خواب
احمد اسماعیل بصری، برای اثبات حجیت خواب در تشخیص حجت الهی، به آیاتی استناد کرده است؛ در صورتی که این آیات، هیچ دلالتی بر این استدلال او ندارند.
یکی از پیروان احمد اسماعیل بصری، برای تأیید خواب‌های هم کیشانش در مورد احمد اسماعیل بصری، دیدن حجج الهی در خواب را ملاک صادقه بودن رؤیا دانسته است؛ باید توجه کرد که دیدن چهره واقعی معصومین(ع)، ملاک صادقه بودن خواب است.
بدعت صورت فکریه در ذهبیه، تصور صورت امام معصوم(ع) در عبادات است؛ این دستور خلاف مبانی فقهی و اعتقادی مکتب اهل‌بیت(ع) است.
عباس فتحیه، روایتی از وشاء در تأیید حجیت خواب در شناخت حجت الهی نقل می‌کند، در حالی که این روایت از حیث اعتبار، در نهایت ضعف است و در مباحث اعتقادی، به این گونه روایات، نمی‌توان استناد کرد.
وحیدالاولیاء، سی‌وهفتمین قطب سلسله ذهبیه از راه خواب، پیر و مراد خویش را انتخاب کرده است؛ این درحالیست که در متون دینی، خواب ملاک و حجت برای عمل در امور فقهی و سیر و سلوک نیست.
احمد بصری در کتاب خویش برای اثبات حجیت خواب در تشخیص حجت الهی، به خواب وهب نصرانی استناد کرده؛ در حالی که چنین داستانی در منابع معتبر تاریخی نقل نشده و فقط در کلام خطبای عراقی برای اولین بار نقل شده است.
نورعلی تابنده، برای تفسیر آیاتِ پیرامون ایمان ساحران زمان حضرت موسی(ع) داستانی مشتمل بر خواب بیان کرده که اشکالات متعددی بر آن وارد است و نمی‌توان در تفسیر آیات، به چنین داستان‌های بی‌اساسی اعتماد کرد.
نورعلی تابنده قطب پیشین دراویش گنابادی، علت ایمان ساحران معاصر حضرت موسی(ع) را خواب آنها دانسته و آن خواب را باعث هدایت آنها شمرده است. اما سخن تابنده، با ظاهر آیاتی که علت ایمان ساحران را معجزه حضرت موسی(ع) بیان کرده، منافات دارد. بعلاوه، در سراسر داستان بیان شده توسط نورعلی تابنده، قرائنی وجود دارد که احتمال جعل داستان را تقویت می‌نماید.
یکی از ابزارهای متصوفه، برای گسترش تصوف در جامعه، استفاده از خواب می باشد که در حیطه های مختلف از آن استفاده می کنند. اما نه تنها خواب در مباحث اعتقادی، فقهی و اخلاقی حجت نمی باشد، بلکه در روایات نیز از پیروی خواب در مباحث دینی نهی شده است.
نویسنده بهائی با داستان سرایی، خوابی به پدر حسینعلی بهاء نسبت داد که تعبیر آن، پیامبری و مخالفت مردم با پسرش بوده است. اما آیا چنین خوابی، با ادعای بهائیان سنخیتی دارد؟!
ارزش گذاری خواب و رؤیای صوفیان بر اساس دیدن خداوند متعال، پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) و اقطاب خویش است که معروف‌ترین آنها خواب ابن عربی از دریافت کتاب فصوص الحکم از دستان پیامبر (ص) است. خواب‌هایی که در راستای فخرفروشی بزرگان صوفیه است، که در برخی موارد از حدوحدود تصورات عقلی نیز خارج است.
برخی از متصوفه از خواب و رؤیا به‌عنوان یکی از منابع حجیتی در تصوف یاد می‌کنند و آن را وسیله‌ای برای رسیدن به کشف و شهود می‌دانند و قائل اند که در خواب معنی هاست که در بیداری نیست. ازجلمه اینکه در خواب می‌توان رسول خدا (ص) را دید ولی در بیداری نه. اما گروهی دیگر از متصوفه خواب را در مقابل و ضد علم دانسته و به‌شدت خواب را برای مرید مضر می‌دانند.
ابن عربی ادعا می‌کند که در خواب پیامبر (ص) به او کتاب فصوص الحکم را داده و مطالب این کتاب را بدون هیچ کم و زیادی از جانب خداوند متعال دریافت کرده است. اما میرزای قمی با استدلال به سخنانی این ادعای عربی را رد کرده و قائل به این است که اکثر این سخنان ابن عربی همان معنی نبوت و رسالت را می‌دهد.
ادعای خواب دیدن خدا یا انبیاء الهی ازجمله پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است که دست مایه نقل کرامت برای بسیاری از متصوفه است. از این‌رو خواب دیدن ایشان پس از خواب دیدن حق تعالی، گرامی‌ترین خواب‌ها نزد صوفیه است. متصوفه برای حجت بخشی واثبات ادعای خواب دیدن پیامبر (ص) آن را به روایتی مستند می‌کنند و با تفسیر به رأی آن در پی اثبات ادعای خویش هستند.