امروزه در بين مسلمين تنها فرقه‌ای كه به معنى واقعى كلمه عرفان نظرى دارد شيعه است. حتّى برخى از نويسندگان بزرگ عرفان نظرى، در اعصار گذشته نيز، اگرچه متّهم به سنّى بودن هستند ولى ازنظر برخى صاحب‌نظران، بسيارى از آن‌ها نيز شيعه ولى در حال تقيّه بوده‌اند. همچنين شواهدى موجود است كه نشان می‌دهد برخى سخنان مطابق با مذاق اهل سنّت، در كتب اين افراد بعدها تحریف شده.

امروزه، به طور خاص، در ایالات متحده، سوپرمارکتی دینی شکل گرفته است که می‌توان در آن، دینی خاص را به عنوان یک کالا از میان انبوه متنوع کالاها، به اراده و ذوق خود انتخاب نموده و مصرف کرد و چون با تبلیغات و جذابیت‌های صوری، میل افراد دائما تحریک می‌شود، پایبندی به یک دین خاص، امری کمابیش موقتی است و نوکیشی دائما در جریان است.

سلوک عملی عرفان مدرن، علاوه بر روبنایی بودن و پرهیز از ریاضت‌ها و پرهیزهای سخت و طولانی، دارای ویژگی التقاط نیز هست. از آن‌جاکه غایت عرفان مدرن، شکوفایی انسان است و همۀ تلاش‌ها معطوف به انسان است نه خدا، هیچ محدودیتی در انتخاب راه وجود ندارد. انسان مدرن با نگاهی شکلی و ظاهری، هر عنصر عرفانی را که با غایت فوق بیشتر سازگار به نظر آید، جذب می‌کند، چه آن عنصر از عرفان بودایی باشد یا از عرفان هندی، مسیحی، یا اسلامی.

بررسی تحلیلی جنبش‌های نوپدید دینی و معنویت‌گرایی نوین، نشان می‌دهد بسیاری از افراد، برای شفا و درمان، به دین‌ورزی می‌پردازند. شفابخشی، یکی از کارکردهای دین است که در دوران سنت نیز مردم را به دین‌ورزی می‌کشانده است. بودند بیمارانی که زحمت یک سفر طولانی را بر خود تحمیل می‌کردند تا بلکه در یک زیارتگاه مذهبی، به شفا دست یابند.

در رابطه با محور اساسی عرفان تولتک باید گفت که بعضی از آن‌ها در دین اسلام هم مطرح است. اما به‌صورت جدی‌تر، پرحجم‌تر و عقلانی‌تر از آن؛ عرفان تولتک بیش از آنکه عرفان باشد، یک سلسله گزاره‌های اخلاقی است که بعضی از آن‌ها ناقص یا نادرست است. البته جز این هم توقع و انتظاری نیست. پرواضح است که این‌گونه آموزه‌ها هرگز نمی‌تواند مبنای هدایت و راهنمایی باشد.

سابقه‌ی استفاده فراوان و افراطی از انواع مواد مخدر، مواد توهم‌زا، مشروبات الکلی که هنوز هم ادامه دارد و افکار مارکسیستی، نقاط تاریک زندگی کوئلیو محسوب می‌شود و هرگز زدوده نخواهد شد؛ افکار و اندیشه‌های کوئلیو مخلوطی است از عرفان ساحری کاستاندا، عرفان مسیحیت و افکار مارکسیستی که امروز هیچ‌گونه وجاهتی ندارد...