اعتقادات
اگر امروز فاطمه عليهاالسلام همانند حضرت مريم در ميان تمام مسلمانان به عنوان فاطمه مقدس مشهور بود، بالاترين نماد و دليل مبنى بر احترام اسلام به زن در اختيار مسلمانان بود ولی متاسفانه عدهای از مسلمانان در صدر اسلام با آگاهی از تقدس آن بانو نه تنها قداست آن حضرت را به بشريت اعلام و تثبيت نكردند، بلكه آن را كتمان نمودند. آنان براى حفظ حكومت غاصبانه مهمترين مانع يعنى فاطمه عليهاالسلام را ترور شخصيت نمودند.
در منطق اجتهاد که فتوا را تولید میکند واژهای داریم که ادبیات اصلی و اساسی اجتهاد ما را تشکیل میدهد و آن واژه «اصل» است، وقتی گفته میشود اصل بر چیزی است یعنی در یک وضعیت نزدیک به صد درصد باید به سمت آن برویم و استثناهایی نیز وجود دارد.
قرآن با اشاره به دسیسهی منافقان و نیت ایشان برای برهم زدن امنیت اخلاقی در جامعه، از مومنین میخواهد که در مقابل این گونه اقدامات در برابر ایشان موضع گرفته و سخنان آنها را (در صورت نبودن شاهد) تکذیب کنند.
در آیات به وضوح پیداست که روی سخن با مشرکان مکّه و اطراف مدینه است که مدام به مسلمین حمله کرده و فتنهگری مینمودند. لذا خداوند فرمود: «و با آنها پيكار كنيد، تا فتنه برچيده شود، در این آیات حتّی یکبار هم نیامده که آنها را به جرم شرک بکشید. از منظر اسلام ناب محمّدی؛ جهاد، منحصر در جهاد با متجاوزین (جهاد اصغر) نیست؛ بلکه جهاد بالاتری به نام جهاد اکبر (مبارزه با نفس) در اسلام مطرح میباشد، ائمه معصومین (علیهم السلام) نیز جهاد اکبر را بالاترین جهاد دانستهاند
ادیان الهی همواره بر تشکر و سپاسگذاری از خالق منان تاکید کردهاند. دین مقدس اسلام هم با ادامه و نشر همین دیدگاه، راه صحیح حمدگویی را در استفادهی درست و شرعی از نعمتها بیان کرده و آن را مهمّ برشمرده است. از بارزترین نعمتهای الهی، اندام بینایی و چشم است که هر گونه توضیحی در رابطه با ضرورت و نقش آن در زندگی بشر غیر ضروری به نظر میرسد. دید بصر و قدرت بینایی از مهمترین حواس ششگانه بوده که فقدان آن باعث فلج شدن زندگی پویا میشود.
ایمان و عقیده یک امر قلبی و درونی است، و امر قلبی اکراه بردار نمیباشد، هر گز نمیتوان کسی را با زور و تهدید به اعتقادی اجبار کرد. زیرا اگر خداوند اراده میکرد با قدرت قاهره خویش میتوانست همه را جبرا مومن و با ایمان قرار دهد، اما اراده خداوند بر این بود که انسان با اختیار خویش راه درست از نادرست را تشخیص دهد و از روی بصیرت،اختیار و آزادی راه سعادت را بپیماید
تفاوت دین کامل اسلام باسایر ادیان الهی و نحلههای مدعی در این است که اسلام به عنوان آخرین برنامهی سعادت بشری، جامعترین و کاربردیترن راهکارهای مورد نیاز در این مسیر را بیان داشته و همواره همراه و دست در دست مکلف است، تا اورا به مقصد برساند. اسلام عزیز بنابر فطرت انسان، صداقت و راستگویی را اجر نهاده و برآن پای می فشارد. قرآن کریم صفت صداقت را از جمله صفات خداوند متعال ذکر کرده و در مدح و معرفی بسیاری از انبیاء علیهم السلام نیز ایشان را صدیق و راستگو خطاب نموده که خود نشان دهندهی عظمت راستی و راستگویی در اسلام است.
تواضع آن است كه انسان، خود را بالاتر از سایرین نپندارد که بخواهد به این وسیله بر ایشان ظلمی برد از خصوصیات بارز یک مسلمان مؤمن و معتقد به آموزههای اسلام است. تواضع آن است كه انسان، خود را از كسانى كه در جاه و مقام از او پايينترند، برتر نداند و نيز به معناى شكسته نفسى و افتادگى آمده است كه آدمى خود را از ديگران بالاتر نبيند. تفاوت تواضع و ذلت در این است که انسانی که از جهاتی بر سایرین برتری دارد به خاطر این برتری خود را مولای دیگران و بقیه را عبد خویش نمیپندارد؛ بلکه امتیازاتی از دیگران را در چشم خود بزرگ میبیند که خود از آن امتیازات ناقص است و دقیقاً تواضع او به این دلیل است. و الا شخصی که از سر ترس و ذلت سروری دیگران را بپذیرد، این تواضع و فروتنی نیست.
