پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ باور داشتن اندیشه مهدویت، بخش مهمی از عقاید اسلامی در میان فرق اسلامی را به‌دنبال دارد، که بر اساس بشارت‌های پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، از همان زمان‌های نخستین تشکیل حکومت اسلامی، در شبه جزیره عربستان شکل گرفته بود، لذا احادیث حضرت مهدی (عجل الله فرجه الشریف) چنان در حجم وسیع و گسترده‌ای ارائه شده که علاوه بر خدشه وارد نشدن در این موضوع، حاکی از واقعه‌ای تاریخی است که احادیث متواتری را هم، به‌دنبال دارد، که در کتب شیعه و اهل سنت به مانند خورشیدی درخشان نورافشانی می‌کند، پس مسئله مهدویت در میان مسلمانان از اهمیت زیادی برخوردار است. در این نوشتار مختصر، نیم نگاهی به کتب علمای اهل سنت نسبت به این موضوع می‌کنیم تا ببینیم نظرشان در این‌باره چیست.
- ابن صباغ مالکی در کتاب «الفصول المهمه فی معرفه الائمه» دارد که شرح وافی در احوالات آن حضرت و اثبات امامت و مهدویت حجه بن الحسن العسکری (علیهم السلام) است که به دفاع از امامیه پرداخته و با ردّ شبهات واهی عامه، آن را به رشته تحریر درآورده.[1]
- گنجی شافعی کتابی مستقل درباره حضرت مهدی (علیه السلام) دارد، این کتاب مشتمل بر 24 باب است و اخبار مسند از کتب معتبر نقل نموده و شبهات عامه را بر علیه امامیه، ردّ نموده است.[2]
- محی الدین عربی اندلسی حنبلی که در باب 366 از کتاب «فتوحات» خود، مطابق آن‌چه شعرانی در کتاب یواقیت نقل کرده، گفته است که: بدانید که ناچاریم از خروج مهدی، لکن خروج نمی‌کند تا آن‌که پر شود زمین، از ظلم و جور، پس پر نماید آن را از عدل و داد...[3]
- جامی حنفی که عناد و تعصب سختی هم با امامیه دارد، با این حال در کتاب «شواهد النبوه»، حضرت مهدی را امام دوازدهم شمرده و شرح غرایب ولادت آن حضرت را مطابق با اخبار امامیه، نقل نموده و بالجمله اخبار مصرحه بر خلافت و مهدویت آن جناب بیان داشته است.[4]
- ابن حجر هیثمی در کتاب خود، بعد از ذکر بعضی حالات امام حسن (علیه السلام) می‌گوید: برای امام حسن اولادی نبوده است، مگر «ابی‌القاسم محمد الحجه» که در هنگام وفات پدرش 5 ساله بود و خداوند به او حکمت عطا کرد.[5]
- شیخ عبدالرحمن دهلوی صاحب تصانیف معتبر در میان اهل سنت است، که در رساله مناقب و احوال ائمه اطهار(علیهم السلام) گفته: ابو محمد حسن عسکری و فرزند او امام یازدهم و دوازدهم امامیه است... که شرح به‌دنیا آمدن این امام را متذکر می‌شود.[6]
- مودودی از متاخرین اهل سنت در کتاب مکاشفات که حواشی است بر کتاب «نفخات الانس» ملا عبدالرحمن جامی، در ترجمه علی بن سهل بن ازهر اصفهانی، به وجود مهدی موعود و قطبیّت او اشاره نموده، البته بعد از پدر بزرگوارش امام حسن العسکری (علیه السلام).[7]
- بلاذری از محدثین بزرگ اهل سنت، خودش از امام زمان، حدیثی مسلسل نقل کرده که تصریح نموده در آن به امامت و غیبت آن جناب.[8]
- ملاعلی قاری در کتاب «مرقاه» شرح مشکوه بعد از ذکر خبر نبوّی که پس از آن جناب دوازده خلیفه خواهد بود. گفته که شیعه حمل کردند، این حدیث را، بر این‌که ایشان از اهل نبوت هستند، پی در پی اعم از آن‌که بر ایشان خلافت حقیقی باشد، یا ظاهری که مستحق به آن هستند، که اول ایشان علی بن ابی‌طالب و آخر ایشان مهدی است.[9]
البته علمای دیگر اهل سنت مانند بیهقی، حموی، میبدی، جامی، دولت آبادی، ساباطی، صفدی، زرندی، حموینی، قاضی بهلول افندی، شبلنجی، خوارزمی، ابن عمار حنبلی، بسطامی، یمانی، روزبهان و ... هر کدام از اینان در کتب خود تصریح به وجود این امام همام (علیه السلام) کرده‌اند.

پی‌نوشت:

[1]. فصول المهمه، ابن صباغ مالکی، دارالحدیث، قم، ایران، (1417ق)، ج2 ص80.
[2]. البیان فی اخبار صاحب الزمان، داراحیاء التراث العربی، تهران، (1362ش)، باب 2 ص94.
[3]. فتوحات، محی الدین عربی اندلسی، نشر مولی، تهران، (1388ش)، باب 366 ج3 335.
[4]. شواهد النبوه، جامی حنفی، نشر میر کسری، تهران، چاپ اول، (1379ش)، ص371.
[5]. صواعق المحرقه، ابن حجر هیثمی، دلیل ما، قم، تهران، (1381ش)، ص317.
[6]. المناقب، دهلوی، دایره المعارف اسلامی، تهران، (1386ش)، ج3 فصل 8 ص1527.
[7]. مکاشفات، مودودی، انتشارات مسجد جمکران، قم، ایران، (1316ق)، باب هفتم، ص69.
[8]. انساب الاشراف، بلاذری، دار الفکر، بیروت، لبنان، (1317ق)، ج5 ص167.
[9]. مرقاه شرح مشکوه، ملا علی قاری حنفی، دارالفکر، بیروت، لبنان، (1422ق)، ج4 ص123.