پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ به نقل از قرآن کریم، وقتی خداوند به همگان فرمان داد در مقابل حضرت آدم (علیه‌السلام) سجده کنند، شیطان سجده نکرد خداوند در چند جای قرآن فرمود: «أَبي‏ وَ اسْتَکبَرَ وَ کانَ مِنَ الْکافِرينَ [بقره/34] سر باز زد و تکبّر ورزید، و از زمره‌ی کافران شد» و «قالَ فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّكَ رَجيمٌ [حجر/34] گفت: پس از بهشت بیرون شو، چرا که تو مطرود رانده شده هستی» و «وَ إِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلي‏ يَوْمِ الدِّينِ [حجر/35] و بر تو تا روز جزا لعنت باد» و «فَسَجَدُوا إِلاّ إِبْليسَ کانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ [کهف/50] پس همه سجده کردند مگر ابلیس که از جنّیان بود و از فرمان پروردگارش تمرّد کرد» و «اِنَّ الشَّيطانَ کانَ لِلرَّحْمنِ عَصِياً [مریم/44] همانا شیطان پیوسته در مقابل پروردگار رحمن عصیانگر بوده و هست» به همین دلیل خداوند آن را کافر، رجیم، ملعون، فاسق، عصیانگر و... نامید؛ اما عرفان حلقه درباره‌ی «شيطان» نگاهی همسو با برخی از فِرَق شیطان‏‌گرا و آیین‌های انحرافی دارد.
سرکرده‌ی عرفان حلقه شیطان را موجودی موحّد، فریب‌خورده از طرف خداوند، مأمور امر الهی و... معرفی کرده و تلاش می‌‏کند که او را از گناه تمردش تبرئه کند و شرارت‌‏خواهی وی را از اذهان ديگران بزدايد. طاهری در کتاب «موجودات غیر ارگانیک» عدم سجده‌ی شیطان را این گونه توجیه می‌کند: «برای به وجود آمدن چرخه‌ی جهان دوقطبی (مَلَک جاری‌کننده‌ی قانون تضاد)، وجود عامل تضاد ضرورت داشت و برای اين منظور، ابليس به فرمان سجده بر آدم اعتنا نکرد و اين وظيفه را انجام داد.»[1] یا در فايل صوتی که از او منتشر شده است و در بسياری از سايت‌‏ها وجود دارد، عنوان می‌‏کند: «شيطان اول موحد عالم است؛ چون به غیر خدا اصلاً سجده نکرد.»
همچنین اضافه می‌کند: «خدا با خلقت آدم، خواست شيطان را آزمايش کند. اگر شيطان سجده می‌‏کرد، خدا به او می‌‏گفت که مگر به تو نگفتم به غير من سجده نکن.»
وی نوشته است: «خداوند به ابليس مأموريت داد که به فرمان سجده بر آدم اعتنا نکند و او نيز اين مأموريت را پذيرفت و برخلاف ملائکی که بر آدم سجده کردند، از فرمان سجده سرپيچی کرد و به اذن خداوند تا پايان سير او در جهان دوقطبی، به سجده در برابر وی در نخواهد آمد؛ يعنی تا مقطع معلومی بر سر نقش خود پابرجا خواهد بود.»[2]
معلوم نیست بنیان‌گذار عرفان حلقه دستور جدا و امر مجزای خداوند برای شيطان را از کجا آورده است که حکم موحد بودن و شایسته‌ی تقدیر بودن شیطان را صادر کرده؟[3]

پی‌نوشت:

[1]. محمدعلی طاهری، موجودات غیر ارگانیک، بي‌تا، بی‌جا، ص 14.
[2]. محمدعلی طاهری، انسان و معرفت، 1390، بی‌جا، ص 218.
[3]. سعید صدری، رهزن عرفان، نشر ذکری، 1395، ص 80.