گروهک داعش یک گروه افراطی تکفیری است که نام آن‌ها قرین قتل و غارت و خشونت و نابودی است. لذا با نگاهی به تاریخچه داعش، پیشینه تفکر سلفی جهادی آن به خوبی روشن می‌شود. داعش یکی از گروه‌های قدرتمند تکفیری جهادی و منشعب از القاعده است. افکار و عقاید این گروه، چند مشخصه خاص دارد که عبارتند از:
- خلافت اسلامی: وقتی خلافت عثمانی در سال 1924 میلادی از بین رفت، سلفی‌های جهادی، عامل اصلی نابسامانی کشورهای اسلامی را فساد حاکمان و سیطره استعمارگران غربی بر سرزمین‌های اسلامی و فقدان حاکمیت خداوند بر بشریت دانسته و به اعتقاد آنان، تنها راه حل آن را بازگشت به بندگی و حاکمیت خداوند دانستند که معتقد بودند با ایجاد خلافت اسلامی محقق می‌شود.[1]
- تکفیر کردن: ابزاری اساسی برای بسیج کردن مسلمانان علیه کافران است که داعش از این حربه، به‌خوبی سود جست و با آن خون و مال و جان و اموال مردم را حلال شمرد و مسلمان و غیر مسلمان از تیغ آن در امان نماندند.[2]
- جهاد کردن: در اعتقاد گروهک داعش، جهاد بر تمام مسلمانان واجب است. نظریه پردازانی مثل سید قطب، صالح السریه، محمد عبدالسلام فرج و ... می‌گویند: جهاد راهی است برای رسیدن به جامعه اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی که در راه اعتلای اسلام، جهاد باید کرد تا جاهلیت از پیکره‌ی اسلام زدوده شود و حاکمیت خداوند استقرار یابد.[3]
- دوری از جاهلیت: نظریه‌پردازان افکار و عقاید داعش مانند سید قطب و ... معتقدند که در جامعه اسلامی باید خداوند عبادت شود و اگر از حاکمان اطاعت شود، آن جامعه جاهلی است. سید قطب از جاهلیت جوامع امروزی، به «جاهلیت مدرن» تعبیر می‌کند و آن را بسیار خطرناک‌تر از دوره جاهلی زمان پیامبر اکرم می‌داند.[4]
- هجرت کردن: داعش این روش را از مهاجرت پیامبر اکرم از مکه به مدینه اخذ کرده است؛ لذا هجرت را واجب می‌دانند و مسلمانان را ترغیب می‌کنند که از دارالکفر، یعنی کشورهای خود، به دارالاسلام برای برپایی دولت اسلامی کوچ و حرکت کنند.[5]
- دارالکفر و دارالاسلام: که به اعتقاد گروهک داعش، هر کشوری که در آن احکام اسلام برتری و غلبه داشته باشد، دارالاسلام و هر کشوری که در آن احکام کفر برتری و غلبه داشته باشد، دارالکفر گویند.[6]
- طاغوت: طبق آیه شریفه: «فَمَن یَکفُر بِالطّاغوتِ وَ یُؤمِن بِاللهِ فَقَدِ استَمسَکَ بِالعُروَةِ الوُثقی‌...[بقره/256]... هر کس به طاغوت کفر ورزد و به خدا ایمان آورد، یقیناً به محکم‌ترین دست‌آویز دست آویخته است...» گروهک داعش معتقدند که مراد از طاغوت هر چیزی است که به جای خداوند پرستش شود و هم‌چنین داعش بر این باورند که هر کسی یا چیزی از جهت حبّ، موالات، اطاعت، دعا، نذر، اقرار به ربوبیت به غیر خداوند اگر پرستیده شود، طاغوت است و شخص معتقد به آن کافر است.[7]
- ولاء و براء: یکی دیگر از عقاید اساسی داعش است، در اصطلاح یعنی نصرت و محبت و اکرام اهل ایمان را «ولاء» گویند و دوری و دشمنی با کفار و مشرکان را «براء» می‌نامند.[8] لذا به اعتقاد «ابومحمد مقدسی» پس از توحید و شرک، هیچ مسئله‌ای به اهمیت ولاء و براء نمی‌رسند و با معیار آن، مردم به ابرار و فجّار، و مومن و کافر تقسیم می‌شوند.[6]

پی‌نوشت:

[1]. صناعه التوحش، محمد محمود مرتضی، دار الولاء لصناعه و النشر، بیروت، لبنان، ص30.
[2]. نقد جریانهای تکفیری، جمعی از نویسندگان، دار الاعلام، قم، ایران، فصل 11 ص278.
[3]. ما چه می‌گوییم، سید قطب، نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ایران، ص37.
[4]. معالم فی الطریق، سید قطب، الاتحاد الاسلامی العالمی، قاهره، مصر، ص83.
[5]. صناعه التوحش، محمد محمود مرتضی، دار الولاء لصناعه و النشر، بیروت، لبنان، ص26.
[6]. نقد جریانهای تکفیری، جمعی از نویسندگان، دار الاعلام، قم ،ایران، فصل11 ص281.
[7]. الطاغوت، عبدالمنعم مصطفی حلیمه، مکتبه الشامله، ص61.
[8]. صناعه التوحش، محمد محمود مرتضی، دار الولاء لصناعه و النشر، بیروت ،لبنان، ص39.
[9]. نقد جریانهای تکفیری، جمعی از نویسندگان، دار الاعلام، قم، ایران، بیروت ،لبنان، فصل 11 ص282.