رد حدیث «گنبدی که ابوبکر از آن خداوند را نظاره میکند» توسط علمای اهل سنت
در تمام برهه زمانی و بعد از رحلت پیامبر اسلام، خصوصاً در زمان حکومت معاویه، احادیثی ساخته و جعل شد که به دستور مستقیم معاویه در خصوص خلفا و برخی از اصحاب انجام پذیرفت، در نتیجه اخبار ساختگی در ارتباط با اثبات فضیلت برای خلفا که امام اهل سقیفه بنی ساعدهاند، بیانگر سستی متن اینگونه احادیث است که شاهدی بر جعلی بودن آن خبر است.
سیوطی در کتاب خود حدیثی میآورد که: «بهدرستی که برای ابوبکر در آسمانهای بالا، گنبدی از یاقوت است که هر وقت ابوبکر مشتاق لقاء پروردگار متعال است، از دربهای آن گنبد به سوی حقتعالی مینگرد.»[۱]
بزرگان اهل سنت مثل ذهبی، خطیب بغدادی، ابن جوزی، و... این خبر را از اخبار ساختگی و جعلی دانستهاند؛ ابن جوزی در اسناد یکی از این اخبار میگوید: «اخبرنا ابومنصور بن عبدالرحمان بن محمد عن عبدالرحمان ابوبکر احمد بن علی بن ثابت... عن عبدالله بن ثابت اشنانی عن... براء بن عارب عن رسول الله قال: ...[۲] خداوند برای ابراهیم در آسمانها گنبدی از یاقوت سفید قرار داده که با دست قدرتش آویزان است و نفحات رحمت پروردگار وارد آن گنبد میشود؛ برای آن گنبد، چهار هزار درب است، هرگاه که ابوبکر مشتاق بهشت میشود، دری از آن چهار هزار درب گشوده شده و ابوبکر از آنجا به خداوند مینگرد.» و در ادامه ابن جوزی مینویسد: در این نقل، با این سند که گذشت نام ابراهیم برده شده، ولی از قراین و شواهد و سایر نقلها، صحیح ابوبکر است نه ابراهیم، و نیز در ادامه، این خبر را از جمله اخباری میداند که ساخته «محمد بن عبدالله بن ثابت اشنانی» است و او را شخصی وضاع، جعال، دروغگو میخواند که دارقطنی دربارهاش گفته: «اشنانی شخصی افسونگر و دروغگو است.»[۳]
همچنین خطیب بغدادی مینویسد: «کسیکه بر سندی که «اشنانی» در سلسله آن وجود دارد، اعتماد کند، معلوم است که در نقل مطالب دروغ و واهی صاحب جرات است.»[۴] و نیز ذهبی هم در کتاب خود، ضمن ذکر سند حدیث مذکور، راویان آن را متهم به کذب و جعلی بودن حدیث میکند، آنگاه از قول دارقطنی، «اشنانی» را شخصی مزور دانسته که حق و باطل را درهم میآمیزد...[۵] در نتیجه این حدیث با هر سندی که وجود داشته باشد، چون اشنانی در سلسله سند آن وجود دارد، خبر ساختگی و جعلی است، لذا این حدیث از اساس باطل است.
پینوشت:
[۱]. اللآلی المصنوعه...، سیوطی، دار المکتبه التجاریه الکبری، قاهره، مصر، باب مناقب خلفا اربعه، ج۱ ص۲۶۸-۲۹۲.
[۲]. الموضوعات، ابن جوزی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج۱ ص۲۳۲.
[۳]. الضعفاء و المتروکون، دارقطنی، موسسه الرساله، بیروت، لبنان، ص۳۵۴ رقم۴۹۴.
[۴]. تاریخ بغدادی، خطیب بغدادی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج۳ ص۵۹ رقم ۱۰۵۳ شرح حال اشنانی.
[۵]. میزان الاعتدال، ذهبی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج۶ ص۲۱۴ رقم ۷۸۰۱.
Add new comment