در تقویم و گاهشماری مزدایی سال به دو فصل عمده تقسیم می‌شد. تابستان بزرگ که از آغاز فروردین شروع و تا پایان مهرماه می‌انجامید و هفت ماه بود. زمستان بزرگ که از آغاز آبان ماه تا پایان اسفند دوام داشت و شامل پنجه یا اندرگاه می‌شد. در فصل زمستان بزرگ به موجب کوتاه بودن روزها، هر شبانه روز به جای پنج گاه، به چهار بخش تقسیم می‌شد و یک گاه، یعنی گاه ظهر تا عصر (رپیتوینگاه) حذف شده و در هاونگاه جای می‌گرفت.

باستانگرایان می‌گویند: «در روزهای پایانی تابستان یک تازی شهوتران اجبارا در هر خانه ایرانی گماشته و از صبح تا غروب چشم شهوت از زن و دختر ایرانی برنمی‌داشت»! می‌گوییم پس میلیون‌ها جوان غیور ایرانی کجا بودند؟! می‌گوید: اکثرا میل حمله حیوانی و تجاوز بر این تازیان حجازی غلبه کرده و به زور به ناموس ایرانیان حمله ور می‌شدند. سگ‌ها در مقابل حمله تازیان به زنان ایرانی، از برِ دفاع برمی‌آمدند و به تازیان حمله می‌کردند! می‌گوییم یعنی سگ‌ها از جوانان و مردان ایرانی غیورتر بودند؟!

حكمت‏ اسلامی براى اروپاییان مايه اعجاب‏ بود و خضوع. از موارد جالبى كه اين حالت اعجاب نصارا را نسبت‏ به‏ حكمت و فرهنگ اسلامى نشان مى‌‏دهد يك رساله لاتينى است از مؤلفى‏ مجهول که در اواخر كتاب، جائى كه اشارت دارد به انبيا كه منبع وحى الهى بوده‏‌اند، نام محمد (ص) را هم‏ در رديف نام موسى (ع) ذكر می‌‏كند و حاكى ‏است از تاثير و نفوذ فوق العاده حكمت اسلامى در اذهان و افكار علماء و حكماء اسكولاستيك.

داريوش شاه گويد: مردی مادی به نام فرورتيش برخاست. چنين به مردم گفت که من از نسل هوخشتر هستم. پس، مادها نسبت به من نافرمان شدند به فرورتيش گرويدند، او در ماد شاه شد. داريوش شاه گويد: سپاه پارسی و مادی که تحت فرمان من بود کم بود. پس از آن من سپاه فرستادم. چنان به آنها گفتم: آن مادها را که خود را از آن من نمی‌خوانند بزنيد... اهورا مزدا مرا ياری کرد. به خواست اهورامزدا سپاه من، نافرمانان را بسيار بزد...

به این عبارات دقت کنید: «داریوش شاه گوید... آنجا آن سپاه نَدیتَ‌بَئیر را بسیار زدم.» «به خواست اهورا مزدا من سپاه نَدیتَ‌بَئیر را بسیار زدم. بقیه به آب انداخته شدند. آب آن‌ها را برد». «من نَدیتَ‌بَئیر را در بابل کشتم.» آیا داریوش حق داشت که چنین کند؟ آیا مدیریت جامعه علاوه بر منطق، به شمشیر هم نیازمند است؟

این کتاب به استناد بایگانی وزارت امور خارجه آمریکا بخش دیگری از روابط ایران و آمریکا طی سال های 1304 تا 1320 را نشان می دهد؛ روابطی «فرهنگی و علمی» در عرصه تحقیقات باستان شناسی. ظاهراً فرهنگ و علم و تحقیق و پژوهشهای باستان شناسی، در جهان مدرن، باید کاملاً از سیاست مستقل باشد و شرافت و پاکدامنی علمی باید مانع از نفوذ «گفتمان تاراج» در اندیشه و عمل «دانشمندان» و «باستان شناسان» و «علاقه مندان به هنر ایرانی» شود. اما ...