پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اختلافات فرقه‌ای در مسیحیت، کشورهای مختلفی را درگیر نزاع و جنگ کرده‌ است. فرقه‌های مختلف مسیحی یکدیگر را تکفیر کرده و جنگ‌های خونینی را علیه یکدیگر به راه انداخته‌اند. در این بخش به خشونت‌های فرقه‌های مسیحی در ایرلند می‌پردازیم[1]. از قرن 14 میلادی در ایرلند درگیری‌های شدید فرقه‌ای بین کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها وجود داشته است. این فرقه‌گرایی مذهبی با مقداری ناسیونالیسم نیز ارتباط پیدا کرده است. درگیری درونی جامعه بیش از چهار قرن ادامه پیدا کرده است. اسنادی از کشیشان و روحانیون کلیسا وجود دارد که با تشویق سیاستمداران و اعضای طبقه مرفه، نفرت و خشونت‌های فرقه‌ای را گسترش داده‌اند. خشونت‌های فرقه‌ای از قرن 17 شدت خاصی گرفته است.

ویلیام ادوارد، مورخ ایرلندی می‌نویسد: «اگر  مشخصه مسیحیت سالم، پیوند برادری و محبت برای متحد کردن اعضای کلیسا باشد، در هیچ کشوری مانند ایرلند این پیوند شکست نخورده است.»

پیروزی کرامولی‌ها (Cromwellian) در ایرلند 1649 – 1653

لوتز و لوتز (Lutz and Lutz) از پیروزی کرامولی‌ها در ایرلند به تروریسم یاد کرده است. قوانین سخت‌گیرانه‌ای که توسط الیور کرامول در ایرلند به کار گرفته شد، نسخه اولیه پاکسازی قومی بود. کاتولیک‌های ایرلندی مجبور به ترک ایرلند و مهاجرت به نواحی شمال غربی جزیره شدند. این جابجایی به منظور جلوگیری از نابودی بود. دانیل کایروت (Daniel Chirot) معتقد است که هدف، قتل عام کاتولیک‌ها با الهام از سیره یوشع در کتاب مقدس و نسل کشی او بعد از نبرد اریحا بود.[2]

ایرلند شمالی

استیو بروس (Steve Bruce) جامعه شناس، می‌نویسد: «جنگ ایرلند شمالی یک درگیری مذهبی است. گرچه ملاحظات اقتصادی و اجتماعی نیز بسیار مهم هستند، اما این واقعیت است که رقابت‌های مذهبی در ایرلند برگرفته از رقابت‌های سنتی مذهبی است». دوره زمانی 1969 تا 2002 به دوره «آزار» شناخته شده است. تقریباً‌ تمام مردم ایرلند شمالی یا خود را متعلق به یکی از دو جامعه کاتولیک‌ یا پروتستان می‌دانند. حتی مردمی که هیچ دینی ندارند و یا غیر مسیحی هستند، جزء یکی از این دو گروه محسوب می‌شوند. در این زمینه، «پروتستان» به معنای فرزندان مهاجر از اسکاتلند و انگلستان است که در طول دهه 690 یا کمی بعد از آن در ایالت اولستر ایرلند سکنی گزیده‌اند. همچنین این گروه به عنوان «وفاداران» یا «اتحادیه» شناخته شده‌اند چرا که آنها به طور کلی از نظر سیاسی از وضعیت ایرلند شمالی به عنوان بخشی از انگلستان حمایت می‌کنند.[3] «کاتولیک» به معنای نسل بومیان ایرلندی قبل از دهه 1690 است. آنها به عنوان «ناسیونالیست‌ها» و «جمهوری خواهان» شناخته شده‌اند که از نظر سیاسی مدافع ایرلند هستند.

