رو به قبر زیارت کردن، از آداب زیارت پیامبر اکرم
رعایت ادب و آداب در هر امری، سبب دست یافتن بهتر به اهداف آن کار است. هر چیزی هم برای خود آدابی دارد؛ مثل آداب تجارت، آداب معاشرت، آداب کسب علم، آداب جنگ و مبارزه، آداب نماز و قرائت و ... که شناخت و مراعات آنها، آن امر را موفقیتآمیزتر میسازد و عامل را به هدف نزدیکتر میکند؛ برای زیارت هم که به معنای حضور نزد کسی به قصد دیدار او از روی تکریم است، آدابی ذکر شده است. مراعات آنها هم ثواب بیشتر دارد، هم زائر را در دستاوردهای معنوی زیارت کامیابتر میسازد و هم تربیتکننده است و مایه ارتباط روحی بهتر؛ زیارت اهل قبور، اعم از پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله)، معصومین (علیهمالسّلام) و غیر آنان، با حضور در محل دفن آنان، به قصد گرامیداشت ایشان و سلام دادن بر آنان تحقق مییابد.
به زیارت کننده «زائر»، به زیارت شونده «مَزور» و به زیارت و نیز مکان و محل دفن مزور «مزار» گویند؛ همچنین به متن دعایی که خطاب به معصومین (علیهمالسّلام) خوانده میشود، زیارت میگویند.
آداب زیارت در کتب اهل سنت مورد بحث قرار گرفته است، که فرع بر مشروعیت زیارت است.
از یکی از علمای حنبلی نقل شده است، که در باب «زیارت قبر پیامبر» و ذکر «آداب زیارت» میگوید: زائر در مکانی در نزدیکی دیوار قبر پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) میایستد؛ رو به قبر شریف پیامبر و پشت به قبله کرده، در حالیکه منبر پیامبر در سمت چپش قرار دارد، زیارت پیامبر (دعای طولانی به این جهت، ذکر کرده) را میخواند.[1]
سمهودی پس از نقل این مطلب، از عالمی از احناف، عبارتی را نقل میکند که اگر کسی التماس دعا گفت و سفارش به رساندن سلام به پیامبر کرد، چنین بگو؛ که با دقت در این عبارت، مشخص میشود، که این عالم، غیر از پذیرش مشروعیت زیارت، شفاعت طلبیدن از پیامبر پس از رحلت را نیز قبول دارد.[2]
سپس به نقل از قاضی عیاض میگوید: مالک بن انس گفت: وقتی خواستی به پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) سلام بدهی! رو به قبر مطهر پیامبر و پشت به قبله بایست، و نزدیک شو و سلام بده! اما دستت را به قبر نکش!
مانند همین مطلب را از او نقل کردهاند که برای وداع با کعبه، آیا خوب است که به پرده کعبه چنگ بزنیم؟ که در جواب گفته نه! بلکه زائر بایستد و دعا کند؛ پرسیدند در زیارت پیامبر هم اینچنین است؟ گفت: بله![3]
در ادامه همین قول مالک (رو کردن به قبر پیامبر و پشت به قبله، بر پیامبر درود فرستد و او را بخواند) از نووی شافعی نقل شده است و از ابراهیم بن اسحاق حربی حنبلی نیز نقل میکند، برای زیارت پشت به قبله و رو به وسط قبر کند.[4]
بنابراین ملاحظه میشود که عالمان همه مذاهب، مشروعیت زیارت قبر پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) را قبول داشته و سفارش میکردند برای زیارت، رو به قبر پیامبر و پشت به قبله، زیارتنامه خوانده شود.
پینوشت:
[1]. وفاء الوفا، سمهودی، ج5، ص73. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. وفاء الوفا، سمهودی، ج5، ص73. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. وفاء الوفا، سمهودی، ج5، ص74. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید. سمهودی قولی را که به مالک نسبت دادهاند (میگویند او معتقد به ایستادن نزد قبر نیست) را با مناظرهای که از او با منصور دوانیقی نقل شده، مخالف میداند. «مناظره مالک بن انس و منصور دوانیقی، در مورد حرمت پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله)»
[4]. وفاء الوفا، سمهودی، ج5، ص74. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
مهدی منصورسمائی
إضافة تعليق جديد