ابوزهره در کتابی که درباره ابن‌تيميه نوشته، ادعا کرده است عالمان معاصر ابن‌تيميه از او به خوبی ياد کرده و او را ستوده‌اند. وی ادعا می‌کند تعداد عالمان معاصر ابن‌تیمیه که از او تعريف کرده‌اند، به بيش از صد تن می‌رسد.[1] جالب آن که وی به دليل اختصار، به چهار تن از عالمان اين دوره اشاره می‌کند و از آنان مدحی را راجع به ابن‌تیمیه بیان می‌کند، در حالی‌که از همه آنها در مذمت ابن‌تیمیه نیز مطالبی بیان شده است.
ابوزهره ابتدا از ابن دقیق‌العید (م 702ق) نقل می‌کند که در سال 700 هجری قمری، مدحی نسبت به ابن‌تیمیه داشته است، درحالی‌که اظهارات خلاف ابن‌تیمیه پس از این تاریخ بیان شده است و باعث دادگاهی شدن، تبعید و زندانی شدن وی گردیده است.[2] سپس از ذهبی نام می‌برد و او را از کسانی‌که از ابن‌تیمیه مدح می‌کنند، می‌شمارد و کلامی را از وی در مورد ابن‌تیمیه نقل می‌‌کند؛ اما از ذهبی، نامه نصیحت‌گونه به ابن‌تیمیه نیز نقل شده است، که در این نامه وی را نسبت به نظراتش تقبیح می‌کند.[3]
ابوزهره از قاضی کمال‌الدين زملکانی هم مطالبی در مدح ابن‌تیمیه نقل می‌کند، درحالی‌که وی در سال 705، با ابن تيميه مناظره کرده، و کتاب «الدرة المضيئة فی الرد علی ابن تيميه» را در رد وی نوشت.[4]
تنها کسانی‌که در شخصيت‌پردازی درباره ابن‌تيميه و تدوین منظومه فکری و اعتقادی وی کوشش کردند، شاگردان وی، محمد بن عبدالهادی مقدسی (م 744ق)، ابن کثیر (م 744ق) و ابن‌قيم جوزی (م 751ق) هستند که در عظمت علمی و دينی ابن‌تیمیه بسيار مبالغه کرده‌اند.
محمد بن احمد بن عبدالهادی در کتاب خود در رثای ابن‌تیمیه گفته: ابن‌تیمیه کسی است که ملائک جسد وی را طواف می‌کنند و بهترین فرد امت در زمان خود بوده و مناقب و فضایل وی بی‌حد است.[5]  سپس در برابر مخالفان، از توهين استفاده کرده و می‌گويد: «کسی‌که به ابن‌تیمیه نقد وارد کند، يا جاهل است و نمی‌داند چه می‌گويد و يا به سبب حسد و کينه، خود را به جهل می‌زند.»[6]
دلیل این‌همه اغراق درباره وی اين است که می‌دانستند، عقاید باطل و افراطی ابن‌تيميه، با عقاید مسلمانان در تضاد است و به‌زودی طرد خواهد شد؛ بنابراین سعی کردند برای او فضایلی بسازند که خود او علم مخالفت با آن را برداشته بود.
ابن‌کثير در مورد به خاک‌سپاری ابن‌تیمیه می‌گوید: دويست هزار نفر مرد و پانزده هزار زن در این مراسم شرکت کردند.[7] مردم آب غسل وی را به عنوان تبرک خوردند و سدر باقی‌مانده از غسلش را ميان خود تقسيم کردند.[8] آثار به‌جای مانده و یادگاری از او را با قيمت بالايی خريدند؛ مردم ضجه و ناله زدند و مدت‌ها (روز و شب) برای زيارت وی، بر سر قبرش حاضر شده و به قبرش متوسل می‌شدند.[9]
محمد بن عبدالهادی در آخر کتابش مرثیه‌های مبالغه‌آمیزی را در سوگواری استادش ذکر می‌کند.[10] و درباره جايگاه او در بهشت، خواب‌ها زیادی نقل می‌کند.
آنان برای فضیلت‌سازی برای ابن‌تیمیه، فراموش کردند که وی توسل به رسول گرامی اسلام را بدعت و شرک می‌دانست، و تبرک و ... را نهی می‌کرد. طرد ابن‌تیمیه به دلیل همین فتوای جاهلانه او بود که مریدانش برای بالا بردن وی چیزی که نسبت به پیامبر نمی‌پذیرفت، برای او ساختند؛ با تمام تلاش ابن‌قیم و دیگر شاگردان ابن‌تیمیه، اگر  محمد بن عبدالوهاب نبود و اگر در ادامه فعالیت سعودی‌ها، (دوره سوم حکومت آل‌سعود) همراهی استکبار با آنان نبود، نامی از ابن‌تیمیه باقی نمی‌ماند.

پی‌نوشت:

[1]. ابوزهره، ابن تیمیه حیاته و عصره ـ آرائه و فقهه، ص94-95. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. همان.
[3] . علی بن عبدالکافی سبکی، السیف الصیقل فی الرد ابن زفیل، ص217.
[4]. «ردیه‌ها بر نظرات ابن تیمیه و کتاب منهاج‌السنه»
[5]. محمد بن احمد بن عبدالهادی، العقود الدریة من مناقب شیخ الاسلام احمد بن تیمیه، ص325 - 326. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[6]. محمد بن احمد بن عبدالهادی، العقود الدریة من مناقب شیخ الاسلام احمد بن تیمیه، ص274. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[7]. ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج 18، ص 297. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[8]. همان. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[9]. همان. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[10] . محمد بن احمد المقدسی، «العقود الدریة من مناقب شیخ الاسلام احمد بن تیمیه»؛ ج 1ص 307 تا 411.