واکنش‌ها نسبت به سلطه فرقه‌ای و سوء استفاده آن، منجر به اتهامات فرقه‌ای شده است که هم‌تراز با ظلم به فرقه اقلیت است و حقوق بشر برای جامعه اقلیت را منکر شده است. در ایرلند شمالی سازمان‌هایی جهت کاهش فرقه‌گرایی به وجود آمده است. این سازمان‌ها با دعوت دو گروه کاتولیک و پروتستان به گفتگو در پی بحث راجع به نقاط مشترک و اختلاف دو گروه هستند.[4]

پی‌نوشت:

[1]. این گفتار، برگرفته از ویکیپدیای انگلیسی مقاله «Sectarian violence among Christians» می‌باشد.
[2]. در بخشی از کتاب یوشع آمده است: «آنگاه قوم صدا زدند و كَرِنّاها را نواختند و چون قوم آواز كَرِنّآ را شنیدند و قوم به آواز بلند صدا زدند حصار شهر به زمین افتاد و قوم یعنی هركس پیش روی خود به شهر برآمد و شهر را گرفتند و هرآنچه در شهر بود از مرد و زن و جوان و پیر و حتی گاو و گوسفند و الاغ را به دم شمشیر هلاك كردند» (یوشع فصل 6: 20-21).
[3]. ایرلند در سال ۱۸۰۱ میلادی بخشی از پادشاهی متحد گردید. اما اختلافات فرقه ای ایرلند، که در زمان جنگ مذهبی در قرن هفدهم میلادی میان پروتستان‌ها و کاتولیک‌های مسیحی آغاز شده بود، با بروز مشکلات اقتصادی در قرن نوزدهم میلادی شدت یافت. زمانی که بریتانیا (جزوی از اتحادیه انگلیس) در دهه ۱۸۴۰ میلادی سیستم اقتصادی کشور را اقتصاد بازار آزاد اعلام نمود، از این سیستم بیشتر اهالی مناطق شمال شرقی اولستر که اکثریت آنها پروتستان بودند، منتفع شدند. اما بقیه کشور، که بیشتر متکی بر کشاورزی و دام پروری بودند، با کاهش شدید قیمت جهانی مواد غذایی و قحطی سرتاسری ایرلندی در سال‌های ۱۸۴۵-۱۸۵۰ میلادی به شدت متضرر شدند. این باعث ظهور جنبش‌های ناسیونالیستی ایرلندی گردید که بیشتر از حمایت کاتولیک‌های جنوب برخوردار بودند، و خواهان ایجاد یک پارلمان جدید ایرلندی و باز از سر گیری اقدامات حمایتی مردم ایرلند بودند. زمانی که ویلیام گلدستون، نخست وزیر وقت بریتانیا، در سال ۱۸۸۵ میلادی استقلال مقننه ایرلندی (تحت نام حکومت ملی/خودمختاری داخلی) را پیشنهاد کرد، با مخالفت شدید و شورش‌های فرقه ای مردم شمال شرق روبرو شد. پروتستان‌های اولستر می‌ترسیدند که خودمختاری داخلی یعنی استعمار روم (Home Rule means Rome Rule) به این معنی که با روی کار آمدن حکومت ملی خودمختار داخلی در کشور، قانون کلیسای کاتولیک در کشور نافذ می‌گردد و آزادی‌های مذهبی و اقتصادی آنها که تحت پرچم پادشاهی متحد از آن برخوردار بودند را در یک کشور مستقل اما عمدتاً کاتولیک از دست خواهند داد. زمانی که بقیه مناطق ایرلند به عنوان “دولت آزاد ایرلندی” در سال ۱۹۲۲ میلادی استقلال خود را بدست آورد، اهالی مناطق شمال شرقی اولستر نمی‌خواستند با آنها ملحق شوند. دولت بریتانیا از ترس اینکه ناآرامی‌های مدنی پروتستان‌های اولستر، مبدل به یک جنگ داخلی علیه دولت جدید «دولت آزاد ایرلندی» نشود، مجبور شد تا شش ایالت شمال شرقی ایرلند را از دولت آزاد ایرلند بریده، ایرلند شمالی بسازد. ایرلند شمالی از آن زمان به بعد