بدون تردید تکبر آثار نامطلوبی در متن زندگی انسان خواهد گذاشت و این صفت نشان میدهد که آن شخص مروری بر خلقت خود نداشته که دیروز نطفهای گندیده بوده و فردا مرداری خواهد بود! تدبر و تفکر در سیر خلقت و زندگی و مرگ انسان موجب میشود این صفات رذیله را از خود دورسازد و به جای کبر و غرور، عزتمند زندگی کند. کتاب آسمانی اسلام این صفت را به شدت پست میشمارد و خالق یکتا موضع خود را در مقابل تکبر به وضوح بیان داشته و میفرماید: «انَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرينَ»[1] خداوند متكبّران را دوست نمىدارد. در طول تاریخ این روحیهی زشت خودبزرگ بینی، همواره باعث گمراهی مردم بوده و حتی ایشان را در مقابل خداوند و فرستادگان پاکش قرار داده است. تا جایی که با گردن کشی و خودبینی عجیبی در برابر ادله و نشانههای حق که از جانب پیامبران ارائه می شد، مقاومت کورکورانه کرده و حقیقت را نمیپذیرفتند.
این خسران بزرگی است که انسانی در برابر خالق مطلق اعمالی را انجام دهد ولی مقصود او خودنمایی در برابر بنده ای عاجز و ناتوان چون خودش باشد! عمل ریاکار پذیرفته نیست و کارهای او را به دیگران خواهند داد، جایگاه او دوزخ است و از رحمت الهی دور میشود
از مهمّترین مسائل در دین مقدس اسلام امر به معروف و نهی از منکر است. این فریضهی دینی و اسلامی یکی از فروع دین بوده که قرآن کریم هم عنایت و توجه ویژهای به آن داشته است. با توجه به این مقولهی مهم و تفکر در تشریع آن و با نگاهی بر روایات میبینیم که براستی امر به معروف و نهی از منکر یکی از لوازمات اصلی حکومت اسلامی است؛ چراکه اگر مردم نسبت به اعمال سایرین بیتفاوت باشند و یکدیگر را ترغیب و تشویق به خوبیها و نهی از زشتیها و پلیدیها نکنند، فضای جامعه از حال و هوا و رنگ و بوی یک جامعهی پویای اسلامی خارج شده و صحنهی مردهای را نسبت به دین و ارزشهای آن به تماشا خواهیم نشست!
همهی انسان ها دوست دارند که با ایشان به بهترین وجه و صورتی برخورد شود و احتارم ایشان در همهجا، همهجوره حفظ گردد. هیچ انسانی توهین و سوء ادب را دوست ندارد و به حکم عقل آن را منفور و مغضوب میداند. باید بدانیم که احترام یک مسئلهی متقابل است به این معنا که در صورتی احترام شخصی حفظ میگردد که او برای دیگران حرمت قائل باشد
همانطور که صلهی رحم باعث طولانی شدن حیات انسان است، قطع رحم و بریدن از خویشان و محارم و بیتوجهی به امور زندگی و حال و روز ایشان سسب کوتاه شدن عمر انسان خواهد بود و شاید یکی از مهمترین عوامل مرگ مفاجات و ناگهانی در دوران ما همین قطع رحم باشد، حال آنکه با امکانات وسیع و وسایل ارتباطی پیشرفتهای که امروزه در اختیار جوامع است، باخبر شدن از احوال آشنایان به راحتی امکان پذیر و مقدور گردیده است.
کتمان اسرار و رازداری از بارزترین خصلتهای خداوند متعال بوده و از صفات مؤمنین و نشانهای برای عقل و شعور و معرفت و کمال هر انسانی است. رازداری نشانه ی امین بودن و وفاداری یک شخص است و کسی که این اخلاق پسندیده را دارا باشد، جایگاه ویژهای در بین مردم خواهد داشت و با حفظ موقعیت خود، آبرو و نوامیس دیگران را هم محترم به حساب خواهد آورد. نهی از تجسس هم که درقرآن کریم برآن تاکید شده است بر همین مطلب دلالت دارد. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا؛ ای کسانی که ايمان آوردهايد، از گمان فراوان بپرهيزيد زيرا پارهای از گمانها در حد گناه است و در کارهای پنهانی يکديگر جست و جو مکنيد. این دستور حضرت حق است که در کاری که برادر دینی به دلیل خصوصی انجام دادن و مخفی نگه داشتنش دوست ندارد کسی از آن باخبر گردد، تجسس و پیگیری کنند.