی ذره‌ذره ابزار موسیقی بدون این‌که نواخته بشوند تسبیح‌گوی حق‌تعالی هستند و با سایر موجودات و مخلوقات خداوند، در ذکر حق گفتن فرقی ندارد.

اما جای سؤال اینجاست که چرا صوفیان و سماع گران، تنها از ابزار موسیقی و آن‌هم فقط در حال نواختن، تسبیح خداوند را می‌شنوند و نه در اوقات دیگر؟! آیا این آیه برای بیان ذکرگویی ابزار موسیقی آن‌هم فقط زمانی که نواخته می‌شود از سوی خداوند متعال صادر شده است؟!

پی‌نوشت:
مدرسی طباطبایی، محمدعلی، سماع عرفان مولوی، نشر انصاریان، قم، 1386،  ص 78
بلخی رومی، جلال الدین محمد، کلیات دیوان شمس تبریزی، مصحح عباسی، نشر طلوع، رباعی 111