شاهد خشونت‌های فرقه ای شدید بین اکثریت پروتستان و اقلیت کاتولیک‌ها، به ویژه شورش‌های سال‌های ۱۹۶۸ – ۱۹۹۸ میلادی بوده است. توافق نامه «جمعه خوب» که در سال ۱۹۹۸ میلادی به امضا رسید، فکر می‌شد این معضل را خاتمه می‌بخشد. دولت جمهوری از ادعای خود بر مناطق شمالی ایرلند دست برداشت و لندن اعلام کرد که سرنوشت مناطق شمالی به خواست مردم تعیین خواهد شد. این توافق تا حدی موفق بود اما تنش‌ها هنوز هم باقی بوده است. با این حال، بسیاری از مردم در ایرلند شمالی هنوز هم به نظر می‌رسد می‌خواهند بخشی از پادشاهی متحد باقی بمانند. نظرسنجی تارنمای بی بی سی در اوایل سال جاری نشان می‌دهد که تنها ۱۷ درصد از مردم در ایرلند شمالی، موافق به ترک دولت متحده انگلستان می‌باشند. دلایل اقتصادی ممکن است تا حدی این را توضیح دهد. اقتصاد ایرلند شمالی از سال ۲۰۰۷ میلادی نسبت به بقیه مناطق ایرلند بهتر شده است و هزینه های زندگی نیز نسبت به جنوب در آنجا پایین‌تر است. بر اساس یک مطالعه در سال گذشته توسط یک سازمان مشاوره اقتصادی «CEBR»، ایرلند شمالی، هر سال از یارانه خالص ۲۹٫۴ درصدی از تولید ناخالص داخلی خود از بریتانیا برخوردار می‌باشد که آن‌را نسبت به دولت ایرلند در جنوب مرفه تر ساخته است. مراقبت‌های بهداشتی در شمال تحت بیمه خدمات درمانی رایگان است، در حالی که هزینه درمانی برای مردم در جنوب مرز تا ۷۵ پوند (۱۰۰ دلار) هم بالا می‌رود. سیستم آموزشی در مدارس شمالی هم نسبت به جنوب نسبتاً در سطح بالاتر و بهتری قرار دارد. بزرگ‌ترین تهدیدها به جایگاه ایرلند شمالی در دولت متحده انگلستان عموماً بیرون از ایرلند وارد می‌شوند تا از درون. اگر اسکاتلند در همه پرسی سپتامبر ۲۰۱۴ برای استقلال رای بدهد، سرنوشت ایرلند شمالی چه خواهد شد؟ چون روابط تاریخی آن بیشتر به اسکاتلند نسبت به انگلستان و ولز می‌ماند، اما ملی‌گرایان اسکاتلند تا کنون هیچ علاقه ای برای یکجا سازی آن با خود نشان نداده‌اند. استقلال اسکاتلند در عین حال ممکن است وضعیت قانون اساسی ایرلند شمالی را دوباره موضوع داغ و دردسر تازه‌‌ای برای بریتانیا و دولت متحده انگلستان بگرداند (سایت خامه پرس، ش عقرب ۱۸ ۱۳۹۲).

[4]. درگیری‌های کاتولیک و پروتستان در ایرلند تا به امروز ادامه دارد. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از خبرگزاری فرانسه، در جریان درگیری میان پروتستان‌ها و کاتولیک‌ها در بلفاست، 47 افسر پلیس زخمی شده‌اند. به گزارش پلیس بلفاست این درگیری پس از آن رخ داد که پروتستان‌ها تلاش داشتند رژه جمهوری خواهان کاتولیک را برهم بزنند. در طی چند دهه گذشته در جریان خشونت‌های فرقه‌ای میان پروتستان‌ها و کاتولیک‌های ایرلند شمالی نزدیک به 3500 نفر جان خود را از دست داده‌اند. البته این دو گروه در سال 1998 یک توافقنامه صلح به امضا رسانده‌اند، هر چند در بسیاری از موارد به تعهدات خود پایبند نبوده‌اند (خبرگزاری مهر، شناسهٔ خبر: 1688180 دوشنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۱).