پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مرگ حادثه‌ای است که دیر یا زود گریبان هر جانداری را می‌گیرد و راه گریزی از آن نیست. خداوند در قرآن مجید به این واقعیت ملموس اشاره کرده و فرموده است: «كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ [آل‌عمران/185] هر جانداری چشنده [طعم] مرگ است» بنابراین هر انسانی طعم مرگ را خواهد چشید و راه فراری از آن ندارد. امّا با وجود این‌‌که این مسئله یک واقعیت انکار ناپذیر است و برای همگان اتفاق می‌افتد در عین حال هیچ‌گاه به سادگی نمی‌توان از پیامدهای روحی و عاطفی آن چشم پوشی نمود. با این‌که ما بارها شاهد مرگ دیگران و از جمله عزیزان خود بوده‌ایم، اما هرگز این رخداد طبیعی مانع از عادی شدن مرگ نشده و هرگاه که این حادثه گریبان کسی را بگیرد، علاوه بر این‌که این قضیه برای خود آن شخص نامطلوب است، موجب تأثر اطرافیان نیز می‌شود که شاید بتوان ادعا کرد که هر انسان میان‌سالی بارها و بارها شاهد تأثر مردم در مرگ عزیزان خود بوده است.
حال سخن در این است که آیا سوگواری و مویه کردن در مرگ متوفی از منظر دین چگونه است؟ و به عبارت دیگر آیا مجوز شرعی بر انجام این کار در منابع دینی و اسلامی وجود دارد یا نه؟ البته ما قبلا این را مفروض می‌گیریم که همه ما تابع شریعت بوده و همت همه ما بر این است که فعل و عملی خلاف مقتضای دستورات اسلامی انجام ندهیم و بلکه اعمال و رفتارمان تا حد ممکن مطابق با معیارهای دینی و اسلامی باشد، در این راستا اگر برای ارتکاب به عملی مواجه با نهی اسلامی باشیم، هرچند برایمان سخت و دشوار باشد، باید بر آن گردن نهیم. اما اگر در انجام فعل و یا عملی نهی شرعی وجود نداشت و یا موید شرعی برای انجام آن یافتیم، می‌توان آن فعل را با اطمینان قلبی از این‌که مرتکب هیچ خلاف شرعی نمی‌شویم، انجام داد.
در این‌جا خطاب ما به وهابیان افراطی است که بدون دلیل و مدرک شرعی در مورد گریه بر مردگان و حتی عزاداری در شهادت بزرگ‌مردان تاریخ اسلامی بر شیعیان خورده می‌گیرند. سوال ما این است: با توجه به مطالب بالا اگر فعل پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) موید رفتار شیعیان بوده باشد، چه می‌گویید؟ ما در این‌جا توجه شما را به ذکر دو روایت جلب می‌کنیم و در پایان وجدان آگاه را قاضی و حاکم قرار می‌دهیم:
گریه کنار قبر مادرش آمنه
بعد از فراگیر شدن رسالت، حضرت کنار قبر مادرش آمنه رفته آن‌چنان گریه کردند که همراهان نیز به گریه افتادند. ابوهریره نقل کرده است که: «زار النبی قبر امّه فبکی و بکی من حوله؛[1] نبیّ (صلی الله علیه و آله و سلم) قبر مادرش را زیارت کرد پس گریه کرد و اطرافیان نیز گریه کردند.»
گریه در مرگ عثمان بن مظعون
یکی از یاران بسیار خوب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) عثمان بن مظعون بود. وقتی از دنیا رفت ایشان در سوگ او گریست. عایشه می‌گوید: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) عثمان بن مظعون را در حالی که فوت کرده بود بوسید و گریه کرد و در تعبیر دیگر آمده که اشک از چشمان مبارکش جاری بود.»[2]
این دو روایت مجوز و مویدی بر عمل شیعیان در برپایی مراسمات سوگواری است چرا که همگان قبول داریم که فعل پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بر ما حجت است.

پی‌نوشت:
[1]. احمد حنبل، مسند احمد حنبل، دارالفکر بیروت، ج 2، ص 441.
[2]. محمد بن اثیر جزری، جامع الاصول فی الاحادیث الرسول، بیروت1412، ج 11، ص 95، شماره 8566.